Nieuwe reeks: 'Brand Innovation, complot of complottheorie'

22 mei 1967: De Innovation in de Nieuwstraat staat in lichterlaaie. Bij de 230 dodelijke slachtoffers zijn ook de ouders van VUB-professor Johan Swinnen. Hij voerde zelf al die jaren onderzoek en schreef er ook het boek 'Happening' over, waarin hij zijn stelling probeert hard te maken: de brand in de Innovation was aangestoken. BRUZZ-journalist Frank Hoornaert maakte van dat boek de televisiereeks De brand in de Innovation, complot of complottheorie. Vanaf 20 februari elke dinsdag op BRUZZ.be en BRUZZ-TV.

Professor Johan Swinnen verloor zijn beide ouders in de brand, en enkel een stom toeval zorgde ervoor dat hij die dag niet meekwam naar de Innovation. Het drama heeft hem nooit losgelaten en tekende zijn leven. Zo nam hij een dag voor de brand een foto van zijn vader en moeder. Het zou het laatste beeld van hen worden. Het was ook die foto die ervoor zorgde dat hij later fotografie ging studeren, en nog later professor fotografie werd aan de VUB.

Later ging hij zich verdiepen in de oorzaak van de brand. Elk artikel, elk document, elke foto over de brand van de Innovation verzamelde hij. En meer en meer raakte Swinnen ervan overtuigd: de brand was geen toeval. Meer zelfs: hij denkt te weten wie er achter de brand zit en hij zocht die mensen op.

'Veel nieuwe informatie'

“Na de publicatie van mijn boek is er nog heel veel nieuwe informatie naar boven gekomen, allemaal elementen die mijn verhaallijn ondersteunen", zegt Swinnen. "Die worden behandeld in deze documentaire, waar ik voor het eerst mijn hele verhaal doe en waar ook voor het eerst zoveel mensen getuigen. Dat was persoonlijk heel zwaar, omdat ik veel heb verzwegen de laatste jaren, ook om mezelf en mijn familie er niet voortdurend mee te belasten."

Sprekende beelden

Vertrekkend vanuit Swinnens enorme archief, uitgebreid met film- en fotomateriaal van het eerste uur, documenteert BRUZZ het verhaal.De beelden spreken voor zich, zelfs na 50 jaar: Paul Vanden Boeynants kort na het incident ter plaatse, koningin Fabiola die de slachtoffers in het ziekenhuis bezoekt, de brandweer die tegen een vuurbol vecht ...

Maar niet alleen de beelden getuigen. Ook de huisfotografe van de Innovation, die zelf een aantal beelden maakte die tot het collectief geheugen zijn gaan behoren, komt aan het woord. Of de cameraman van de RTBF die er voor zorgde dat de brand van de Innovation de eerste grote ramp uit de Belgische geschiedenis werd waarvan er televisiebeelden bestaan. En dan zijn er nog de mensen die rechtstreeks of onrechtstreeks contact had met de middens waarbinnen we volgens professor Swinnen de verantwoordelijken moeten zoeken voor één van de grootste rampen uit onze geschiedenis. Ook zij worden uitgebreid geïnterviewd.

Geen oordeel

Swinnen verloor dan wel zijn beide ouders in de brand, maar is vandaag allesbehalve rancuneus. “Ik ben er niet op uit om mensen nog te straffen. Ik kan zelfs begrip opbrengen voor de drijfveren van enkelen. Het was een tijdsgeest waarin er vanuit communistische hoek volop werd opgeroepen tot geweld tegen het Amerika dat oorlog voerde in Vietnam. Maar ik denk niet dat de daders ooit de bedoeling hadden om zoveel slachtoffers te maken. Het is een heel actueel thema, hoe engagement soms zo hevig kan worden dat het escaleert tot een vorm van extremisme.”

"Het persoonlijke verhaal van Johan Swinnen is al stof voor een documentaire", zegt BRUZZ-hoofdredacteur Kristof Pitteurs, "zijn zoektocht naar de oorzaak is dat zeker. Wij volgen Swinnen, duiken mee in de archieven, luisteren naar zijn argumenten, maar we oordelen niet. De kijker moet zelf beslissen of Swinnen het bij het rechte eind heeft.”

Dinsdag is Johan Swinnen te gast in Shout Out op BRUZZ-radio. Stel hier je vraag aan Johan.

De brand in de Innovation, complot of complottheorie. Vanaf 20 februari zes weken lang elke dinsdag op BRUZZ-tv en BRUZZ.be