Nog nooit zoveel straatdoden in Brussel

In het jaar 2022 lieten 79 dak- of thuislozen het leven in de Brusselse straten. Dat meldt het Collectief Straatdoden, een Brusselse organisatie die elke persoon zonder dak of thuis bij overlijden een waardig afscheid wil schenken. Vandaag, woensdag, vindt een herdenkingsdienst plaats in het stadhuis van Brussel.

Het Collectief Straatdoden zet zich in om een waardig afscheid voor straatdoden in Brussel te organiseren en ontstond in 2004 nadat aan het Zuidstation twee daklozen om het leven kwamen en hun lichamen pas enkele maanden later werden teruggevonden.

"Ons collectief bestaat reeds 18 jaar, maar het blijft een gevecht om elke straatdode in Brussel te eren. Dit is geen fait divers. Elk leven telt, zoals ook elke dode telt", vertelt Florence Servais, coördinator van het collectief Straatdoden.

"Het aantal sterfgevallen is sinds de oprichting van het Collectief Straatdoden sterk toegenomen. Dat heeft te maken met de bekendheid van het collectief, maar ook met de toename van het aantal daklozen in Brussel."

Meer dan vijftien nationaliteiten

Vorig jaar stierven 79 daklozen in Brussel, waarvan een derde in de winter. Het gaat om 70 mannen, 8 vrouwen en één non-binair persoon van in totaal minstens vijftien nationaliteiten. Onder hen vooral Belgen en Polen van tussen de 18 en 73 jaar oud.

"De meerderheid van de mensen die we woensdag herdenken is Europeaan, maar het is slechts het topje van de ijsberg,” zegt Servais.

“Migratie lijkt op zich een risico op kwetsbaarheid in te houden, en het ontbreken van een legaal verblijf of een precair statuut vormt zeker een belemmering voor de sociale inclusie van daklozen.”

Repatriëring

Collectief Straatdoden tracht de identiteit van de overledenen te achterhalen, de nabestaanden of naasten te informeren over het overlijden en de begrafenis te organiseren. Nieuw dit jaar is een uitvaartboekje met informatie over rechten in verband met het levenseinde en een ruimte voor het indienen van laatste wensen.

Het collectief probeert verder een beeld te krijgen van de doodsoorzaak van de straatdoden, maar botst daar vaak op een medisch beroepsgeheim. Bij 64 procent van de gestorven dak- en thuislozen is de doodsoorzaak dan ook niet bekend.

Daarnaast werkt de organisatie samen met lokale gemeenschappen om, indien gewenst, het stoffelijk overschot te repatriëren. In 2022 gebeurden zo zes repatriëringen meer dan het jaar ervoor.

Herdenkingen vandaag

Deze ochtend vond in het Brusselse stadhuis een herdenking plaats voor de straatdoden. Tijdens de plechtigheid stonden getuigenissen, liederen en gedichten over de overledenen centraal.

Na de ceremonie op het stadhuis volgt er om 14 uur een herdenking bij de boom voor straatdoden op het Albertinaplein, daar geplant in 2011. Voor elk van de de 79 overleden personen wordt een vlinder opgehangen.