Onderzoek VUB: Belgische democratie is minder gevoelig voor polarisering

Een doctoraatsonderzoek van de Vrije Universiteit Brussel naar polarisatie in democratieën heeft aangetoond dat het Belgische politieke kiessysteem minder gevoelig is voor polarisatie. De onderzoekers stellen wel vast dat het fenomeen van polarisatie sterk is toegenomen en heel wat democratieën onder druk zet.

De studie ging bij 36 democratieën wereldwijd kijken hoe polarisatie zich verhoudt tot het kiessysteem en de daaruit voortvloeiende machtsverhoudingen. Ze deden een beroep op verschillende gekalibreerde datasets over een periode van 2000 tot 2018. Ze maakten daarbij een onderscheid tussen polarisatie door conflicterende wereldbeelden en polarisatie door identiteitsissues.

"Er bestaan ruw geschetst twee soorten democratieën. Enerzijds heb je consensusdemocratieën die een beroep doen op proportionele kiesstelsels en de macht verdelen over zo veel mogelijk groepen in de samenleving. Anderzijds heb je meerderheidsdemocratieën, waarbij alle macht in handen wordt gelegd van de meerderheid en slechts enkele partijen van electoraal belang zijn," legt doctoraatsstudent in de Politieke Wetenschappen (POLI) Kamil Bernaerts uit.

Het onderzoek wijst uit dat consensusdemocratieën, zoals België, Nederland en de Scandinavische landen, minder gepolariseerd zijn dan meerderheidsdemocratieën, zoals de VS of Frankrijk. Ondanks het feit dat het Belgische politieke model steeds meer onder vuur wordt genomen en grote hervormingen uitblijven, is het nog steeds minder gepolariseerd.

"Verder vinden we ook dat consensuele instituties beter in staat zijn om vijandige politieke of sociale kampen te bestrijden dan conflicten over belangrijke politieke kwesties," merkt Bernaerts.