Ook aan Maximiliaanpark zorgen drugs voor overlast: 'Hebben zelfs een hek moeten plaatsen'

Op verschillende plaatsen in Brussel wordt het druggebruik in de openbare ruimte meer en meer zichtbaar. In de omgeving van het Maximiliaanpark kan je er volgens buurtbewoners niet meer om heen: net als in de buurt van het Zuidstation, zwaait crack hier de scepter. “Als we de veiligheid in de buurt willen vrijwaren, dan moet er een plaats gecreëerd worden om dit publiek te ontvangen."

Fred Schulpen is de algemene coördinator van een van de woontorens op de Schipperijkaai, middenin het Maximiliaanpark. Zowel hij als de bewoners van het gebouw, worden dagelijks geconfronteerd met het druggebruik aan hun voordeur.

Overlast

“Sinds begin 2022 is het aantal incidenten hier opnieuw toegenomen”, vertelt hij. “Vroeger verbleven er vooral vluchtelingen in het park, maar beetje bij beetje zijn die mensen weggejaagd door druggebruikers.”

Schulpen werd zelf slachtoffer van een overval met geweld, toen hij in het Maximiliaanpark richting basisschool l'Allée Verte liep. Hij heeft het over een toenemend onveiligheidsgevoel in de buurt, en maakt zich zorgen om de veiligheid van de 1500 bewoners van zijn gebouw.

“Daarom heb ik, in samenspraak met de Boerderij van het Maximiliaanpark, aan de Stad Brussel gevraagd om de toegang tot het park aan de westkant van het appartementsgebouw tijdelijk te blokkeren”, zegt hij.

Volgens de coördinator doen preventiedienst BRAVVO en de gemeeenschapswachten hun uiterste best om zo veel mogelijk gebruikers naar gebruikersruimte GATE te brengen, in de Woeringenstraat. "Maar de overlast bleef maar toenemen", zegt hij. "Aangezien we van de Stad Brussel nooit antwoord hebben gekregen op onze vraag, hebben we dan maar zelf een hek geplaatst."

Vanop het balkon van een van de bewoners, heb je overzicht op een vrij groot deel van het Maximiliaanpark. De bewoner van dit appartement vertelt dat het de afgelopen dagen vrij rustig was in het park. “Waarschijnlijk omdat het zoveel geregend heeft.”

Niet veel later zien we een iemand op elektrische step het park binnenrijden. De bestuurder stopt, hangt even rond, vertrekt weer en niet veel later zien we iemand anders, op diezelfde plek, een eerste deal overhandigen. Na een paar minuten lijkt iedereen in het park te weten dat er een nieuwe lading gearriveerd is: een tiental mannen komen en gaan.

Een sociale drug

Op de grond in het park zie je overal sporen van crack: propjes zilverpapier, lege blikjes, aanstekers, glazen buisjes,... Onder het afdak waar de buurtbewoner eerder over sprak, zitten inderdaad een twintigtal mannen. Ook de bankjes in het park zijn allemaal bezet.

“Crack roken is een cultureel gegeven”, zegt Bruno Valkeneers van vzw Transit. “Het is een sociaal gebeuren: er wordt vaak in groep gebruikt en mensen depanneren elkaar - als de een zijn geld op is, schiet de ander voor."

Valkeneers legt uit dat mensen die op straat leven en crack gebruiken, die meestal zelf maken. "Ze kopen cocaïne in poedervorm en maken er zelf crack van door er ammoniak of bicarbonaat aan toe te voegen. Het poeder wordt dan een blokje, en dat blokje roken ze", legt hij uit. "Freebase, noemen we dat. Tegenwoordig wordt de drug ook vaak in blokvorm verkocht. Op zich is dat hetzelfde product als cocaïne, maar het verschil zit hem in de manier waarop je het gebruikt.”

Freebase is volgens Valkeneers een methode die vooral door mensen in armoede wordt gebruikt, omwille van een aantal aspecten. Ten eerste is het effect anders: de roes komt sneller en het gevoel is veel intenser, maar verdwijnt ook sneller. Heel even waan je je in “een kunstmatig paradijs”.

Daarnaast is er ook een stevig prijsverschil: voor een gram pure cocaïne betaal je zo’n 50 euro, terwijl een gram crack ‘amper’ 20 euro kost. Ook het gemeenschapsgevoel dat bij de drug hoort, houdt de verslaving volgens Valkeneers mee in stand.

Meer gebruik in openbare ruimte

“Vroeger zag je mensen alleen in het park gebruiken, maar de afgelopen maanden heb ik het ook al op andere plekken gezien”, vertelt de bewoner van het appartement. “Onlangs zat ik aan tramhalte IJzer te wachten, terwijl er een vrouw tegenover ons crack zat te roken. Ze had een soort van joint gerold met zilverpapier, die gebruikte ze als pijpje.”

Ook de politie ziet het druggebruik in de openbare ruimte toenemen. “Cijfers daarover zijn moeilijk op te diepen”, zegt Ilse Van de Keere, woordvoerder bij politiezone Brussel Hoofdstad Elsene. “Bepaalde openbare plaatsen, zoals parken of metrostations, worden soms een verzamelplaats van specifieke groepen drugsgebruikers in precaire situaties.”

Eén van die plekken is dus het Maximiliaanpark en de omgeving rond metrohalte IJzer. “Onze politiezone zet zich dagdagelijks in de eerste instantie in om drugsverkoop en de daarmee gepaarde overlast te bestrijden”, zegt Van de Keere. “Dat gebeurt tijdens talrijke, repressieve acties zoals gerichte controleacties, het opstellen van gerechtelijke en administratieve pv’s en het opstarten van gerechtelijke onderzoeken naar verkopers.”

“Repressie moet er zijn voor de dealers, daarvoor moet er een nultolerantie zijn en daarin speelt de politie een belangrijke rol”, zegt Valkeneers. “Maar voor gebruikers moeten er alternatieven zijn, want als de politie hen wegjaagt, staan ze daar de volgende dag opnieuw.”

Nood aan meer voorzieningen

Volgens Valkeneers is er in de Noordwijk sprake van zowel veel openbare armoede, als van een nieuwe, relatief grote drugsmarkt. Daarom is het gebruik er ook zo zichtbaar. “Als we de veiligheid daar in de buurt willen vrijwaren, dan moet er een plaats gecreëerd worden om dit publiek te ontvangen", zegt hij. "Als je geen alternatief biedt, dan is er geen alternatief. Simpel.”

Het alternatief is de opening van een tweede gebruikersruimte in Thurn&Taxis, waarvan de opening in 2025 gepland staat.

“Zo’n gebruikersruimte of een zorgcentrum is goed voor de gezondheid van gebruikers, maar ook voor de pacificatie van de openbare ruimte”, zegt Valkeneers. “We moeten iets doen. Op dit ogenblik mogen we volgens de wet niks, maar zo zal het probleem ook nooit opgelost geraken. Er komen soms agenten bij ons die tegen ons zeggen dat het onmogelijk is om hier oplossingen voor te vinden, die zelf aangeven dat dealers sterker zijn dan hen en niet meer weten wat ze moeten doen", gaat hij verder.

“Beschouw crack als een gezondheidsprobleem, zoals we gedaan hebben bij Covid”, sluit coördinator Schulpen af. “Armoede en exclusie zullen in de volgende jaren alleen maar toenemen, als we het niet op die manier aanpakken, is het verder dweilen met de kraan open."