Pan-Afrikaanse activisten leggen klacht neer tegen AfricaMuseum en Belgische staat

De mineralen, de opgezette dieren, de kunstwerken, alles in het AfricaMuseum komt uit Midden-Afrika. Afgelopen weekend bezocht de internationale pan-Afrikaanse groep Unité Dignité Courage het museum daarom tijdens een actie. "We hebben eigenlijk maar één vraag voor de directie: 'waarom is dit museum nog open?'"

Aan het woord is Mwazulu Diyabanza Siwa Lemba, woordvoerder van de pan-Afrikaanse Unité Dignité Courage, dat bestaat uit een paar honderd leden afkomstig uit de Afrikaanse diaspora. Hij trok afgelopen weekend met ongeveer dertig mensen naar het AfricaMuseum. Het bezoek werd gefilmd en verspreid via sociale media.

Op elke afdeling toonde Mwazulu wat er te zien is. "Hier liggen de mineralen die de Congolese kinderen nog nooit hebben gezien, maar de Belgische wel. En hier de diamanten. Hoe zou Antwerpen ooit een diamantenstad zijn geworden zonder Congo?"

Mwazulu is in het AfricaMuseum om het erfgoed terug te recupereren, zo vertelt hij. "We willen alles terughalen, de mineralen, de dieren, de kunstwerken. Waarom zijn onze objecten hier tentoongesteld, terwijl ons altijd verteld werd dat we geen cultuur hebben?"

De klacht

Er is tijdens de interventie niemand van de verantwoordelijken aanwezig om met de groep te praten. Dat geeft niet, zegt Mwazulu. "We hebben eigenlijk maar één vraag voor de directie: waarom zijn de deuren van dit museum nog geopend? Het is een koloniaal instituut. Mensen betalen hier twaalf euro voor een ticket voor een museum met een koloniaal oeuvre en niets van de opbrengst gaat naar Afrika?"

De komende dagen legt Mwazulu klacht neer bij de politie van Tervuren tegen het AfricaMuseum voor heling en diefstal. Het collectief gaat ook de Belgische staat aanklagen voor dezelfde redenen. Gevraagd waarom hij geen formele aanvraag tot restitutie indient, zegt Mwazulu: "We willen het niet aan de musea overlaten wanneer ze iets teruggeven en wat."

Restitutie

Het museum staat wel open voor restitutie, benadrukt woordvoerster Kristien Opstaele. "Het museum neemt met een open en constructieve instelling deel aan de debatten die daarover worden gevoerd, en gaat discussies over de toekomst van Afrikaans cultureel erfgoed in Europa niet uit de weg." Het museum heeft recent geen aanvragen tot restitutie ontvangen. Wie een formele aanvraag wil doen, moet daarvoor bij de Belgische staat zijn, die eigenaar is van de objecten in het museum.

De interventie van afgelopen zaterdag verliep zonder incidenten, laat Opstaele nog weten. "Een dikke pluim voor de hoofdbewaker, die de groep respectvol heeft ontvangen en heeft laten filmen. Het had kunnen escaleren, maar dat is niet gebeurd omdat hij naar hen heeft geluisterd."

Het collectief startte de bewustmakingstocht eerder al in Parijs, waar de leden een object uit het museum Quai Branley probeerden mee te nemen. Ze legden ook klacht neer tegen het Parijse museum. Na Tervuren zal Unité Dignité Courage nog andere musea bezoeken die objecten uit Afrika herbergen. Dat zullen ze doen in Portugal, Spanje en Groot-Brittanië. Mogelijk volgen ook Canada en de Verenigde Staten.