Praktijktesten in Brusselse huisvestingsmarkt worden mogelijk

Het Brussels Parlement keurt vrijdag de ordonnantie goed waardoor in het Brusselse gewest praktijktests op de huisvestingsmarkt mogelijk worden. De groenen kondigden donderdag tijdens het plenaire debat aan de tekst samen met de meerderheid goed te keuren, ook al vinden ze het systeem te zwak.

De ordonnantie laat de inspecteurs van Brussel Huisvesting toe om discriminatietesten in te zetten voor het opsporen van discriminerende praktijken, niet enkel door de private of de openbare verhuurder, maar ook, en vooral, door iedere professional uit de vastgoedsector. Er zijn twee soorten tests mogelijk.

Vergelijken of 'mystery shopper'

De "situatietest" bestaat erin de verhuurder of vastgoedmakelaar in contact te brengen met twee mogelijke, al dan niet fictieve huurders, van wie het profiel gelijkaardig is, met uitzondering van het criterium dat mogelijk aanleiding geeft tot discriminatie. Beide situaties worden vervolgens met elkaar vergeleken.

De tweede test wordt de "mystery shopper" genoemd en maakt het mogelijk om onmiddellijk een discriminerende praktijk vast te stellen. Concreet wordt er nagegaan of een vastgoedmakelaar al dan in niet ingaat op een verzoek tot discriminatie, afkomstig van een mogelijke klant.

De discriminatietests kunnen uitgevoerd worden door het slachtoffer, een persoon die op vraag van het slachtoffer handelt, Unia en het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen, een instelling van openbaar nut, of een organisatie of vereniging die werkt rond de verdediging van de mensenrechten en de strijd tegen discriminatie.

Administratieve sanctie of gerechtelijke procedure

Enkel de tests die door de inspectiediensten uitgevoerd worden, kunnen leiden tot administratieve sancties. In alle andere gevallen kunnen de tests ofwel gebruikt worden bij een gerechtelijke procedure of doorgestuurd worden aan de inspectiediensten. Na de vaststelling van discriminerende praktijken organiseren de inspectiediensten een hoorzitting om na te gaan of het verschil in behandeling op een objectieve en redelijke wijze gerechtvaardigd kan worden.

Is dat niet het geval, dan wordt het dossier overgemaakt aan de Procureur des Konings. Wanneer er besloten wordt om de overtreder niet te vervolgen, komt het dossier weer bij de inspectiediensten van Brussel Huisvesting terecht, dat nog een administratieve geldboete van 125 tot 6.200 euro kan opleggen.

'Belangrijke stap vooruit'

De groenen zullen de ordonnantie goedkeuren, hoewel ze vinden dat ze te zwak is. "Maar het is een belangrijke stap vooruit", stelde Arnaud Verstraete (Groen) donderdag tijdens het plenaire debat. Hij vond het jammer dat geen proactieve tests mogelijk zijn, zodat de controles in de praktijk enkel op de professionals slaan en niet op particulieren met één of twee eigendommen.

"Een inspecteur kan zich enkel als iemand anders voordoen als er concrete aanwijzingen zijn van discriminatie. Dan is de discriminatie al gebeurd, en moet men dus wachten tot dezelfde verhuurder opnieuw dat of een ander pand verhuurt", aldus Verstraete.

Omgekeerd effect?

De MR staat achter de principes van de ordonnantie, maar heeft problemen met de methode, stelde Olivier de Clippele. Hij vond het vreemd dat de administratie toch nog een sanctie kan opleggen nadat het parket beslist heeft om niet te vervolgen. Hij miste ook een reeks verzachtende omstandigheden.

Cieltje Van Achter (N-VA) waarschuwde dat de praktijktests een omgekeerd effect kunnen hebben. "Praktijktests creëren argwaan op de private huurmarkt, terwijl we private eigenaars nodig hebben die woningen op de huurmarkt aanbieden. Door de argwaan zal het tekort op de reeds krappe private huurmarkt versterken, wat zal leiden tot verdere prijsstijgingen", aldus Van Achter, die stelde dat er wel andere stevige maatregelen nodig zijn tegen discriminatie.

Brigitte Grouwels (CD&V) wees op het succes van de opleiding voor vastgoedmakelaars die minister van Huisvesting Céline Fremault (cdH) over de problematiek heeft georganiseerd, en die ook volgend jaar georganiseerd zal worden.