Huurmarkt: praktijktests gaan etnische discriminatie tegen

Uit een tweede ronde ‘mystery calls’ blijkt dat nog altijd ruim een derde van de Brusselse makelaars bereid is om kandidaat-huurders met een uitkering op vraag van de verhuurder nadeliger te behandelen. De bereidheid om te discrimineren op basis van herkomst is daarentegen wel sterk gedaald. Een nieuwe ordonnantie die de huisvestingsinspectie zelf praktijktests laat uitvoeren, wordt in september 2019 van kracht.

De bereidheid om te discrimineren op basis van etnische afkomst blijkt significant gedaald, blijkt uit het onderzoeksrapport dat BRUZZ kon inkijken. Het aantal makelaars dat inging op de vraag om mensen van vreemde afkomst te discrimineren daalde van 43 procent in 2017, naar 25 procent van de makelaars in 2018.

“Zo’n sterke daling op het vlak van etnische discriminatie hadden we niet verwacht”, zegt professor sociologie Pieter-Paul Verhaeghe (VUB), die het onderzoek mee uitvoerde in opdracht van bevoegd minister Céline Fremault (CDH). “De tweede ronde praktijktests is door de minister aangekondigd in de media, net zoals dat ook in Gent is gebeurd. Waarschijnlijk heeft het Belgische Instituut van Vastgoedmakelaars er ook over gecommuniceerd naar zijn leden. Wij vermoeden dat makelaars daar dan rekening mee houden, wat de sterke daling veroorzaakt.”

Maar net als in Gent daalde ook na media-aandacht de bereidheid om te discrimineren op basis van inkomen(sbron) niet. Makelaars verkozen bijvoorbeeld geregeld kandidaten met een inkomen uit salaris van 1.500 euro, dan kandidaten met een even hoge werkloosheidsuitkering.

'Grijze zone'

Verhaeghe: “We kunnen nu concluderen dat praktijktests helpen om discriminatie op basis van herkomst tegen te gaan, maar niet die op basis van de hoogte of bron van je inkomen. Om die in de kiem te smoren, zijn sancties nodig zoals boetes, of een intrekking van de erkenning als makelaar. Die dreiging werkt wel, merken we in de VS, waar bepaalde steden al 20 of 30 jaar een beleid van praktijktesten voeren.”

Daarnaast hoorden de antwoorden van nog eens zowat een kwart van de makelaars in de ‘grijze zone’. Makelaars stellen bijvoorbeeld voor om een lijst van potentiële kandidaat-huurders op te stellen, waaruit de eigenaar dan zelf kan kiezen (en mogelijk discrimineren).

GAS-boetes vanaf september

Met een nieuwe ordonnantie wil de Brusselse regering de discriminatie voortaan makkelijker kunnen bewijzen. Vrijdag wordt de ordonnantie naar verwachting goedgekeurd in de plenaire vergadering van het Brussels parlement.

Inspecteurs van de Gewestelijke Huisvestingsinspectie zullen zich na een klacht of vermoeden van discriminatie kunnen voordoen als huurders of verhuurders. Bij discriminerende praktijken van eigenaars of immo-makelaars kunnen ze de zaak overmaken aan het parket, of, als dat niet vervolgt, zelf een GAS-boete opleggen.

Tot 6.200 euro boete

Afhankelijk van de ernst van de overtreding varieert die van 125 tot 6.200 euro. Na training van de inspecteurs en een informatie- en sensibiliseringscampagne moet de nieuwe ordonnantie in september 2019 in werking treden.

Minister Fremault verwacht niet dat daarvoor extra personeel zal moeten aangeworven worden. “Er werken 33 mensen op de inspectie, onder wie 10 inspecteurs”, legt een medewerkster uit. “Er is nu al een procedure aan de gang voor de aanwerving van vijf extra personeelsleden. De werking zal eerder intern gereorganiseerd worden.”