Rijbewijs steeds minder in trek in Brussel

Sinds 2000 werden 30 procent minder rijbewijzen uitgereikt in het Brussels gewest. De Brusselse bevolking boven de 18 jaar groeide in die periode nochtans met 17 procent. In Antwerpen of Luik is er geen daling. Dat blijkt uit cijfers die onze redactie opvroeg. "Brussel volgt een internationale trend."

BRUZZ maakte een analyse van cijfers van de federale overheidsdienst Mobiliteit, over het aantal uitgereikte rijbewijzen in het Brussels gewest. (Lees verder onder de grafiek)

Uit de onderstaande grafiek blijkt duidelijk dat de daling het sterkst is bij de 18-21-jarigen, die maar liefst 48 procent minder rijbewijzen haalden in 2016 dan in 2000. Een kwart minder Brusselse 22- tot 25-jarigen konden gediplomeerd achter het stuur gaan zitten. (Lees verder onder de grafiek)

"Dat mensen minder en minder rijbewijzen halen, is een trend die zich in alle Europese (centrum)steden doorzet. In Berlijn heeft 40 procent van de 30-jarigen geen rijbewijs", zegt Jeroen Smeesters, directeur van de rijscholenfederatie Federdrive.

Ook Nils Wuytens, onderzoeker rond duurzame mobiliteit aan de vakgroep MOBI van de VUB, ziet in de cijfers de bevestiging van internationale trends. "Er moet wel een aantal voorwaarden voldaan zijn vooraleer mensen besluiten dat een rijbewijs geen prioriteit is. Het gaat vaak om hoogopgeleiden, die langer studeren en bij wie de kinderwens later op gang komt. Ze wonen in stedelijk gebied met goed openbaar vervoer en mobiliteitsapps die alle vervoersmogelijkheden duidelijk op een rijtje zetten."

Mensen doen aan online winkelen, kunnen vaker van thuis uit telewerken en zijn ook minder vaak fulltime aan de slag. Daardoor is een auto, en daar bovenop de kosten van brandstof en verzekeringen, te duur. Maar daarnaast, observeert Wuytens, is de auto zijn positie als statussymbool verloren.

'Peak car phenomenon'
Wuytens: "Niet alleen halen minder mensen een rijbewijs, de jaarlijks afgelegde afstand per auto is in de meeste ontwikkelde landen aan het afvlakken. 'Peak car phenomenon', heet dat in de vakliteratuur."

"De invoering van autovrije zones en voetgangerszones maakt het tot slot ook gewoon lastiger om in de stad te rijden. In Brussel zien we dat het aantal reizigers in het openbaar vervoer tussen 2005 en 2015 met ruim 70 procent gestegen is. Dat wijst duidelijk op een verschuiving van gedrag."

Om de situatie te kunnen vergelijken, vroegen we ook de cijfers op voor Antwerpen en Luik. Daaruit blijkt duidelijk dat de daling van het aantal rijbewijzen alleen (nog) maar in Brussel te observeren valt: (lees verder onder de grafiek)

"De afname in Brussel is duidelijk significant", zegt Imre Keseru, teamleider stadsmobiliteit bij de VUB. "Maar om dat te verklaren is verder onderzoek nodig. Mogelijk heeft Brussel een jongere bevolking, waarvoor de auto minder een prioriteit is. De socio-economische omstandigheden kunnen ook meespelen, en misschien ook de culturele achtergrond van de bewoners."

Kost veel geld, geen prioriteit
Brusselse kandidaat-bestuurders beginnen er ook later aan dan vroeger, blijkt uit de cijfers. Dat bleek in 2014 al uit gegevens van het Bisa, het Brussels Instituut voor Statistiek en Analyse. Ook GOCA, de federatie van rij-examencentra, ziet de jongste jaren steeds meer dertigers opduiken die examen komen afleggen. Bovendien worden in Brussel veel meer theoretische dan praktijkexamens afgelegd.

"Leren autorijden kost gewoon veel geld", zegt een rijbewijsloze BRUZZ-collega van 27. "Ik sta elk jaar voor de keuze: óf op reis gaan, óf mijn rijbewijs halen. En dan werd het altijd het eerste. Tot mijn vader vorig jaar zei dat dit echt tot de basisvaardigheden behoort. Hij heeft me geld gegeven voor tien praktijklessen, die ongeveer 1.000 euro hebben gekost. Nu moet ik in februari alleen nog tijd zien te maken om het theorie-examen af te leggen."

"Te weinig tijd, geen zin, absoluut geen prioriteit", somt een andere rijbewijsloze collega van 25 op. "Mijn vader dringt er wel op aan, mijn vrienden ook, maar ik heb het gewoon niet nodig voor mijn leven in de stad. Alles is hier goed bereikbaar. Alleen op vakantie zou het wel handig zijn. Ooit wil ik het wel halen, om eens met de auto door Amerika te kunnen rijden bijvoorbeeld."

"De trend is duidelijk: autorijden is niet cool meer", verzuchtte Smeesters van de rijscholenfederatie al in 2014 in Knack. "We zullen het steeds minder vaak doen, en als we toch een auto nodig hebben, zal die zelfstandig rijden. Zodra ze met een betaalbare, zelfstandig rijdende en ongevalvrije auto op de markt komen, is het hek van de dam."