'Spectaculaire toename' aantal niet-begeleide minderjarigen in 2021

Het aantal niet-begeleide minderjarige vreemdelingen dat in ons land asiel aanvraagt is in 2021 fors gestegen. Dat blijkt uit cijfers die Freddy Roosemont, de topman van de Dienst Vreemdelingenzaken, dinsdag meegaf tijdens een hoorzitting in de Kamer. De volgens Roosemont "spectaculaire toename" is vooral het gevolg van een stijgend aantal jonge Afghaanse asielzoekers in ons land, zei hij.

Het Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS) registreerde in 2021 bijna 26.000 verzoeken tot internationale bescherming, ruim de helft meer dan een jaar eerder. Ook het aantal niet-begeleide minderjarigen zat in de lift. Afgelopen jaar dienden 3.219 minderjarige vreemdelingen een asielaanvraag aan, tegenover bijna 1.800 in 2020.

Dat maakt dat het federaal asielagentschap Fedasil in 2021 gemiddeld ruim 260 dergelijke dossiers per maand moest behandelen, terwijl dat er volgens directeur-generaal Michael Kegels in normale jaren ongeveer 100 tot 120 zijn, klonk het dinsdagmiddag tijdens een hoorzitting in de Kamercommissie Binnenlandse Zaken.

Afghaanse asielzoekers

Volgens Freddy Roosemont, directeur-generaal bij de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ), zijn de cijfers vooral het gevolg van een grote toename van het aantal Afghaanse asielzoekers afgelopen jaar. Bovendien is ook het aantal minderjarigen dat na onderzoek meerderjarig bleek te zijn, mee gestegen. Voor ruim 2.100 van de 3.219 minderjarigen werd vorig jaar een leeftijdsonderzoek aangevraagd, intussen is al in meer dan de helft van de gevallen vastgesteld dat het eigenlijk om meerderjarigen gaat.

Omdat er nog een aantal dossiers hangende zijn, verwacht Roosemont dat het uiteindelijk om twee op de drie dossiers zal gaan. Voor niet-begeleide minderjarigen zijn andere asielregels van toepassing. Zo geldt er een langere registratietijd en spelen de Dublinregels – die bepalen dat het eerste land van registratie verantwoordelijk is voor de asielaanvraag – niet, klonk het.

Opvangnetwerk verzadigd

De hoge cijfers hebben volgens Fedasil-topman Kegels een duidelijke impact op het opvangnetwerk. Niet-begeleide minderjarigen worden opgevangen in geschikte opvangstructuur en begeleid door een voogd, maar de forse toename heeft een "enorme druk" op dat systeem gelegd, zei hij, terwijl het aantal plaatsen wel met 60 procent is toegenomen in vergelijking met eind 2019. "De saturatie is nog nooit zo hoog geweest. De piek lag op 2.600 niet-begeleide minderjarigen in 2021, tijdens de asielcrisis in 2015-2016 waren dat er circa 2.000."

De hoge bezetting zorgt ook voor problemen rond leefbaarheid, zei hij. Bovendien zit België volgens Kegels op vlak van de opvang van niet-begeleide minderjarigen "ver boven zijn fair share" in vergelijking met de meeste andere Europese lidstaten. De Fedasil-directeur is vragende partij om de leeftijdstesten binnen de 2 à 3 dagen te kunnen doen, zodat de meerderjarigen sneller uit de groep kunnen worden gefilterd. Er zijn volgens hem ook 60 à 100 extra opvangplaatsen per maand nodig als de tendens van 2021 zich dit jaar doorzet.

Zorgen om kinderrechten

Kinderrechtencommissaris Caroline Vrijens benadrukte dinsdag dat ze zich zorgen maakt over de behandeling van niet-begeleide minderjarigen. Eind vorig jaar, toen de Fedasil-diensten aan het aanmeldcentrum Klein Kasteeltje overbevraagd waren en het opvangnetwerk vol zat, werden jongeren volgens Vrijens soms gewoon op uiterlijk uit de wachtende minderjarigen gefilterd en als meerderjarig aangemerkt, zei ze.

"We waren heel bezorgd om die manier van selecteren en hebben dat ook overgemaakt aan het kabinet (van staatssecretaris voor Asiel en Migratie Sammy Mahdi, red.)." Op dit moment krijgt de kinderrechtencommissaris geen dergelijke signalen meer, zei ze.