Uitgelicht: minder auto’s, meer fileleed

Het autoverkeer in Brussel is in tien jaar tijd met 7 procent gekrompen. Dat blijkt uit tellingen van Mobiel Brussel. Maar de files verdwijnen niet. De cijfers waren meteen goed voor een flinke rel tussen Bruno De Lille (Groen) en Els Ampe (Open VLD).

E r zijn verschillende manieren om het autoverkeer te meten in Brussel. Eén daarvan is via de driehonderd telpunten van Mobiel Brussel. Die tellen, via camera’s en strips in het asfalt, gedurende 24 uur het aantal auto’s dat bepaalde lussen kruist. Mobiel Brussel deed de telling in 2003, 2008 en 2013.
Tussen 2003 en 2013 is het aantal getelde auto’s gedaald van 2,4 miljoen tot 2,25 miljoen. Omdat sommige auto’s meerdere keren geteld worden, betekent dit omgerekend een daling van 775.000 auto’s naar 725.000. Dat is goed voor een vermindering van het volume auto’s van 7 procent in tien jaar tijd.

Subjectief meer auto's
De cijfers ogen vreemd omdat Brussel volgens het verkeersinformatiecentrum Inrix filehoofdstad is in Europa. Ook uit andere cijfers blijkt dat het gemiddelde traject per auto in Brussel in tien jaar tijd aanzienlijk is gestegen.

Het een is niet onverenigbaar met het ander, legt professor Michel Hubert uit, verkeersspecialist van de Université Saint-Louis. “Subjectief lijken er meer auto’s in Brussel. Dat komt omdat er meer files zijn. Mensen zitten ook langer in het verkeer. Maar precies daardoor daalt het volume auto’s.”

Hubert maakt wel twee maal voorbehoud bij de cijfers: de telpunten bevinden zich nauwelijks op de in- en uitgaande wegen in Brussel. En daarnaast stijgt het aantal gereden kilometers in Brussel, zeker bij pendelaars.

Toch ziet Hubert een duidelijke modal shift in Brussel, het jargon voor de (gewilde) overstap van gemotoriseerd vervoer naar openbaar vervoer of de fiets. “Zowel bij pendelaars als bij Brusselaars is er een duidelijke keuze om de auto meer te laten staan,” zegt Hubert. De grote stijging van het aantal reizigers bij de MIVB bewijst dat.

Of dat een vrijwillige gedragswijziging is, is wel de vraag. Hubert: “Veel mensen laten de auto staan, niet omdat ze voor het openbaar vervoer kiezen, maar omdat de auto te duur is geworden.” Het verklaart ook de opvallende knik in het autogebruik in Brussel in 2008, toen de economische crisis toesloeg.

Daarnaast zijn er ook verkeerstechnische oorzaken waardoor het volume auto’s op de baan de laatste jaren gedaald is. Het Brussels Gewest is al enkele jaren, heel voorzichtig, de autocapaciteit op de wegen aan het dichtknijpen ten voordele van de andere vervoersmodi. Door busbanen en fietspaden aan te leggen, maar ook bijvoorbeeld door trams voorrang te geven aan kruispunten.

Een voorbeeld: in 2009 legde Mobiel Brussel een busbaan aan op de Kroonlaan. Tussen 2008 en 2013 daalde het autoverkeer er met 32 procent.

Vraag is wat erger is voor het leefmilieu: 150 auto’s die vlot door Brussel rijden, of 100 auto’s die in de file staan. Volgens Hubert zijn hier dan weer andere factoren van tel. “Veel auto’s hebben een start-stopmotor. Anderzijds rijden er in Brussel nog veel auto’s met vervuilende dieselmotoren.” Ook daarrond kan het Brussels Gewest een beleid uitwerken.
Radicalere ingrepen nodig
Een daling van 7 procent is alvast mooi nieuws voor Bruno De Lille (Groen). Die liet in 2009 het vervoersplan Iris II goedkeuren in de Brusselse regering. Iris II stelt een vermindering van het autoverkeer voorop van 20 procent tegen 2018 (ten opzichte van 2001). Brussel is dus op de goede weg. Maar is deze daling wel voldoende om de 20 procent te bereiken? Wellicht niet. De meeste verkeersspecialisten geloven dat er een radicalere ingreep nodig is: stadstol of rekeningrijden, en dat zit er nog niet meteen aan te komen. Hubert blijft voorzichtig: “Brussel herziet momenteel zijn verkeersmodellering (berekening van de toekomstige verkeersstromen). Daarna zou duidelijker moeten worden hoe Brussel die 20 procent minder auto’s kan bereiken, want niemand kan precies zeggen op welke cijfers die doelstelling gebaseerd is.”

Wie minder opgezet is met het bericht over het dalend autoverkeer is Els Ampe (Open VLD), mobiliteitsschepen van de stad Brussel. Volgens Ampe kan er bezwaarlijk van goed bestuur gesproken worden als er meer files zijn. “Het huidig ontradingseffect door wegen te versmallen werkt duidelijk niet, want het zorgt voor meer files. Terwijl een goed mobiliteitsbeleid juist het hele verkeer, zowel auto, fiets als openbaar vervoer, vlotter moet laten doorstromen.”

Ampe wijst er ook op dat er vandaag nog niet voldoende alternatieven zijn. “Brussel moet eerst inzetten op het enige échte alternatief voor de wagen: een verdubbeling van het metronetwerk in Brussel, gecombineerd met goede randparkings.”