Verenigde Naties fluiten Francken terug

"Wat Francken zegt, klopt niet. We weten niet wat er met de Soedanezen na hun terugkeer is gebeurd." Dat zegt Vanessa Saenen van het Hoog Commissariaat voor de Vluchtelingen van de VN (UNHCR). Staatssecretaris Theo Francken (N-VA) had nochtans gezegd dat de VN de Soedanezen opvolgt, en dat hij van hen geen signaal gekregen heeft dat er gefolterd wordt, zo schrijft De Morgen.

“We hebben vanaf dag één de VN ingeschakeld”, zei staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA) over de repatriëring van negen Sudanezen na een omstreden identificatiemissie in ons land. “De Dienst Vreemdelingenzaken had afspraken gemaakt met het VN-agentschap IOM (Internationale Organisatie voor Migratie) om de gerepatrieerden op te volgen.”

Volgens Geert Devulder van DVZ kreeg één van de negen teruggestuurde Sudanezen begeleiding van de IOM. Vier keerden zonder begeleiding terug. Voor vier andere Sudanezen was er een politie-escorte op het vliegtuig nodig.

Maar de IOM ontkent elke betrokkenheid. “Wij hebben helemaal niemand begeleid bij zijn terugkeer”, zegt Geraldine d’Hoop van de IOM. De organisatie begeleidt namelijk enkel bij vrijwillige terugkeer, terwijl de Sudanezen gedwongen terugkeerden. Bij geen enkele van hen heeft de IOM voor begeleiding gezorgd bij vertrek, tijdens het transport of na aankomst.

Achteraf had de IOM wel met één van de negen contact. “Bij gedwongen terugkeer is enkel de Belgische overheid verantwoordelijk”, zegt d’Hoop. “Tenzij de persoon in ons re-integratieproject wil stappen. Dat was het geval voor één van de negen teruggekeerden. Hij is na aankomst in Khartoem naar ons kantoor gekomen en krijgt nu steun om zijn leven opnieuw op te starten.”

IOM niet betrokken

De IOM stelt dat ze niet weet wie de andere acht teruggebrachte Sudanezen zijn. Ook voor het onderzoek dat Francken heeft opgestart, is de IOM nog niet gecontacteerd.

Sudanezen terugsturen is op zich geen probleem. Dat doen andere Europese landen ook. “Het probleem is dat er vooraf geen onderzoek is gebeurd zoals in een normale procedure. En aangezien er geen procedure werd gevolgd, is er ook geen enkele instantie die nu nog op hen toekijkt”, zegt Saenen. “Eens zij in Sudan aankomen, zijn ze weer gewoon Sudanese burgers.”

De VN weten niet of de claims van mishandeling en foltering waar zijn. “Wij zijn de claims volop aan het checken, maar het wordt moeilijk.” Niettemin nemen ze de klachten ernstig. “Soedan is Soedan. We wéten dat er wordt gefolterd.”

Waarom naar pers en niet naar IOM?

Het kabinet-Francken stelt dat iedereen die teruggekeerd is de contactgegevens van IOM Soedan kreeg. “Het is ons niet duidelijk waarom de zes personen wel met de pers zouden spreken, maar zich niet richten tot een internationale organisatie die hen ter plaatse kan helpen”, zegt zijn woordvoerster. Zes getuigenissen zijn deze week via het onderzoekscentrum Tahrir Institute in de pers beland.