‘Vlaams onderwijs wel goed voor kansarmen’

Kansarme leerlingen in Vlaanderen scoren beter voor wiskunde dan Europese leeftijdsgenoten. Dat blijkt uit een nieuwe analyse van de PISA-resultaten door VUB-professor Wim Van den Broeck.

Vlaamse leerlingen scoren goed, maar kansarme leerlingen vallen uit de boot. Dat is al jarenlang de conclusie die onderzoekers trekken uit de PISA-resultaten, die de kennis en vaardigheden van vijftienjarigen in de OESO-landen vergelijken. In Brussel zou die kloof tussen kansarm en kansrijk, en ook tussen autochtoon en allochtoon, nog groter zijn dan in de rest van het land.

Ontwikkelingspsycholoog Wim Van den Broeck spreekt dat echter tegen met een nieuwe analyse van de laatste PISA-studie. Kansarme scholieren scoren in Vlaanderen beter dan in andere landen, zegt hij in De Morgen. Tot nu toe had men in studies vooral oog voor verschillen tussen sterke en zwakke leerlingen, maar niet voor het niveau van de prestaties zelf.

En die prestaties zijn wel goed. Kansarme leerlingen scoren bij ons beter in wiskunde dan elders. Er is wel een kloof tussen de zwaksten en de sterksten, maar die kloof is niet het belangrijkste, zegt Van den Broeck. “Een kleine kloof tussen de zwakste en sterkste leerlingen, maar met een laag gemiddelde is slechter nieuws voor onze kansarme leerlingen dan grotere verschillen met hogere gemiddelde prestaties.”

In het laatste PISA-rapport werd ook een nieuwe maat toegevoed, ‘resilience’, of veerkracht: het percentage jongeren uit de laagste sociale klasse dat toch hoog scoort. “Uit onze analyses blijkt nu dat op het ogenblik dat er in de media zwaar uitgehaald werd naar het Vlaamse onderwijs omdat het sociale ongelijkheid zou bestendigen, we in werkelijkheid behoorden tot de absolute wereldtop. Vlaanderen heeft het hoogste percentage veerkrachtige leerlingen van Europa.”

Finland, dat vaak wordt aangehaald als voorbeeld voor ons onderwijs, doet het slechter, zegt Van den Broeck. “ Vergelijkbare Turkse leerlingen scoren daar zomaar eventjes meer dan een vol leerjaar onder het niveau van onze Turkse leerlingen.”

Hervorming
Volgens Van den Broeck wordt er te zeer op ongelijkheid gehamerd om een onderwijshervorming te kunnen doorduwen, met onder andere een gemeenschappelijke eerste graad. Daar is Van den Broeck niet voor gewonnen. “Om goed les te kunnen geven, zijn min of meer homogene klasgroepen nodig.”

Eerder dan focussen op het wegwerken van de kloof, moeten we zorgen dat alle leerlingen weer hoger gaan scoren. “Terwijl wij veertien jaar geleden bovenaan stonden in de PISA-resultaten, nog voor de Aziatische landen, zijn wij vandaag voorbijgestoken en dalen we elke editie. Die trend is angstaanjagend, vooral ook omdat het negatieve sociale effecten heeft.”