17 procent leerlingen begint middelbaar met twee jaar achterstand

Bijna één Brusselse jongen op de vijf en een meisje op de zes verlaat de schoolbanken met enkel een diploma lager secundair onderwijs op zak. Bij de 25- tot 34-jarigen heeft een kwart enkel dat diploma, concludeert de Welzijnsbarometer Brussel 2011. "Dat zijn niet alleen de in Brussel opgeleide jongeren, maar ook jonge immigranten die zich in het gewest vestigen zonder equivalent diploma," verduidelijkt Sarah Luyten van het Observatorium voor Gezondheid en Welzijn.

Wie de school zonder diploma verlaat heeft er meestal al een moeilijk parcours opzitten. Op de lagere school loopt het al vaak mis. Voor het schooljaar 2009-2010 had 17 procent van de leerlingen bij aanvang van hun eerste jaar secundair onderwijs al minstens twee jaar schoolachterstand opgelopen. De cijfers verschillen sterk van gemeente tot gemeente: in Sint-Pieters-Woluwe gaat het om 4,9 procent, in Sint-Joost om 24,6 procent. "In de armste gemeenten hebben kinderen gemiddeld genomen de meeste achterstand," zegt Luyten.

Slechte vrienden
De socio-economische situatie hangt dus samen met de schoolachterstand, en die zorgt er dan weer voor dat jongeren vroegtijdig de brui geven aan hun opleiding. "Toch zijn het zeker niet enkel sociale factoren die jongeren doen afhaken. Thuistaal en familiale situatie bijvoorbeeld hebben eerder een indirecte invloed," concluderen Benoît Galand en Virginie Hospel (UCL) in een onderzoek naar schoolverlaten. "De waarde die een leerling hecht aan opleiding is veel belangrijker. Ook de verwachtingen van de ouders, de attitude van vrienden en de consumptie van drugs, alcohol en cannabis zijn sterker gelinkt aan het risico op afhaken."

"De typische afhaker bestaat niet. Soms zijn het tieners met heel veel capaciteiten en middelen, soms net niet," bevestigt een Koekelbergse preventiewerker. "Wat je wel vaak ziet, zijn nieuwkomers die afhaken. Eerst worden ze onthaald in cultureel en linguïstisch gemengde onthaalklassen, waarover ze erg enthousiast zijn. Maar daarna stromen ze door naar gewone scholen waar soms eerder een monocultuur heerst, waar ze zich per etnische groep gaan verzamelen, en waar ze door een oververzadiging van de scholen ook minder aandacht krijgen. Zo raken ze gedemotiveerd."

Om het tij te keren, ondersteunt het Gewest ondertussen meer dan 300 projecten om vroegtijdig schoolverlaten tegen te gaan.

Beterschap
Een kind van vreemde origine heeft inderdaad twee keer meer kans om af te haken. Toch kwam er de voorbije weken ook positief nieuws: de nieuwste PISA-studie (een driejaarlijks internationaal vergelijkend onderzoek) toont aan dat kinderen van migranten van gemiddeld drie jaar schoolse achterstand evolueren naar twee.

Socioloog Dirk Jacobs reageerde in De Standaard echter niet bijster enthousiast. "Het zou wel gek zijn als alle genomen maatregelen geen effect hadden. Ondanks de vooruitgang zien we dat de kloof tussen autochtonen en allochtonen in België een van de grootste ter wereld is."

Deze week belicht brusselnieuws.be elke dag een paar opvallende cijfers uit de Welzijnsbarometer 2011 van het Observatorium Gezondheid en Welzijn Brussel.

.