Vlaamse ambtenaren werken wel in Brussel, maar wonen er zelden

Slechts 4,8 procent van de Vlaamse ambtenaren die in Brussel werken, woont er ook. Ook in andere sectoren wordt er nog altijd veel gependeld. “Door het sterk gestegen telewerk moet je ook niet meer naar Brussel verhuizen om dicht bij je werk te zijn,” zegt demograaf Patrick Deboosere (VUB).

Vlaams parlementslid Annabel Tavernier (N-VA) vroeg bij Vlaams minister voor Brussel Benjamin Dalle (CD&V) de cijfers op van het aantal Vlaamse ambtenaren dat in Brussel werkt en er ook woont. Dat blijken er nog steeds heel weinig te zijn: 4,8 procent, amper een fractie meer dan de vorige jaren. Van de 9.621 in Brussel gestationeerde Vlaamse ambtenaren pendelen er 9.162 oftewel 95,2 procent. “Nog steeds beschouwt het merendeel van de Vlaamse ambtenaren onze hoofdstad voornamelijk als een werkstad,” zegt Tavernier, die zelf al zeven jaar "met plezier" in Brussel woont, maar ook veel problemen ziet.

Ook andere sectoren tellen veel pendelaars, het onderwijs bijvoorbeeld. Negen op de tien leerkrachten die werken in het Brusselse Nederlandstalige onderwijs wonen niet in Brussel. Ook van het VUB-personeel woont maar een derde in de hoofdstad.

Tavernier betreurt dit. “Het zou fijn zijn als de Vlamingen Brussel ook waarderen als woonstad. Pendelen is inefficiënt en, wanneer het met de auto gebeurt, ook slecht voor het klimaat. Bovendien is het voor Brussel als hoofdstad van Vlaanderen belangrijk dat er zoveel mogelijk Vlamingen en Nederlandstaligen wonen. Brussel moet onder Vlamingen blijvend gepromoot worden, zeker omdat het Nederlandstalig karakter van de stad door de toename van het telewerk nog meer onder druk komt te staan.”

Volgens minister Dalle is zijn hele beleid erop gericht Brussel aantrekkelijker te maken, zowel voor studenten als voor werkenden. “Daarvoor gebruiken we partners als studentenorganisatie Brik, Muntpunt, BRUZZ en het Huis van Gezondheid. Voorts organiseren we stadswandelingen en woontours. Die promotie is nodig want heel veel Vlamingen zien Brussel nog niet graag genoeg.”

Tavernier erkent de inspanningen van de Vlaamse overheid. “Maar het is vechten tegen de bierkaai zolang belangrijke pijnpunten voor de leefbaarheid, zoals veiligheid, netheid en te dure huizen, niet worden aangepakt door de Brusselse en deels ook federale overheid. Zo zou de Brusselse regering dringend de registratierechten op de enige eigen woning moeten verlagen, net als in Vlaanderen.”

Vooral twintigers

VUB-demograaf Patrick Deboosere heeft de verhuisbewegingen tussen Brussel en Vlaanderen jarenlang bestudeerd. Zijn conclusie: de hoofdinstroom vanuit Vlaanderen zijn jongeren. “De aantrekkingskracht van deze stad is het grootst bij twintigers. Ze komen hier studeren en blijven naderhand hangen. Als je als overheid mensen in Brussel wilt krijgen, moet je dus ingrijpen als ze jong zijn. Dan verhuizen mensen ook het makkelijkst.”

Dat sommige dertigers weer uit Brussel vertrekken heeft volgens hem twee redenen: de crèches en scholen die soms moeilijk te vinden zijn en de hoge huizenprijzen.

Deboosere kijkt er niet van op dat er nog steeds zo weinig Vlaamse ambtenaren in Brussel komen wonen. “Ze zijn vaak al elders gesetteld voor ze hier beginnen of hun partner werkt in een andere stad. Door het toegenomen telewerk hoef je ook niet meer naar Brussel te verhuizen om dicht bij je werk te zijn.” Wil je sommigen van hen overtuigen om de sprong te wagen, zal je hen de stad moeten leren kennen, zegt Deboosere. “Sommige mensen voelen zich al gauw onveilig in een stad, zeker in een stad die ze niet kennen.”

Staat het Nederlandstalig karakter van Brussel meer dan ooit onder druk? Volgens Deboosere valt dat wel mee, hoewel er al jaren een grotere uitstroom dan instroom is. “Maar bij die uitstroom zitten ook heel veel niet-Nederlandstaligen, migranten die na verloop van tijd in Aalst of Ninove gaan wonen of Europese ambtenaren die na enkele jaren verhuizen naar Overijse.”

Het aantal Vlamingen ligt volgens hem rond de 10 procent. “In absolute cijfers stijgt het lichtjes, in relatieve cijfers daalt het. Maar alles hangt er natuurlijk van af wie je telt. Een officiële talentelling mag niet meer. Kijk je naar de identiteitskaart, of naar de kieslijsten, of kijk je naar de resultaten van de taalbarometer?”

Uit de laatste taalbarometer bleek alvast dat slechts zes procent van de ondervraagden Nederlands als thuistaal had, maar dat ruim zestien procent verklaarde goed Nederlands te kennen.