VN-deskundigen vragen vrijlating VUB-gastdocent Djalali wegens kritieke toestand

De Iraanse autoriteiten moeten de Iraans-Zweedse wetenschapper Ahmadreza Djalali vrijlaten. Dat zeggen mensenrechtendeskundigen van de Verenigde Naties donderdag. Hij zou in kritieke toestand verkeren, te wijten aan "lichamelijke en psychologische mishandeling". Djalali was als gastprofessor werkzaam een de Vrije Universiteit Brussel. Hij werd in Iran ter dood veroordeeld op beschuldiging van spionage en wacht in de cel zijn executie af.

"De situatie van Djalali is werkelijk verschrikkelijk. Hij wordt al meer dan honderd dagen in aanhoudend isolement gehouden", zeiden VN-mensenrechtendeskundigen in een persmededeling. Het gevangenispersoneel zou zijn kleine cel 24 uur per dag verlichten om Djalali van zijn slaap te beroven.

"Medische problemen verhinderen hem goed te eten, wat geleid heeft tot spectaculair gewichtsverlies. Zijn situatie is zo moeilijk dat hij problemen zou hebben met spreken. We zijn geschokt en bedroefd door de wrede mishandelingen die Mr. Djalali moet ondergaan", schreven de deskundigen. De zogenaamde "wrede en onmenselijke behandeling door de autoriteiten" doet de deskundigen, die gemandateerd zijn door de Verenigde Naties, maar niet namens de organisatie spreken, vrezen dat Djalali binnenkort kan sterven in de gevangenis.

De VN-deskundigen zijn van mening dat de langdurige eenzame opsluiting van Djalali geen op zichzelf staand geval is, maar een procedure die Iran systematisch hanteert om gevangenen te straffen en onder druk te zetten, onder meer om gedwongen bekentenissen af te dwingen. "Er is maar één woord om de fysieke en psychologische mishandeling van Djalali te beschrijven en dat is marteling", schreven ze. "Wij veroordelen de acties van de Iraanse autoriteiten in de meest krachtige bewoordingen, evenals hun volledige passiviteit ondanks onze herhaalde oproepen tot zijn onmiddellijke vrijlating. De beschuldigingen tegen hem zijn compleet ongegrond en hij moet zo snel mogelijk naar zijn familie in Zweden kunnen terugkeren", besluiten ze.

Zweedse staatsburgerschap

Agnès Callamard, speciaal rapporteur inzake buitengerechtelijke executies en Niels Melzer, speciaal rapporteur inzake foltering, ondertekenden de nota.
Ahmadreza Djalali is een specialist in spoedeisende geneeskunde. In 2016, tijdens een bezoek aan Iran, werd hij gearresteerd. Hij werd beschuldigd van het doorsluizen van informatie over functionarissen van het Iraanse kernprogramma aan Mossad, de Israëlische inlichtingendienst, wat tussen 2010 en 2012 tot hun dood zou geleid hebben. Djalali werd berecht en ter dood veroordeeld.

Tijdens zijn gevangenschap, enkele maanden nadat het Iraanse hooggerechtshof zijn doodvonnis had uitgesproken, verleende Zweden in 2018 hem het Zweedse staatsburgerschap. In 2017 had de VN-werkgroep inzake willekeurig gevangenschap al bepaald dat Djalali willekeurig werd vastgehouden en gevraagd om zijn onmiddellijke vrijlating. Djalali bevestigde dat hij veroordeeld was omdat hij weigerde te spioneren voor Iran toen hij in Europa werkte.