Voedselbedeling tijdens de ramadan: in de rij voor de iftar

De ramadan, dat is normaal gezien tajine delen in de moskee en helpen wie het moeilijk heeft. Door corona staat de solidariteit al voor de tweede keer helemaal in het teken van afhaalmaaltijden. In Schaarbeek liggen ze op wandelafstand van elkaar. “We hadden nooit gedacht dat het zo hard nodig zou blijven.”

Om tien over zes stipt mag de rij beginnen aan te schuiven. Elke dag van de ramadan deelt de moskee Al-Ansar in Schaarbeek gratis maaltijden uit. Een pakket met Marokkaanse soep met kip, een stuk fruit, een wafel, dadels en een broodje. “Een beetje van alles. Genoeg voor één dag.” Mostapha Bentatou is hier medewerker en organiseert al twintig jaar grote tajineavonden in de moskee tijdens de ramadan. Door corona gaat dat voor het tweede jaar op rij niet. “Wij kookten voor corona altijd al voor tweehonderd personen, dus blijven we dat gewoon doen,” zegt hij.

De Al-Ansar moskee ligt vlak bij het Liedtsplein en trekt een rij van vooral jonge mannen. Velen zijn uit het Maximiliaanpark naar hier gekomen. “Ik neem maaltijden mee voor mensen op het plein,” zegt Moussa, die al twintig jaar in de buurt woont. Drie jongetjes van nog geen tien jaar oud komen samen eten halen, ze wonen om de hoek. Twee twintigers uit Marokko die drie maanden geleden aankwamen in Brussel staan voor het eerst in de rij. Ze wonen op straat hier in de buurt.

“Wij vragen niet wie de mensen zijn of waar ze vandaan komen. Iedereen is welkom, moslim of niet,” zegt Bentatou. Om twintig over zes zijn alle maaltijden al weg. “Dat waren er 140, hoor,” zegt hij, “maar op is op.” Nauwelijks tien minuten duurde het. Je moest het maar weten via mond-tot-mondreclame of de juiste Facebookpagina's.

In heel Brussel, maar vooral in Schaarbeek en Molenbeek, duiken deze dagen nieuwe voedselrijen op. Tijdens de ramadan organiseren zowel moskeeën als lokale verenigingen, en soms gewoon jongeren, afhaalmaaltijden of leveringen aan huis. “Ik kan er hier in de buurt al vijf tellen,” zegt Bentatou van de Al-Ansarmoskee. Op tien minuten wandelen staat de volgende rij al aan de Koubamoskee, vlak bij het Paviljoenplein.

Echt lekker

De twintigjarige Akram begint te zwaaien als hij ons ziet. Hij stond al in de rij bij de Al-Ansarmoskee en schuift nu opnieuw aan. “Hier is het echt lekker,” zegt hij. Hij is gisteren ook een schotel komen halen. Akram werkt normaal op de vroegmarkt, maar is door corona werkloos. Een woning heeft hij niet in Brussel. Hij verblijft bij vrienden in Molenbeek. Zonet is hij nog een derde maaltijd gaan afhalen wat verderop. “Om vier uur 's nachts heb ik veel honger,” zegt hij daarover. “Ik weet niet waar ik anders eten zou vinden. Tenzij bij Allah.”

De Koubamoskee biedt elke dag tweehonderd warme maaltijden aan, klaargemaakt door een tiental gezinnen uit de buurt. In de zakjes zit nog een banaan, een stuk brood en opnieuw soep. Wat verder in Schaarbeek, aan het Verboeckhoven­plein, organiseert de vzw S.B.A.R. een nog grotere bedeling. Vorig weekend zijn hier 1.300 maaltijden uitgedeeld. Op weekdagen zijn het er 900. “Wij hadden nooit gedacht dat het allemaal zo nodig zou blijven,” zegt medewerker Bilal Damman. “Het zijn mensen zoals wij. Horecamedewerkers die werkloos zijn geworden of mensen die een hoge huur moeten betalen en dat niet meer kunnen.”

De vzw S.B.A.R. begon vorig jaar tijdens de ramadan met voedselpakketten, specifiek door corona. Ze zijn het hele jaar door wekelijks maaltijden blijven leveren bij families in nood en organiseren ook huiswerk­begeleiding. Ze draaien volledig op giften en vrijwilligers. “We beginnen elke dag te koken om halfelf in de voormiddag,” zegt Bilal Damman. Vandaag staat er een rijstschotel met kip op het menu.
Saïd, een kapper, komt vijf pakketjes ophalen voor zijn gezin. “Het moet wel,” zegt hij. “Ik ben werkloos sinds de tweede golf.” De werkloze Eloda komt voor de tweede keer deze week. Ze woont bij vrienden en heeft geen papieren in België. “De voedselhulp is echt nodig, zeker door corona.”

Voedselbank

Dat de voedselhulp het voorbije jaar langere rijen trekt, merkt ook de Voedselbank Brussel-Brabant al een tijdje. Op dit moment helpen ze ongeveer 30.000 Brusselaars, een toename van 15 à 20 procent ten opzichte van 2019, voor de coronacrisis. De voedselbank levert eten aan 130 verenigingen in Brussel, die er pakketten van maken om verder te verdelen.

“Sinds het begin van de crisis zijn er enorm veel hulpinitiatieven ontstaan in Brussel, los van ons,” zegt directeur Pierre Labouverie van de Voedselbank Brabant-Brussel. “Zeker tijdens de ramadan merk je dat er meer solidariteit is. Ik vind het fantastisch dat er zoveel groepen uit Anderlecht, Schaarbeek en Molenbeek anderen willen helpen. Er is geen onverschilligheid in Brussel en dat is noemenswaardig,” vindt Labouverie. “Wel is er nu bijna een overrompeling van initiatieven. Soms komen die in elkaars vaarwater terecht. Mensen worden geholpen door twee of drie verschillende verenigingen, zonder dat die van elkaars bestaan weten.”

Een maand lang elke dag zeker dertig bijkomende voedselbedelingen in Brussel, voor hoeveel maaltijden zijn die goed? “Wij hebben er geen zicht op hoeveel extra pakketten die verenigingen en moskeeën nog verdelen,” zegt Labouverie. “We zien vooral de 'nieuwe armen' in de rij: mensen die door corona tijdelijk werkloos zijn of die niet meer in het zwart aan de slag kunnen in de parallelle economie. Ik denk dat dat fenomeen na de coronacrisis zou moeten verminderen.”

Minister van Sociale Zaken Alain Maron (Ecolo) laat weten dat de cijfers bij de voedselbanken inderdaad “nooit eerder gezien” zijn. In februari lanceerde de minister een projectoproep om nieuwe noodvoedselhulp te verzekeren. Daar is 1 miljoen euro voor vrijgemaakt. “Daarnaast hebben de OCMW's 1,25 miljoen euro gekregen om voedselhulp te organiseren. Heel wat OCMW's geven nu al financiële hulp door middel van voedselbonnen”, zei Maron.