Waarom Vlaamse ambtenaren amper in Brussel wonen

Vlaanderen wil Brussel als woonstad promoten, maar nog geen 5 procent van de eigen werknemers woont in de hoofdstad. “In eigen streek blijven wonen is de voorbije jaren net makkelijker geworden.”

Het aantal werknemers van de Vlaamse overheid dat in Brussel woont, blijft nu al tien jaar steken op een percentage tussen 4,1 en 4,5 procent. Dat bleek dit weekend uit een antwoord van Vlaams minister van Brussel Benjamin Dalle (CD&V) op vragen van Annabel Tavernier (N-VA). Het cijfer evolueert amper. Nochtans ziet de Vlaamse regering het als een doel om Brussel te promoten als een leefbare werk- én woonstad.

De cijfers staan in contrast met die van de Vlaamse gemeenschapscommissie, die langzaam maar zeker wél verbrusselt. Circa 30 procent van het VGC-personeel woont ondertussen al in het gewest.

Voor de stagnering onder Vlaamse ambtenaren is meer dan één mogelijke verklaring. “Het totale aantal ambtenaren is de voorbije jaren kleiner geworden,” legt Ilse Remy van ACV overheidsdiensten uit. “Dan is het natuurlijk moeilijk om veel nieuwe mensen uit Brussel aan te trekken.”

Ook de toegenomen mogelijkheden voor thuis- en satellietwerk spelen een rol. “De overheid heeft het makkelijker gemaakt om uit de eigen woning of uit een kantoor uit de provincie te werken,” weet Remy. “De noodzaak om dicht bij de werkplek te wonen is zo net kleiner geworden de voorbije jaren.”

De vakbondsvrouw wijst er verder op dat de vijver aan Vlaamse Brusselaars waaruit kan gerekruteerd worden nu ook niet zo groot is, vergeleken met het Vlaamse reservoir aan arbeidskrachten. “Tel daar de dure Brusselse huizenmarkt bij en je hebt de belangrijkste factoren op een rij.”

Nabijheid van stations

Bij Brukselbinnenstebuiten wijzen ze op nog een ander element. De gidsenvereniging biedt regelmatig rondleidingen aan voor werknemers van de Vlaamse overheid en organiseert ook al decennia woontours voor alle Brusselgeïnteresseerden.

“De werkplekken van de Vlaamse overheid liggen relatief dicht bij de stations, waardoor het soms makkelijker is om uit Leuven of Mechelen naar Brussel te pendelen dan van Ukkel op Thurn & Taxis te raken,” zegt coördinator Anne Brumagne.

Vakbondsvrouw Remy bevestigt, maar nuanceert ook. “Bij Herman Teirlinck is men wat dat betreft een beetje de mist ingegaan. Je stapt circa 20 minuten. Voor mensen die tot anderhalf uur treintraject hebben is 40 minuten per dag erg veel. Je kan ook een shuttle nemen, maar die busjes zijn snel vol.”

Brumagne wijst erop dat verhuizen naar Brussel niet zo evident is voor een gezin. “Vooral jonge ambtenaren zijn misschien te overtuigen.” ACV-vrouw Remy zit op dezelfde lijn. “De belangrijkste reden waarom werknemers van de Vlaamse overheid niet naar Brussel verhuizen is familiaal.”

Land op maat van de pendelaar

De ligging dicht bij de stations komt bovenop de manier waarop het Belgische spoornet is uitgebouwd. De meeste, belangrijke lijnen leiden daarbij langs Brussel, op maat van de pendelaar.

De voorbije 70 jaar probeerde de Belgische overheid ook lang om de bevolking zoveel mogelijk in de eigen streek te laten wonen en niet in de stad. De bekendste uitwas van dat beleid waren de wetten De Taeye (vanaf 1948, naar CVP-minister Alfred De Taeye), die onder meer de bouw van tienduizenden kleine en betaalbare woningen inhielden.