Wat doen al die schildpadden in de Brusselse parken?

De zomerse temperaturen zorgen ervoor dat schildpadden zich weer meer laten zien in de Brusselse parken. Hoe komen de dieren hier terecht? En kan het kwaad?

Wie goed rondkijkt bij de vijvers van de Brusselse parken kan momenteel bijzondere reptielen spotten. De zomerse temperaturen zorgen ervoor dat onder meer de roodwangschildpad, de geelwangschildpad en de zaagrugschildpad zich laten zien. De dieren warmen zich graag aan de zon op de oevers of op objecten in het water. Dat is best bijzonder, want deze Noord-Amerikaanse waterschildpadden komen van nature helemaal niet voor in België.

De reden dat de dieren wel in Brussel te vinden zijn: de mens. De waterschildpadden zijn massaal geïmporteerd uit de Verenigde Staten voor verkoop in dierenspeciaalzaken en tuincentra. Tussen 2010 en 2014 werden ruim 343.000 waterschildpadden naar ons land geïmporteerd, blijkt uit cijfers van het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen.

Gedumpt in de natuur

Hoe een groot deel daarvan in de stadsparken belandt? Pasgeboren exemplaren zijn slechts een paar centimeter, maar de dieren kunnen tot wel een meter groot worden. Daar houden de meeste kopers volgens Natuurpunt geen rekening mee. Vervolgens dumpen ze de beestjes in de natuur. Zonder natuurlijke vijand of bestrijding kunnen schildpadden daar goed overleven en tot wel vijftig jaar oud worden. In totaal zijn er zeven verschillende soorten waterschildpadden in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Sinds januari 2015 is de import van schildpadden naar Europa enigszins aan banden gelegd met nieuwe wetgeving. Maar handelaren zijn creatief: zodra de handel in de ene soort wordt verboden, wordt overgeschakeld op een andere soort.

De verspreiding van schildpadden wordt enigszins tegengehouden omdat de dieren zich niet goed voortplanten in België vanwege het te koude klimaat. Ze leggen wel eieren, maar die komen niet uit. Daarvoor is een omgeving nodig met een temperatuur van 28 graden gedurende 59 tot 112 dagen. Momenteel komt dat in België nog niet voor. In bijvoorbeeld Frankrijk, Spanje en Italië komen de eieren wel uit.

Ingrijpen voor het te laat is

Alle reden voor de Brusselse politiek om juist nú maatregelen te nemen voordat het te laat is, zegt Dominique Verbelen, woordvoerder bij Natuurpunt. “De waterschildpad is een invasieve soort, wat betekent dat ze zich snel kunnen voortplanten en het ecosysteem kunnen ontwrichten, zoals met de halsbandparkiet al het geval is. Nu vormen de schildpadden nog geen echt gevaar, maar dat kan veranderen als het door klimaatverandering warmer wordt en ze zich wel snel gaan voortplanten.”

De dieren vangen is volgens Verblene alleszins goedkoop en niet moeilijk. “We hebben al goed in kaart gebracht waar de dieren te vinden zijn. Als we nu tijdig ingrijpen kunnen we problemen, zoals economische schade, op lange termijn voorkomen.” De schildpadden zijn alleseters. Dat betekent onder andere dat ze waterplanten die de gemeente uitzet opeten.

Hotspots

Voorlopig vallen er in ieder geval genoeg bijzondere waterschildpadden te spotten in Brussel. Enkele tips voor de beste hotspots: het Josaphatpark (Schaarbeek), Osseghempark (Laken), Kruidtuin (Sint-Joost-ten-Node), Vijverspark (Anderlecht), Pedepark (Anderlecht), Rood Klooster (Oudergem), Koning Boudewijnpark (Jette) en het Woluwepark (Sint-Pieters-Woluwe).

Natuurpunt roept op om alle waterschildpadden die worden gespot te melden op www.waarnemingen.be. Op die manier wil de organisatie de verspreiding in kaart te brengen.