Zondagnacht maar vijftien personen in extra noodopvang, zeker 120 mensen sliepen op straat

Afgelopen nacht hebben vijftien dakloze mannen onderdak gevonden in het nieuwe noodcentrum van het Rode Kruis in Anderlecht, speciaal geopend vanwege de kou. In het centrum is plaats voor honderd mensen. Intussen sliepen zeker 120 andere mensen alsnog buiten in de vrieskou. Volgens daklozenadministratie Bruss'Help omdat het officiële koudeplan pas deze maandag start.

Het noodopvangcentrum van het Rode Kruis past in het extreme koudeplan van Brussel dat maandag officieel start. Dat plan voorziet extra opvangplaatsen voor dak- en thuislozen zodra de temperaturen onder nul zakken. In het opvangcentrum in Anderlecht in de Kliniekstraat, dat al een dag vroeger opende, is alvast plaats voor honderd alleenstaande mannen. Maandagavond openen nog eens 45 plaatsen, verdeeld over drie centra van Samusocial.

Toch waren de extra bedden lang niet gevuld in de nacht van zondag op maandag. Het Rode Kruis meldt aan BRUZZ dat slechts vijftien mannen in het nieuwe centrum overnachtten. Zij waren ernaartoe geleid door de mobiele teams van het Rode Kruis of door de humanitaire hub aan de Havenlaan. Niet door Samusocial, die verantwoordelijk is voor de telefonische dispatching naar het opvangaanbod. “Zondag konden een veertigtal mannen geen plaats vinden in ons opvangnetwerk,” zegt Samusocial-woordvoerster Marie-Anne Robberecht. “Het extreme koudeplan begint pas maandag. Vanaf vanavond verwijzen wij dus ook door naar het centrum van het Rode Kruis.”

Tachtig asielzoekers

Naast het veertigtal mannen dat opvang vroeg, maar er dus geen kreeg, verbleven nog eens zo’n tachtig personen op straat voor de deur van Dienst Vreemdelingenzaken in de Pachecolaan. Dat meldt Vluchtelingenwerk Vlaanderen. “Dat is al een tijd dezelfde groep. Wij zijn elke ochtend aanwezig aan het gebouw om mensen in te lichten over opvang, maar we kijken natuurlijk naar de instanties die deze centra uitbaten om de nodige informatie door te sturen,” zegt medewerker Thomas Willekens.

Zo’n twintig personen sliepen zondagnacht in het treinstation van Brussel-Zuid, waar een ruimte voor hen is opengesteld. “Mensen kunnen daar terecht wanneer er elders geen plaats is,” zegt NMBS-woordvoerder Bart Crols. Dat er zondag wel degelijk plaats was in een officieel opvangcentrum niet veel verderop, wist de vervoersmaatschappij niet.

Bij MIVB verduidelijkt woordvoerster An Van hamme dat de metrostations niet openen voor dak- en thuislozen. Alle hekken sluiten dus zoals gewoonlijk ’s nachts. “Er geldt alleen een zekere mate van tolerantie in de niet-gecontroleerde zone, voor de toegangspoortjes,” zegt ze. Hoeveel personen zondagnacht in of rond een metrostation sliepen, is niet geweten.

'Maandag beter'

Er zijn ook nog personen die geen opvang vragen of die zelfs weigeren. Samusocial heeft geen zicht op het exacte aantal dakloze personen dat zondagnacht zonder hulpvraag op straat verbleef. De mobiele teams zijn zondagnacht wel 83 keer in actie gekomen, maar soms kan dat meerdere keren bij één persoon zijn. “Een deel van deze groep zal opvang hebben gezocht, een ander deel niet,” zegt Robberecht.

Brussels minister voor Gezondheid Alain Maron (Ecolo) zei bij RTBF alvast dat hij niemand zal dwingen om een opvangplek te aanvaarden. Zo’n verplichting geldt wel in Namen en in het verleden gold die ook in enkele Brusselse gemeentes, zoals Etterbeek. “De meerderheid wil wel degelijk hulp,” aldus Maron bij RTBF. “In principe is op straat slapen geen keuze.”

Bij de gewestelijke daklozenadministratie Bruss’Help belooft men dat de verdeling naar de verschillende opvangcentra vanaf maandag beter zal verlopen. “Samen met het koudeplan start dan ook de telefoonlijn van Samusocial, die iedereen kan doorverwijzen,” zegt woordvoerster Eva Salman. Samusocial zorgt vandaag ook al voor dit soort dispatching. Het is niet duidelijk waarom er zondag niet is doorverwezen naar het nieuwe centrum.

Mobiele teams van het Rode Kruis zouden vanaf maandag ook aan het Pachecocentrum voor asielzoekers staan. “We zullen het aanbod monitoren en in geval van plaatstekort opnieuw evalueren,” besluit Salman.

Hulporganisaties vreesden vorige week al voor een tekort aan opvang. Het Brussels Platform Armoede noemt het koudeplan ook deze maandag “een doekje voor het bloeden.” Met ruim zevenduizend dakloze personen in Brussel moet volgens beleidsmedewerker Christa Matthys dringend werk gemaakt worden van structurele oplossingen, zoals meer sociale woningen en 'housing first'-maatregelen.