Festival Rapsalon in de AB: ‘In Brussel gaat het veel dieper, de stad is dan ook heftig'

De Ancienne Belgique viert 35 jaar nederhop met het eendagsfestival Rapsalon. Amsterdammer Bob uit Zuid en Brusselaar Joris Ghysens, alias DJ Vega van STIKSTOF, zetten een boom op over ruim drie decennia spraakwatervallen en seriewoordenaars.

Bob Dijkshoorn (29) zit gewoon thuis in Amsterdam-Zuid als hij op ons Zoom-scherm oplicht. Joris Ghysens (38) schuift mee aan vanuit Brussel. De twee kennen elkaar slechts zijdelings. “We zijn elkaar al tegengekomen in de studio boven Les Brasseurs,” zegt Ghysens. “En laatst heb ik je even gezien op een STIKSTOF-show,” pikt Dijkshoorn in. Maar al stammen ze uit andere landen en generaties, voor beiden verliep het eerste contact met Nederlandstalige hiphop via Osdorp Posse, in 1989 ook de allereerste Nederlandstalige rapgroep. Met de bandnaam verwees frontman Def P naar het stadsdeel in Amsterdam-West waar zijn posse vandaan kwam. De doorbraak volgde midden jaren 1990. Ghysens vond hun geluid toen heel nice, maar nu is het “niet echt mijn ding meer.” Dijkshoorn moet lachen: “Het klinkt inderdaad wat gedateerd, maar toen ik voor het eerst dat stemmetje hoorde, en de rare dingen die hij zei, vond ik dat heel vet. Def P heeft me zeker geïnspireerd. Het verschil met die pionierstijd is dat er intussen veel coole Nederlandstalige muziek bij is gekomen, en dan niet alleen hiphop, maar ook bijvoorbeeld een act als Elmer, een soort dance met Nederlandse teksten.”

Ghysens: “In België had je in het begin alleen ABN (hun doorbraaksingle 'Algemeen Beskaafd Nederlanz' uit 1998 was een collab met Def P, red.) en 't Hof van Commerce. Zeker hun eerste album vond ik heel vet klinken. Die rauwere sound vond je ook bij Wu-Tang Clan.” Dijkshoorn, die toen nog kleuterschool liep, zegt het allemaal niets. “Er was toen ook amper internet. Met TikTok of Instagram zijn er nu geen grenzen meer. Mijn eerste kennismaking met (Nederlandstalige) Belgische hiphop bestond uit STIKSTOF en Zwangere Guy. Dat vond ik heel vet, omdat ze veel meer met taal speelden dan in Nederland, waar het zeker bij het Top Notch-label meer ging om stoer doen.

Je had natuurlijk De Jeugd Van Tegenwoordig, die wel grappig waren, maar de teksten van Zwangere Guy gingen veel dieper, waren meer real. Ik ben nu een paar keer in Brussel geweest en het is volgens mij ook gewoon een heftige stad. Ik heb een pleurishekel aan het massatoerisme in Amsterdam en al zijn sandwichwinkels. Ik hou van een stad die een beetje real is. Amsterdam-Zuid is dat trouwens niet echt. Daar wonen de rijke mensen: schone buurt, maar niet heel spannend. Daar haalde ik mijn inspiratie voor het karakter Bob uit Zuid, die het soms net iets te goed heeft.”

België-Holland

Zwangere Guy is een opvallende gast op Heilig, het eerder dit jaar verschenen tweede album van Bob uit Zuid – meer dan een karakterkop een trio, met ook een gitarist en een bassist. “Twee dagen hebben we intensief rhymes gebouwd. In jullie studio boven Les Brasseurs – spreek ik het goed uit? Een heel vette plek trouwens, zo midden in de stad. Ik heb er geleerd dat je voor het beste resultaat fysiek moet samenzitten. Hadden we elkaar online om de beurt wat verses toegestuurd, we zouden elkaar nooit zo gezwind hebben afgewisseld als nu in het refrein van 'Curlen'. Die vibe is echt in de studio ontstaan.”
Dijkshoorn moet wel toegeven dat hij sommige woorden gewoon niet begreep. “Wij Belgen begrijpen de meeste Hollandse muziek,” vertelt Ghysens.

“Andersom is dat niet zo, door al die uiteenlopende dialecten hier.” Dijkshoorn: “Ik ben jaloers, omdat jullie ook Franse hiphop begrijpen, en wij niet.” Als kind van de ook hier bekende columnist Nico Dijkshoorn was zijn interesse om te gaan schrijven al op jonge leeftijd aangewakkerd. “Toch is het in de eerste plaats vooral een heel leuke vader,” lacht de zoon, voor wiens raptrio de zaken nu ook beginnen te rollen in Vlaanderen. “Als liveband hebben we wat meer Urban Dance Squad-achtige vibes dan een standaard rapcrew, wat voor extra spankracht zorgt. We stonden al op Pukkelpop en ons concert in Trix in Antwerpen is inmiddels uitverkocht, maar we willen meer. Het is ook gewoon leuk om onze horizon te verruimen en af en toe een nachtje in België te slapen.”

Voor Belgische hiphopcrews is de Nederlandse markt harder om kraken, zegt Ghysens: “Cru gezegd is Holland voor STIKSTOF mooi meegenomen, maar nooit een doel geweest, want verlieslatend. Als soloartiest is het makkelijker om er een carrière uit te bouwen. Wij hebben er een tiental keer opgetreden en al snel beslist om er onze zinnen niet op te zetten. We zijn ook geen 18 meer.”

De jeugd van vroeger en nu

Gepolst naar hun nederhoptop valt twee keer de naam Opgezwolle. “Zowel voor mij als voor mijn collega DJ Proceed is dat het allerhoogste niveau,” zegt Ghysens over het trio uit Zwolle dat tussen 2001 en 2006 drie albums uitbracht en daarna splitte. “De beats van dj-producer Delic waren onovertroffen, net als de manier waarop Rico en Sticks hun raps afwisselden. Ze maakten doordachte teksten over herkenbare situaties.”

Dijkshoorn van zijn kant vindt het “ziek hoe ze met taal speelden. Voor mij was ook de satirische blik van De Jeugd Van Tegenwoordig een grote inspiratie. Zij deden me inzien dat het niet altijd over je eigen leven hoeft te gaan, en hoe vet of hoe zwaar dat is. Het kan ook over smurfen of karpervissen gaan. Maar ik ben net zo goed onder de indruk van Jazz Brak, die als een dichter in drie zinnen een gevoel of een straat neerzet.”

Met de jongste generaties nederhoppers is Dijkshoorn niet altijd mee. “De focus ligt te veel op hitjes die via TikTok viraal kunnen gaan. Een goed tegengif vond ik IJsland, het recente album van Abel (van het Burning Fik-label, red.) en Sef. Je hoort dat die twee gasten gewoon zin hadden om iets te maken in de studio zonder zich af te vragen of het zou aanslaan. Ook ik moet altijd fan zijn van wat ik creëer.”

Dat gevoel overheerst ook bij Ghysens bij het samenstellen van zijn dj-sets. “Ik zal nooit iets draaien wat ik zelf niet graag hoor. Tegenwoordig ga ik vaak voor tracks van het Rafting Goods-collectief. Dat is echt onze stijl. Of neem Vinny, die kwam voor mij echt uit het niets. Zijn teksten en zeker de beats zijn rauw en wat schatplichtig aan het Amerikaanse Griselda-label van rapper Westside Gunn en zijn broer Conway. Het hoeft dus niet allemaal oldskool te zijn. In de AB hebben we trouwens Coi mee, een jonge, talentrijke rapper die zelf ook beats maakt en in de Belgische freestylescene tot de top behoort. Door hem wat tracks live te laten brengen, kunnen wij even pauzeren.”

Bob uit Zuid tekent in de AB voor zijn Brusselse livedebuut. Dijkshoorn wil zeker ook Extince zien. De man die nu bijna 30 jaar geleden met 'Spraakwater' de eerste nederhophit scoorde, blijft een icoon. “Niet zozeer voor mij. Ik vond Osdorp Posse altijd vetter. Maar zo krijg ik samen met het jonge publiek de kans om met terugwerkende kracht te checken hoe het er voor onze tijden toeging.”