Rob Vanoudenhoven stelt tentoon in de Zavel: ‘Ik kan mezelf slecht verkopen’

Sinds hij enkele jaren geleden neerstreek in Sint-Gillis werkt Rob Vanoudenhoven als beeldend kunstenaar aan een oeuvre dat bijzonder Belgisch en Brussels aandoet. De tv-figuur, met roots in de Marollen, blijft een verhalenverteller. “Ik heb altijd op alle aanbiedingen ja gezegd. Ik heb nooit een plan gehad.”

Sinds zijn hoogtijdagen als sympathiekste spring-in-'t-veld van de Vlaamse televisie was het wat stil geworden rond Rob Vanoudenhoven. Stilgezeten heeft hij evenwel niet. De televisiemaker outte zich enkele jaren geleden als beeldend kunstenaar. Een selectie van zijn werken, hoofdzakelijk collages, valt momenteel te zien in Galerie Sablon d'Art. Vanoudenhovens werk ademt, onder het motto 'Refining the Unrefined' een zachte variant van het Belgisch chauvinisme, maar ook als beeldend kunstenaar blijft hij trouw aan zijn vertellerstalent.

“Mijn atelier is een verzameling van dingen die ik soms twintig jaar heb bijgehouden, waarvan sommige nog altijd niet af zijn,” zegt hij. “Ik zal in mijn leven wellicht niet alles gemaakt krijgen dat ik wil maken. De eerste reeks was samengesteld uit oude pornofoto's. Enerzijds omdat ik graag met huidskleur wilde werken, anderzijds omdat we opnieuw moeten leren hunkeren. Jongeren hebben door de overvloed aan porno een heel verkeerd beeld gekregen van seksualiteit. Ik probeer van die goorheid opnieuw iets moois te maken.”

Dit is niet je eerste expo?
Rob Vanoudenhoven: Ik had nooit gedacht dat ik met dit werk exposities zou gaan houden. Ik doe het in de eerste plaats omdat ik het graag doe. Misschien zou ik na mijn pensioen weleens een paar werken tonen in het buurtcentrum, maar meer niet. Weinig mensen wisten dat ik kunst maakte. Ik deed het tussen de soep en de patatten.
Tijdens de covidperiode had ik plots veel tijd. Toevallig had ik in die periode nog een opname voor het tv-programma Stukken van mensen in de Verbeke Foundation. Bezieler Geert Verbeke was de eerste buitenstaander aan wie ik mijn werk toonde. Hij was enthousiast en organiseerde een eerste expositie. Zo raakte de bal aan het rollen.

Is de grote Belgische vlag in de vitrine een politiek statement?
Vanoudenhoven: Dat is misschien zwaar uitgedrukt, maar in de aanloop naar de verkiezingen schrik ik ervan hoe weinig trots we als Belgen zijn op ons land. Ik vind het jammer dat we zo uit elkaar aan het groeien zijn. Ik kom uit een zeer Belgisch gezin: mijn vader was een Franstalige Brusselaar, mijn moeder een West-Vlaamse. Vandaag gaat het alleen nog over Vlaanderen-Wallonië-Brussel. En een paar duizend Duitstaligen in de Oostkantons die blijkbaar content zijn en die je nooit hoort. Samen ben je toch altijd sterker.

Alles verandert snel en er is in die laatste jaren, door die sociale media, een miljoen meningen, nergens een moment van rust. Niemand luistert nog naar elkaar. Politici weten niet meer wat het is om als verpleegster te werken, hoe het er in de rusthuizen aan toegaat, hoe een boerderij werkt. We leven in zeer bizarre tijden. Ik wil niet vervallen in een retoriek van 'vroeger was het beter', maar ik betrap mezelf erop dat ik soms wel zo denk. Al was het maar omdat je vroeger niet de tirannie van de smartphone had. Daarom ook ben ik graag in mijn atelier. Ik kom er tot rust en de telefoon gaat uit. Ik, mijn idee en mijn materiaal.

Maar je hebt niet gekozen voor een carrière als beeldend kunstenaar?
Vanoudenhoven: Nee. Maar tv-maker was ook geen bewuste keuze, hoor. Ik ben vroeg gaan werken om bij te springen in het huishouden. Mocht je me toen gevraagd hebben wat ik later ging doen, zou ik wellicht 'arbeider' geantwoord hebben. Ik kan zelf niet meer uit aan mijn cv.

Er zat geen carrièreplan achter?
Vanoudenhoven: Ik heb altijd op alle aanbiedingen ja gezegd. Ik heb nooit een plan gehad, maar ik heb me altijd geamuseerd. Zelfs toen ik als fruitplukker werkte of in de koelcellen bij Ola. Pas de laatste jaren begin ik terug te kijken en me af te vragen hoe dat allemaal gegaan is.

Zou je ooit in de politiek gaan?
Vanoudenhoven: Nee, al zijn ze het indertijd vaak genoeg komen vragen. Ik doe wat ik altijd gedaan heb: verhalen vertellen. Al denk ik wel dat veel kunstenaars meer te vertellen hebben dan de politiekers.

Voelde je je welkom in de kunstwereld?
Vanoudenhoven: Het is niet alsof je plots een deur opendoet en zegt: 'Hallo kunstwereld.' Het lijkt mij een wereld als elke andere. Er komen wel zaken op mijn pad. De huidige expositie is ook maar ontstaan door aan de praat te raken met de eigenaar. Zoals zoveel samenwerkingen en projecten in mijn leven is ook dit organisch gegroeid.

Je zou ook met een bepaalde geldingsdrang en ambitie op zoek kunnen gaan naar de spotlights.
Vanoudenhoven: Dat zal wel komen zeker? Of niet. (Haalt schouders op) Ik kan wel dromen van het Getty-museum of het Louvre, maar ik ga er niet van wakker liggen als dat niet zo is. Ik ben al blij als er iemand een werk koopt. Ik kan mezelf slecht verkopen. Gelukkig heeft mijn vriendin een beetje die knowhow.

Het moet iets blijven waar je je vooral mee amuseert?
Vanoudenhoven: Ik probeer zo veel mogelijk te produceren omdat ik dingen wil maken. Maar bij mij is het geen bandwerk. Er ligt nog heel veel klaar. Bij het verhuizen van mijn atelier ontdek ik materialen die soms al twintig jaar liggen te sluimeren. Tegenwoordig werk ik vaak met Christusbeeldjes. Niet dat ik gelovig ben, maar ik vind Jezus een toffe mens. Misschien zou de wereld wat toffer zijn als we af en toe zijn voorbeeld volgen. (Lees verder onder de foto)

Opent de naam Vanoudenhoven deuren in de kunstwereld? Of is er eerder scepsis?
Vanoudenhoven: Ik wou in het begin zelfs onder een pseudoniem exposeren, omdat ik wist dat ik tegen vooroordelen zou moeten opboksen. Geert Verbeke heeft me aangemoedigd om het toch onder mijn eigen naam te doen. Uiteindelijk heb ik mijn pudeur overwonnen en nu trek ik er mij geen kloten meer van aan. Dit is wat ik doe, mannen, punt.

Je bent intussen naar Brussel verhuisd?
Vanoudenhoven: Van Tervuren naar Sint-Gillis, ja. Da's niet ver hé. En mijn vader was een marollien. Mijn grootouders hadden er een café. Later zijn ze naar Mechelen verhuisd, maar de link met Brussel is altijd gebleven. In mijn jeugd gingen we vaak uit in Brussel.”

Bevalt het leven in de hoofdstad?
Vanoudenhoven: Ik kan me ergeren aan het verkeer, maar dat weegt niet op tegen het levendige, het bruisende van Brussel. Dankzij Angela, mijn vriendin, kom ik alle mogelijke nationaliteiten tegen. Soms ben ik op feestjes thuis de enige Belg in de kamer. Dat is de reden waarom ik een programma wil maken over België voor expats: velen van hen kennen het land en zijn inwoners helemaal niet. Ik wil de mensen een warm welkom bieden, en tegelijk duidelijk maken dat we meer zijn dan het land van de chocolade en de frieten en het bier.

Weten de Belgen eigenlijk zelf wat Belg-zijn betekent?
Vanoudenhoven: We zijn in de eerste plaats een warm en creatief volk. Die kleine driehoek in het midden van Europa ligt aan de basis van het world wide web, de chirurgie, de 'papieren Google' van het Mundaneum. We staan aan de top in muziek en televisie maken. Wij winnen Emmy Awards. We zorgen met kleine middelen dat het marcheert, en met resultaat. En dan leven we nog in een land van drie talen die met elkaar geen kloten te maken hebben. Een beetje trotser zijn, zonder overdreven chauvinisme, moet toch kunnen? Wat is de toekomst van separatisme? Dat over twee eeuwen een Waalse Poetin opstaat om een stuk Vlaams gebied terug te claimen of omgekeerd? (Lees verder onder de foto)

Kom je te weten wat je expat-vrienden vinden van België?
Vanoudenhoven: Meestal komen ze hier terecht voor hun werk. De meesten vinden het geweldig en willen ook niet weg. Je hebt hier alles, je zit op een paar honderd kilometer van Parijs, Londen, Amsterdam. En je kunt hier verdorie goed drinken en eten.

Kortom, niks te klagen.
Vanoudenhoven: Leven in een stad als Brussel is altijd geven en nemen. Je kunt over alles klagen, maar als we wat meer rekening zouden houden met de ander, het zou er al heel anders aan toegaan. En dat begint bij jezelf.

Is het voor je dochter met haar beperking te doen?
Vanoudenhoven: Overal in België is nog werk aan de toegankelijkheid van trottoirs en voorzieningen voor mensen met een beperking. Kasseien zijn met een rolstoel een verschrikking. Om van hondenstront nog te zwijgen. Maar als je zelf geen mensen in je omgeving hebt met een beperking, hou je daar geen rekening mee. Onze ingenieurs en architecten zijn nog vaak de blanke mannen, die niet altijd rekening houden met andere kleuren en lichamen.

Is die berustende houding een manier om met de chaos van Brussel om te gaan?
Vanoudenhoven: Misschien is Brussel nog te nieuw voor mij om me er in op te boeien? Er zullen vast zaken zijn die me ergeren, zoals de verkeerschaos, maar verder? Er kunnen dingen beter, zoals de drugsoverlast in de metro en aan het Zuidstation, maar tot nu toe heb ik daar geen last van gehad.
De berichtgeving speelt ook een rol. Terwijl de tv moord en brand schreeuwt over voetbalrellen heb je er als Brusselaar twee straten verderop meestal geen last van. Het is hier niet altijd rozengeur en maneschijn, het kan allemaal wat properder en ordelijker, maar bang ben ik nog niet geweest. Ook omdat ik voor mijn werk ook wel andere plekken heb gezien. Ik kan je vertellen: Caracas, Venezuela is een ander paar mouwen.

Waar kom je graag in Brussel?
Vanoudenhoven: Ik heb nog niet echt een stamcafé, al beland ik regelmatig in de Roskam. Zo'n netwerkje van vrienden en plekken zoals ik in Tervuren had, daar moet ik nog aan werken. Ik vind het leuk om de toeristen bezig te zien. Zij moeten aan het eind van de dag weer naar huis en ik kan gezellig hier blijven.

Je behoort nog niet tot de beroeps-Brusselaars genre Mark Didden, wijlen Arno …
Vanoudenhoven: Zo ver is het bij mij nog niet. Maar ik heb de roots van mijn vader, hé. Maan groetvoader en maan bobonne sproeke laak dees hein, Vloms en Frans deurien. Je hoort het Brussels helaas nog maar zelden op straat, en ik hoor het zo graag. Ik moest bij de verhuizing aan mijn vader denken. De cirkel sluit zich. Ik eindig weer in Brussel.

Galerie Sablon d'art. Tot en met 25/2, van donderdag tot zondag tussen 11.00 tot 18.00 uur.