Schilder Leen Voet exposeert bij Baronian: 'Het liefst van al muis ik overal tussenuit'

Vorig jaar triomfeerde Leen Voet nog met een overzichtstentoonstelling in museum M in Leuven, deze maand toont de Brusselse, die al dertig jaar een eigenzinnig pad tussen figuratie en abstractie bewandelt, nieuw werk bij galerie Baronian. Met Heilig Graf, landschap en portret hangt ze twee reeksen schilderijen op aan haar schoolcarrière aan het Heilig Graf in Turnhout.

Er valt niet te ontsnappen aan die priemende, staalblauwe ogen die centraal oplichten in een nieuw schilderij van Leen Voet. Het zelfportret toont een fascinerend contrast tussen levendige, primaire kleuren en een verontrustende blik. Het zijn die typische tinten en die unieke stijl – tussen figuratief en abstract, zowel onbevangen als scherp – die haar vorig jaar een overzichtstentoonstelling opleverden in museum M in Leuven.

Deze maand toont Leen Voet nieuw werk in haar thuisstad Brussel. De twee reeksen schilderijen verwijzen naar haar schoolcarrière aan het Heilig Graf in Turnhout. Ondanks haar fascinatie voor het instituut is ze allerminst schools te noemen. Net als haar geliefde katten stippelt ze al dertig jaar een eigenzinnig pad uit langs tradities en scholen.

Bij galerie Baronian is een aantal nieuwe werken te zien uit de reeks Bert Vandael, een verwijzing naar jouw leraar aan de kunsthumaniora in de jaren 1980. Hoe is die reeks ontstaan?
Leen Voet: Het is een omvangrijke serie in ontwikkeling, die ik over een langere termijn tot stand laat komen en waar ik aan werk tussen andere reeksen door. Uiteindelijk zal de serie zestig werken omvatten. Ieder nieuw olieverfschilderij is een herformulering van een schoolwerkje in aquarel, dat tijdens mijn late tienerjaren tot stand kwam aan de kunsthumaniora en deel uitmaakte van een artistieke training in opdracht van onze leraar Bert Vandael. Ik toon steeds zowel die eerste versie als de recente herformulering. Eerdere werken uit de reeks waren al te zien in de overzichtstentoonstelling in museum M en in eerdere expo's bij Baronian.
Ik ben geïnteresseerd in het uitschakelen van artistieke keuzes. Net zoals bij andere reeksen, volgt ook deze reeks een strak schema van vooropgestelde regels. Ondanks de systematische manier van werken heeft ieder werk uit de serie een eigen karakter.

De tweede reeks die je toont, is gebaseerd op een zelfportret uit die schoolperiode. Vanwaar die donkere blik?
Voet: Heilig-Graf, portret is een zelfportret als jong meisje, gebaseerd op een duister zelfportretje dat ik schilderde toen ik 17 of 18 was. In die tijd had ik een fascinatie voor het concept van de getormenteerde kunstenaar. Die ogen zijn inderdaad zeer verontrustend. Het is een diepe, donkere blik en geen portret van een knap, lachend meisje dat je kan associëren met jeugdigheid. De frontale, nagenoeg symmetrische compositie benadrukt dat. Ondanks een bepaalde donkerte was ik nochtans een gelukkige, onbezonnen tiener met veel humor.

In jouw schilderijen zit iets onbevangens. Hoeveel plezier zit er in jouw werk?
Voet: Veel! Ik hou erg van kleurvibraties en de sensuele aanwezigheid van een verf-lichaam. Het fascineert me hoe je met die ingrediënten steeds weer nieuwe ervaringen en omgevingen kan laten ontstaan.

Hoe heeft de kunsthumaniora bijgedragen tot de kunstenaar die je vandaag bent?
Voet: Ik heb niet het gevoel dat ik met deze reeksen emotioneel terugkeer naar die tijd, dat is ook niet de bedoeling. Maar ik vind het boeiend om bepaalde zaken weer op te rakelen, zoals overtuigingen uit andere tijden.
Ik heb heel goede herinneringen aan mijn schooltijd. Bert Vandael was een fascinerende figuur met gevoel voor humor. Ondanks de klassieke opleiding had ik het gevoel dat ik veel ontdekte. Dat was later ook zo aan KASK in Gent en Sint-Lukas in Brussel. Maar ik had nooit een gevoel van eenheid bij een school. Voor mij is een school een ontmoetingsplek waar verschillende mensen en ideeën samenkomen. Ik denk niet dat ik de stempel draag van een opleiding of tot een groep van kunstenaars uit een welomschreven generatie behoor. Daarvoor ben ik te koppig. Ik muis liever overal tussenuit.

In jouw werk zitten veel verwijzingen naar mannelijke figuren. De laatste jaren worden machtsrelaties en dus ook mannen in machtige posities in vraag gesteld. Hoe kijk jij daar vandaag naar?
Voet: Ik hou ontzettend van mannelijke aanwezigheden, ik apprecieer hun gezelschap en hun manier van reageren. Al kom ik misschien zelf wel uit een soort van matriarchaat, met een moeder die heel beslist en actief was. (Lacht) Pas gaandeweg ontdekte ik dat vrouwen niet altijd alles beslissen en de wereld anders in elkaar steekt. De mannelijke figuren in mijn werk worden niet om hun mannelijkheid aangehaald, wel om contexten te omschrijven die vanuit bepaalde overtuigingen ontstonden. De kunstenaar, de kerk, de leraar, de architect ... Ik ben geïnteresseerd in hoe een individu binnen een instituut functioneert.

Je bent iemand die niet graag in de picture staat. Hoe komt dat?
Voet: Ik leef graag discreet, ik ga ook niet graag op de foto, omdat ik een portret heel privé vind. Het is natuurlijk interessant om te weten hoe iemand eruitziet, maar ik weet niet wat dat dan zou bijdragen tot het begrip van mijn werk. Vandaar ook die reeks zelfportretten die ik nu tentoonstel. Ik schilder mezelf, maar dan een versie uit een tijd die voorbij is. Van een kunstenaar moet vooral het oeuvre gezien worden, niet het gezicht.

Wat is jouw band met Brussel?
Voet: Ik ben hier 24 jaar geleden komen wonen voor de kunst. Voor zijn omvang heeft Brussel heel veel te bieden op artistiek vlak. Ik hou ook van de gelaagdheid en de complexiteit van de stad. Ik maak graag lange wandelingen in woonwijken en tussenbuurten, speurend naar diverse vormen van leven. Ik koos voor het noorden van de stad, waar ik mentale ruimte ervaar en niet gehinderd word door te veel trendy invloeden. Ik kan er observeren zonder gezien te worden. Ondertussen werk ik al veertien jaar in mijn huidige atelier. Het is een heel fijne plek met een ontspannen sfeer, die me net genoeg plaats biedt om te kunnen werken.