De jonge cast van 'Putain' over Brussel: 'De stad komt megarealistisch in beeld'

Op 19 december landt Putain, de rauwe Brusselse tv-reeks van schrijver Frederik Willem Daem en rapper Zwangere Guy, op Streamz. Het uitgelezen moment dus om met de jonge acteurs Liam Jacqmin, Victoria Djamusala en Felix Heremans in de mentale staat van de hoofdstad en haar jeugd te duiken.

"Ik leefde alles uit stress / dus mijn gedrag werd een wapen,” rapt Zwangere Guy in de leadtrack van Putain, de langverwachte tiendelige televisiereeks die de Brusselse rapper samen met schrijver Frederik Willem Daem aan zijn stad ophangt. Zijn woorden zijn niet enkel van toepassing op het gedrag van hoofdpersonage Gigi, maar ook op een bredere laag van de Brusselse bevolking, die van de ene dag in de andere sukkelt zonder echt toekomstperspectief.

Putain zoomt in op Gigi, het kind van een gebroken gezin. Hij woont met zijn zus bij zijn met een drugsverslaving kampende moeder (een rol van Liesa Van der Aa), maar vertrekt nadat die haar al even getroebleerde ex (Roda Fawaz) opnieuw in huis neemt. Gigi belandt op straat, ook al omdat hij niet terechtkan bij zijn vader (Gorik van Oudheusden, alias Zwangere Guy), een crack in het ontlopen van verantwoordelijkheden. Op straat wordt de tiener geconfronteerd met de bikkelharde realiteit.

Het is een scenario dat uit het leven is gegrepen, weet de 19-jarige Liam Jacqmin. Hij speelt niet alleen het hoofdpersonage, hij is het ook geweest. “Als het niet goed met je gaat, dan is je gedrag vaak niet meer dan een verdedigingsmuur,” vertelt hij. “Je lichaam staat zodanig onder stress, maar dat kan je zeker als tiener moeilijk tonen, omdat dat niet cool is en de meeste jongeren gewoon thuis bij hun ouders wonen.”

Jacqmin koos er net als Gigi voor om zijn plan te trekken. “Dan leef je uit stress, omdat je geen andere keuze hebt. Ik snap heel goed dat er in zo’n situatie geen ruimte is om na te denken over hoe je je uitdrukt.”

Maar de geëngageerde Zola, gespeeld door de 20-jarige rechtenstudente Victoria Djamusala, heeft hem door. In zowat alles is Zola de tegenpool van Gigi, maar net omdat ze zijn anger issues benoemt, lijkt er iets te bloeien tussen de twee. “Diep vanbinnen beseffen ze dat hun beeld over elkaar niet klopt, dat achter hun stoere houding een mens verstopt zit,” zegt Jaqmin.

Ook het personage van Felix Heremans, een 17-jarige student humane wetenschappen in een Brussels atheneum, komt met een bijsluiter. In Putain vertolkt Heremans Gregory, een van de vrienden van Gigi. Eerder overtuigde hij ook al in Fien Trochs Holly, als jongen met autisme. Ook in zijn dagelijkse leven tracht hij die kwetsbaarheid in zijn voordeel aan te wenden, al is dat geen sinecure in een wereld vol impulsen.

De drie jonge Brusselse acteertalenten tonen op het kleine scherm wat er in hun stad en leefwereld omgaat. En horen er het rauwe ritme van de echte straat in opklinken. Met BRUZZ spreken ze over die realiteit achter de fictie.

Hoe zijn jullie bij de serie betrokken geraakt?
Liam Jacqmin: Het minste wat je kan zeggen is dat mijn casting speciaal was. Mijn shift in de bouw zat er net op toen ik ’s avonds door het centrum van Brussel naar huis wandelde en aangesproken werd door een onbekende vrouw. Ze zei dat ik een heel toffe kop had en nodigde me uit voor een casting, maar ik was niet geïnteresseerd. Ik ben niet naïef en geloofde niet zomaar dat ze aan het streetcasten was. Omdat ze aandrong, heb ik haar toch mijn nummer gegeven, maar ik negeerde haar berichten. Tot een vriend me drie maanden later zei dat hij naar dezelfde casting ging. Toen ben ik meegegaan.
Victoria Djamusala: Ik was ergens anders in de running voor een rol, die ik uiteindelijk niet zou krijgen, toen ik de link naar deze casting zag op Instagram. Eerst dacht ik dat de deadline al verstreken was, maar toen het bericht er een week later nog stond, heb ik mijn kans gewaagd.
Felix Heremans: Zohra, de castingdirecteur die ook Liam tegen het lijf was gelopen, deelde posters uit in heel Brussel. Ook aan mijn leerkracht, die vervolgens tijdens de les vertelde over die nieuwe serie over Brussel. Omdat ik ook na Holly wilde blijven acteren, ben ik meteen in actie geschoten.

Herkennen jullie jezelf in jullie personages?
Jacqmin: Ja, heel erg. Toen ik voor het eerst het script las, was ik gechoqueerd. De uitdaging om op jonge leeftijd en zonder veel budget een appartementje te vinden, het missen van een stabiele thuisomgeving … Het was allemaal zo herkenbaar. Omdat ik soortgelijke dingen had meegemaakt, kon ik me makkelijker inleven in mijn personage.
Djamusala: Zola is wat jonger, maar ik herkende me in de manier waarop je op de middelbare school die ene jongen waar je gek op bent probeert te impressen. En in de zoektocht naar wat je betekent in de wereld.
Heremans: Ik drink geen alcohol, dus in al dat gefeest in de serie herken ik mij niet. Maar Gregory heeft wel, net als ik, niet veel vrienden en heeft het mentaal weleens moeilijk. Ik door mijn autisme soms ook. En ik ben ook al vaak naar psychologen en psychiaters geweest.

Schetst de serie correct hoe Brussel en jullie leefwereld in elkaar zitten?
Jacqmin: Ja, toch wel. De problemen die onze vriendengroep tegenkomt in de serie zien we ook in het echte leven. Je wordt in Brussel voortdurend geconfronteerd met verslavingen en met drugs, maar ook ons onderlinge gedrag is herkenbaar, zoals de manier waarop we onze problemen voor elkaar verstoppen. Daarnaast toont de serie hoe verschillende culturen, die er vaak andere ideeën op na houden, samen proberen te leven op een kleine oppervlakte.
Djamusala: Hoe we tussen al die culturen, talen en kleuren uit de hoofdstad manoeuvreren en allemaal ons plaatsje zoeken wordt megarealistisch in beeld gebracht.
Heremans: Er is in Brussel een groot probleem met jeugdhulp. Zo’n Gigi, die het niet goed doet op school, vindt zijn weg niet naar de hulpverlening. Het is dan makkelijk om hem als een moeilijke jongen weg te zetten. Ik ben zelf afkomstig uit Dilbeek en daar kon ik gelukkig wel terecht bij een psycholoog. Die bredere toegang tot mentale hulp kan ik alleen maar toejuichen, al voel ik ook een tegenbeweging opkomen bij jongens van mijn leeftijd. Nu er openhartiger over lastige zaken gepraat wordt, is ook de mannencultus in opmars. Veel jongens zitten met onzekerheden, maar ze verstoppen die achter sterke meningen en zoeken hun heil in uitersten. Dat vind ik een gevaarlijke tendens.

Jacqmin: Onze generatie heeft geleerd haar gevoelens te uiten, maar die van mijn ouders kon dat niet. Mijn vader in de serie is precies een groot kind. Als ouder wil hij alles zelf regelen, maar dat lukt niet, omdat hij nooit hulp heeft leren vragen. Dan wordt hij boos als je daar iets over zegt.
Djamusala: Onze problemen verwoorden lukt onze generatie heel goed, dat klopt, maar dat wil niet zeggen dat we niet worstelen. Vroegere generaties onderdrukten hun gevoelens en woorden. Wij zijn opener, maar kennen meer schaamte.
Jacqmin: Op Instagram krijg je ook enkel de mooie plaatjes te zien. Vroeger liet ik me daardoor weleens vangen. Nu maakt het me minder uit als ik er eens niet bij kan zijn als iemand post dat hij zich aan het amuseren is. Maar soms is het beter om dat allemaal niet te weten.
Heremans: Sociale media hebben onze faalangst vergroot. Je zit jezelf constant met anderen te vergelijken en krijgt het gevoel dat je je bijna geen fouten kan veroorloven. Door alleen de likes te zien, kan onze generatie ook minder goed tegen kritiek. We voelen ons snel aangevallen. Ik herinner me een uitstekende powerpointpresentatie van een medeleerling, waarbij de leraar alleen had opgemerkt dat het nog beter kon als die leerling dictie zou volgen. Dat viel heel slecht in de klas.

Vinden jullie dat Brussel en haar jongeren goed uit de serie komen?
Djamusala: De scènes en de muziek schetsen heel goed de sfeer, ook de ruwe kanten. Ze geven een eerlijk, getrouw beeld, en dat vind ik veel belangrijker dan of we er goed uitkomen.
Heremans: Voor mij is Brussel een stad waar iedereen zichzelf kan zijn. De meeste andere Belgische steden hebben een homogenere samenstelling en dwingen je meer in een keurslijf. Ook in Dilbeek beweegt iedereen zich veel meer in hetzelfde kringetje. Maar je doelde misschien op het feit dat de reeks de drugsproblematiek prominent in beeld brengt? Kijk, Antwerpen heeft ook een groot drugsprobleem, maar daar speelt het zich vooral af bij rijke mensen, die snuiven omdat het ‘cool’ is. Kijk maar naar de Streamz-reeks 2DEZIT. (Hilariteit) In Brussel is het een sociaal probleem van vooral arme mensen. Maar arm of rijk, cocaïne blijft cocaïne.

Jacqmin: We wilden Brussel er niet per se beter laten uitkomen, maar de realiteit tonen waarmee we dagelijks geconfronteerd worden.
Djamusala: We wilden het echte Brussel laten zien, zonder te judgen. Voor ons bevat de serie ook niet echt schokkende beelden, omdat we de stad van binnenuit kennen.
Heremans: Mijn leeftijdsgenoten zien de toekomst pessimistisch tegemoet. Corona heeft jongeren veel engagement ontnomen. De generatie voor ons, die van de huidige mid-twintigers, was heel geëngageerd. Wij zagen dat hun protesten amper iets uithaalden. Tijdens corona zaten we geïsoleerd en waren we vooral met onszelf bezig. Nu is de teneur dat alles toch al naar de vaantjes is: het klimaat, de inflatie, Trump … Waarom zou je daar nog voor op straat komen?

Heeft de reeks jullie als persoon veranderd en zien jullie dit prille acteerwerk als een opstapje naar meer?
Djamusala: Ik ben niet meer de Victoria van een jaar geleden. De diepgaande gesprekken met de cast en crew hebben mijn blik op anderen veranderd, maar ook de manier waarop ik in de wereld sta en zelfs hoe ik in mijn hoofd door anderen wordt bekeken. Ook in het middelbaar acteerde ik al graag. Toen ik het eens een semester niet deed, werd ik depressief. In een ideale wereld combineer ik het later met mijn rechtendiploma.

Jacqmin: Mijn stressniveau voor en na Putain was zo verschillend. Vroeger deed ik allerlei verschillende jobs en had ik geen structuur. Deze ervaring heeft me niet alleen financieel geholpen en mijn leven structuur gegeven, ook als persoon ben ik gegroeid. Vroeger was ik een heel stille jongen. Op mijn casting babbelde ik met niemand. Ik was heel onwennig, deed mijn scènes en ging naar huis. Langzaamaan ben ik opengebloeid. Ik acteer heel graag, maar zeggen dat ik acteur ben, ligt nog altijd wat moeilijk. Dat is aan anderen.
Heremans: Ik noem me intussen wel al acteur, en vond het een heel amusante ervaring, maar het leven gaat natuurlijk voort. Niet zozeer de reeks zelf, wel elke dag naar school gaan in Brussel heeft me de ogen geopend. De middenklasse in Vlaanderen denkt vooral na over hoe ze het leven voor zichzelf beter kan maken. Vroeger, op school in Dilbeek, was ik me amper bewust van de echte problemen. Tegelijk raad ik alle politici en mensen van buiten Brussel aan om eens te komen kijken in mijn multiculturele klas en zelf vast te stellen hoe goed dat gaat. Toen (toenmalig Vlaams minister van Onderwijs, red.) Ben Weyts zei dat er in de toekomst alleen maar Nederlands zou mogen worden gesproken op de speelplaats, werd mijn school gek. We hebben toen allemaal opstellen geschreven met argumenten waarom dat zo’n slecht plan was.

Putain is vanaf 19/12 te zien op Streamz