Filmdebuut Michèle Jacob op BRIFF : ‘Ik was als kind verslingerd aan Peter Pan'

De halve wereld weet al hoe bijzonder de debuutfilm van de Schaarbeekse Michèle Jacob is. Op het Brussels International Film Festival kan eindelijk ook het Belgische publiek het suspensevolle, lynchiaanse Les enfants perdus bewonderen. “Het idee dat je door je onverschillige ouders kan worden opgegeven, achtervolgt me al mijn hele leven.”

Op een dag worden vier kinderen wakker in een huis in het bos. Van hun vader is geen spoor meer, hun moeder had hen al veel eerder achtergelaten. Het jongste meisje ziet en hoort monsters, en wordt daarmee geplaagd. Er is nochtans duidelijk iets niet pluis. Zo raken de verloren kinderen maar niet weg uit het bos.
In Tsjechië kennen ze het vervolg van dit verhaal al. Daar ging een jaar geleden de debuutfilm van Michèle Jacob in wereldpremière op het gereputeerde filmfestival van Karlovy Vary. Vakblad The Hollywood Reporter zag in Les enfants perdus een “griezelige atmosferische suspensefilm” met een “David Lynch-vibe.”

In Stockholm, Thessaloniki, Sydney en São Paulo kunnen ze dat inmiddels beamen of tegenspreken. In België niet. Al zal dat niet lang meer duren. Want Les enfants perdus moet een van de hoogtepunten worden van de nationale competitie van het Brussels International Film Festival (BRIFF). Michèle Jacob kijkt ernaar uit, en haar twee dochters wellicht nog meer. Zij spelen de hoofdrollen in hun moeders onheilspellende film.

Peter Pan

“Ook al mocht ik de film begeleiden op een wereldreis, de Belgische première is de beste. Eindelijk kan ik de film in mijn stad op een groot scherm laten zien aan mijn vrienden, de vrienden van mijn dochters, de families van alle medewerkers én het Belgische publiek. Daar doe je het voor. Het wordt één groot feest met veel volk in een grote zaal en gelegenheid om na te praten. Ik vond het niet erg om daar een jaar op te wachten,” vertelt Jacob in de korte tijdspanne tussen het naar school brengen van de kinderen en het begin van de werkdag. Te laat komen is geen optie. Jacob regisseert op dit moment Arcanes, een tv-serie voor de RTBF over een moeder die in de jaren 1990 tot alles bereid is om haar zoon terug te vinden. Voor het scenario werkte ze samen met Benjamin Dessy, die ook meeschreef aan Les enfants perdus.

De titel van haar debuutfilm ontleende ze aan de naam die schrijver J.M. Barrie gaf aan de uit hun bed of koets gevallen jongens die nooit door hun ouders zijn opgeëist en in Nooitgedachtland bij Peter Pan belanden. “Ik was als kind verslingerd aan Peter Pan. Vooral het idee dat je door je onverschillige ouders kan worden opgegeven, achtervolgt me al mijn hele leven. Ik sneed het thema eerder al aan in mijn kortfilms,” vertelt Jacob.

Toen ze zelf kinderen kreeg, besefte ze “hoe belangrijk het is om altijd en overal naar hen te luisteren. Niet naar je kind omkijken, naast hen leven, kan genoeg zijn om je kind op te zadelen met een gevoel van verlatenheid, en dat kan veel schade aanrichten.” Volwassenen verbergen nogal snel de blessures die ze als kind opliepen. “Exact. Elke volwassene heeft het kind dat hij of zij ooit was nog in zich. En elk kind heeft de volwassene die hij of zij zal worden al in zich. Dat boeit me mateloos.”

Ufo

Les enfants perdus loopt het gevaar om een 'verloren film' te worden. Ondanks de prestigieuze festivalselecties durft geen Belgische verdeler het aan om de film uit te brengen. “We hebben de hoop nog niet opgegeven. Als er zich niemand aandient, maken we er in september zelf een evenementiële release van.”

Jacob noemt haar film een ufo, “want moeilijk te klasseren én moeilijk te positioneren. Het is geen coming-of-ageverhaal, geen kinderfilm, geen horrorprent, geen psychologisch drama. Het is van alles een beetje. Dat Les enfants perdus het goed doet op de festivals is een hele geruststelling. Ik weet dat er niets schort aan de kwaliteit. Het is alleen commercieel niet evident. De Belgische filmmarkt is erg klein én heeft betere tijden gekend. Niemand durft nog risico's te nemen. Zonde, maar zo is het.”

Op de festivals is men steevast onder de indruk van de onheilspellende sfeer en de sterke vertolkingen van de jonge acteurs. Ook twee dochters van Jacob, Iris en Liocha Mirzabekiantz, spelen mee. “Ik had daar ervaring mee. Mijn oudste dochter (Liocha, red.) acteerde in mijn kortfilm Juillet 96. In het begin had ik wat schrik: zal het onze relatie veranderen? Zal er ineens een ongemakkelijke hiërarchie zijn? Maar het had geen enkel nadeel. Ze was heel professioneel en alles liep op wieltjes.”

Les enfants perdus was een ander paar mouwen. “Mijn jongste dochter had de leeftijd van het hoofdpersonage, maar ze heeft een heel ander profiel dan de oudste. Ze heeft dyslexie en heeft het moeilijk met leren en emoties. Dat vraagt om een andere aanpak. Het grote voordeel is dat ze op het scherm plakt, ongelofelijk naturel is en de emoties heel goed aanvoelt. Van haar bijzondere uitstraling en feeling hebben we met haar instemming royaal geprofiteerd. Het nadeel was dat ze regelmatig last had van vermoeidheid, de tekst soms niet kende en snel geïrriteerd raakte wanneer ze dingen steeds opnieuw moest doen of voortdurend aangeklampt werd door de crew. Ze heeft véél gemopperd.

Gelukkig hadden we een jeugdcoach en ken ik haar heel goed. We hebben het aangepakt zoals we haar school en studies aanpakken. We bekijken dag per dag hoe ze zich voelt en hoe ze kan functioneren. Moeilijke momenten worden altijd meteen uitgepraat en ontmijnd.”

Ook daarom wordt er extra hard uitgekeken naar de Belgische première op het BRIFF. “Eindelijk zal mijn dochter zichzelf op een groot scherm zien schitteren, in een grote zaal en in aanwezigheid van al haar vrienden. Hopelijk herstelt dat een beetje wat ze al allemaal heeft meegemaakt toen ze ontdekte dat ze het moeilijk had om te leren lezen, schrijven en tellen. Voor ons is die 29 juni heel belangrijk.”

Les enfants perdus wordt op 29/6 en 1/7 vertoond op het Brussels International Film Festival (25/6 > 3/7), briff.be