Laat 'Love lies bleeding' niet 'die queer film van de rel op het BIFFF' zijn

Ja, vrouwen regisseerden de voorbije tien jaar enkele van de strafste horrorfilms. Maar kunnen we ophouden met ze over dezelfde kam te scheren? Een Julia Ducournau, die met Titane de Gouden Palm won, is geen Rose Glass, wier Love lies bleeding op het BIFFF tot een zware rel leidde. De queer noir van Glass verdient het echt niet om in een hokje te worden opgesloten. Welk hokje dan ook.

Eind juni landt Love lies bleeding in de bioscopen. Toen die film op zaterdag 13 april werd vertoond op het Brussels International Fantastic Film Festival (BIFFF), vielen er klappen en moest de politie tussenbeide komen. Een conflict escaleerde tussen toeschouwers die meenden voor jolijt te kunnen zorgen met seksistisch gejoel en lesbofobe kreten en toeschouwers die dat niet pikten. Een veertigtal geschoffeerde bezoekers, door het BIFFF omschreven als “bondgenoten van de lgbtqia+-gemeenschap”, verliet uit protest de zaal.

Het voorval haalde de internationale pers. Het queer filmfestival Pink Screens zette de samenwerking met het BIFFF stop. Het populaire genrefilmfestival liep zware imagoschade op, en moet nu op zoek naar betere maatregelen om te voorkomen dat de traditie om luidkeels en ludiek te reageren op een film opnieuw wordt misbruikt om te kwetsen. En Love lies bleeding? Het zou zonde zijn als de film gegijzeld zou worden door een cultuuroorlog. Daar is hij veel te bijzonder voor.

In de openingsscène van Love lies bleeding steekt Kristen Stewart – de filmster uit Twilight die een Oscarnominatie overhield aan haar vertolking van prinses Diana in Spencer – haar arm diep in de stront om een toilet te ontstoppen. Het hoort bij het runnen van een groezelige fitnesszaal in een troosteloos stadje in het New Mexico van de jaren 1980. Met haar vader – Ed Harris, met de lelijkste paardenstaart sinds de hoogdagen van Steven Seagal – leeft Lou in onmin. Die runt een wapenclub en laat soms mensen verdwijnen. Haar zus krijgt rake klappen van haar man. Je zou voor minder nors en ongelukkig wegglijden in lethargie. Maar dan loopt Jackie (Katy O'Brian) haar gym binnen, een jonge vrouw die zichzelf niet wegcijfert en wél nog dromen heeft: beroemd worden door een bodybuilderswedstrijd in Las Vegas te winnen. Het is liefde op het eerste gezicht. Echte liefde. Met vurige, smerige, genotzuchtige seks. Hun amour fou lijkt romantisch, maar is zo destructief, verschroeiend en gevaarlijk als in een film noir.

Lou en Jackie brengen niet enkel het beste in elkaar naar boven, ook het slechtste. Ze gaan over lijken. Je zou niet voor ze mogen supporteren, maar je doet het toch. Voze impulsen, vies geweld op steroïden, alles om het eigen geluk/genot te vrijwaren: het is uiteraard niet het exclusieve recht van mannen. Alleen tonen films dat maar zelden.

Love lies bleeding laveert verrassend tussen een erotische thriller, zweterige queer noir en excentrieke pulp fiction. Regisseuse Rose Glass laat haar fantasie met veel gevoel voor zwarte humor en visuele panache heerlijk ontsporen en culmineren in een groteske finale die excessiever wil zijn dan de jaren 1980 zelf. Het contrast met Saint Maud, haar onheilige debuutfilm over een getraumatiseerde, godsdienstwaanzinnige verpleegster, is enorm. Dat belooft voor het vervolg van de carrière van de 34-jarige Britse.

Het zijn die stomende, lesbische seksscènes in Love lies bleeding die sommige BIFFF-bezoekers tot kwetsende ranzigheden inspireerden. Maar het doet de film onrecht aan om te fel op het queer gegeven te focussen, want dat doet Glass, verfrissend genoeg, net niet. Lou en Jackie worstelen met alles en iedereen, maar niet met hun geaardheid. Het kan zelfs Lous wapengekke, autoritaire, archetypisch Amerikaanse vader geen zier schelen. Het is niet meer dan een gegeven. Daar draait de plot niet om. Hoogdravende statements of problematische problematisering blijven uit.

Op dezelfde manier doe je Glass oneer aan door haar te situeren in een golf van vrouwelijke regisseurs die de voorbije jaren hoge toppen scheerden met films die horror omarmen en verheffen. Niet omdat die golf er niet is, of omdat Glass er niet toe behoort. Er zijn veel vrouwen opgestaan die van horror houden en inzien dat het een prachtig genre kan zijn, met veel auteursvrijheid en ruimte voor artistieke avonturen. Dat enkel aan mannen overlaten, zou doodzonde zijn.

De Australische Jennifer Kent maakte furore met The Babadook (2014), een benauwende film over een alleenstaande, rouwende moeder die de zorg voor haar agressieve en doodsbange zoontje niet aankan. Ana Lily Amirpour verbaasde met A girl walks home alone at night (2014), een vampierwestern in het Perzisch. De Britse actrice-regisseuse Alice Lowe was hoogzwanger toen ze in haar film Prevenge (2016) een hoogzwangere vrouw speelde die door haar ongeboren baby wordt aangespoord om te moorden. De Franse Julia Ducournau had het in de bodyhorrorfilm Raw (2016) eerst over ontgroeningsrituelen, kannibalisme, ontluikende seksualiteit, lichamelijkheid en normaliteit, en vervolgens won ze als tweede vrouw in de filmgeschiedenis een Gouden Palm met Titane (2021). Een cinematografisch imponerende afrekening met conventies, hokjesdenken en oude gedachten over masculiniteit, seksualiteit en gender, over een psychopathische pitspoes die zwanger wordt van een getunede Cadillac en na een killing spree onderdak vindt bij een oud geworden brandweercommandant. Ook al lekt er olie uit haar borsten.

Een andere Française schrikte het voorbije Filmfestival van Cannes op. Coralie Fargeat strikte filmsterren Demi Moore en Margaret Qualley voor The substance, brutale, hyperkinetische en kleurrijke bodyhorrorextravaganza die de Hollywood-machinerie, het patriarchaat en de ziekelijke obsessie met jeugdigheid frontaal tackelt. Eerder had ze met Revenge (2017) een naar eigen zeggen honderd procent feministisch rape and revenge-film gemaakt. De Engelse Prano Bailey-Bond hield in haar vernuftige, in een bloedbad eindigende debuutfilm Censor (2021) de hysterie tegen het licht die de kop opstak toen horrorfilms in de jaren 1980 via videocassettes de Engelse huiskamers binnensijpelden en men in paniek vreesde voor de ondergang van de samenleving.

Het zijn stuk voor stuk razend interessante filmregisseurs – de lijst is niet exhaustief – die het door commerciële of amateuristische troep uitgeholde horrorgenre nieuw leven inblazen. Met films met nieuwe thema's en verhalen, en vooral met de ambitie om dichter bij een Rosemary's baby, The shining, The exorcist en het oeuvre van David Cronenberg aan te leunen dan bij Annabelle 2, Paranormal activity 4 of Insidious: The red door.

Hoera. Fantastische (r)evolutie. Maar is het geen tijd om dat feest af te ronden, voor zover het niet al afgerond is? Is het geen tijd om op te houden met seksistisch verrast te zijn dat een vrouw uitblinkt in genrecinema? Tijd om te stoppen met doen alsof vrouwen nu pas horror ontdekken. Mary Shelley bedacht Frankenstein in 1818, weinig vampierfilms kunnen tippen aan Kathryn Bigelows Near dark uit 1987, en weinig kannibalenfilms aan Trouble every day van Claire Denis, en ga zo maar door.

Laat de vrouwen in horrorconferenties en de 'Bloody-' of 'Violent women'-artikels een ding van het verleden zijn. Vraag een Julia Ducournau of Rose Glass niet voor de elfendertigste keer hoe het voelt om als vrouw in het horrorgenre te opereren, wat vrouwen het genre bijbrengen of waarom ze 'tegenwoordig' met zoveel zijn. Het reduceert hen namelijk tot hun gender. Ze allemaal over dezelfde kam scheren, is hun artistieke specificiteit, unieke visie, persoonlijke interesses en gevoeligheden flagrant miskennen. Coralie Forgeat is geen Julia Ducournau. Rose Glass is geen vrouw. Enfin, ze is dat wel, maar dat doet er weinig toe. Haar film telt. Die verdient alle liefde.

Interessant is hoe ze in Love lies bleeding met het klassieke, gekwelde film-noirpersonage omgaat en de traditie van misdaadkoppels (Bonnie and Clyde, Thelma & Louise, True romance …) voortzet. Hoe en waarom ze haar fantasie loslaat op een jaren 1980-Amerika. Hoe ze pulp en camp integreert. Waar en waarom het destijds verguisde maar deels gerehabiliteerde Showgirls van Paul Verhoeven, David Cronenbergs controversiële autowrakseksfilm Crash en William Friedkins opwindende neonoir To live and die in L.A. inspiratiebronnen waren. Met welke overgave Kristen Stewart zich het personage eigen maakt+. Hoe het bodybuilderslichaam van Katy O'Brian wordt gefilmd. Wat die de Hulk-achtige figuur metaforisch te betekenen heeft.

Vraag je dat allemaal af. En laat Love lies bleeding niet 'die queer film van de rel op het BIFFF' zijn.

Love lies bleeding is vanaf 26 juni te zien in de filmzalen