Operatie Zero: ‘Een club als Anderlecht zal niet zo snel degraderen'

Sportrechtadvocaat Sébastien Ledure denkt niet dat een club als Anderlecht in de nasleep van 'Operatie Zero', het grootschalige onderzoek naar fraude binnen het Belgisch voetbal, ook echt zal moeten degraderen. Volgens Kris Luyckx, advocaat van makelaar en spijtoptant Dejan Veljkovic in het onderzoek, zou dat wel moeten kunnen. “Maar ik denk niet dat de soep zo heet zal gegeten worden, als ze nu wordt opgediend," zegt Ledure.

Eerst even terug naar drie jaar geleden. In 2018 werd met ‘Operatie Zero’, beter bekend als ‘Operatie Propere Handen’, een grootschalig onderzoek geopend naar matchfixing en financiële fraude binnen het Belgisch voetbal. Verschillende spelers, trainers, clubs en vooral makelaars kwamen daarbij in opspraak.

Spijtoptant Veljkovic

In die laatste categorie ontpopte Dejan Veljkovic zich al snel als spilfiguur. De Serviër maakte gebruik van de spijtoptant-regeling binnen justitie om, in ruil voor strafvermindering, bekentenissen af te leggen over de zwarte geldstromen binnen de vaderlandse competitie en verschillende vormen van matchfixing.

Na tal van ondervragingen en verklaringen is dat onderzoek nu afgerond. En daaruit is gebleken dat er ongeveer 40 miljoen euro aan zwart geld door de handen van Veljkovic is gegaan. Dat zou onder andere zijn gebruikt voor het uitbetalen van commissielonen, ontduiking van de RSZ en valse scoutingscontracten.

Zo’n 10 procent daarvan zou aan zijn handen zijn blijven plakken. Het parket heeft hem voor die wanpraktijken een celstraf van vijf jaar met uitstel en een voorwaardelijke boete van 80.000 euro opgelegd. Daarnaast is voor vier miljoen euro aan eigendommen, rekeningen en vennootschapen in beslag genomen.

Van Holsbeeck in het vizier

Voor Veljkovic, die kan genieten van de nodige bescherming na zijn verklaringen, is de kous daarmee af. Maar voor heel wat andere protagonisten begint het nu pas. Zij zullen zich de komende maanden moeten verantwoorden voor de rechtbank.

Ook voetbalclub Anderlecht lijkt niet aan de dans te zullen ontspringen. Zo wordt er in La Dernière Heure gesproken over financiële malversaties onder leiding van Veljkovic voor een bedrag van 2,8 miljoen euro. Daarnaast zou voormalig algemeen manager Herman Van Holsbeeck zich schuldig hebben gemaakt aan matchfixing. "Ik ga daar geen commentaar op geven en me verdedigen voor de rechtbank," klinkt het in een korte reactie.

Matchfixing…

Maar wat hangen de verdachten nu boven het hoofd? Volgens Kris Luyckx, advocaat van spijtoptant Veljkovic, is het niet uitgesloten dat ‘verschillende clubs zullen moeten degraderen omwille van wanpraktijken’. Dat zei hij maandag in het VRT-programma De Afspraak.

Sportrechtadvocaat Sébastien Ledure denkt echter niet dat een club als Anderlecht snel zal moeten degraderen. “Het kan, want in Italië is het al gebeurd met een grote ploeg als Juventus. Maar het lijkt me sterk dat de soep hier even heet gegeten zal worden, zoals ze nu wordt opgediend. Bovendien is het belangrijk om een onderscheid te maken tussen matchfixing en financiële fraude. Bij (bewezen) matchfixing kan de Belgische voetbalbond (KBVB) meteen overgaan tot degradatie. Op de feiten staat wel een verjaringstermijn van acht jaar. Voor de verdachte wedstrijden uit het seizoen 2013-2014 komt die periode dus al erg dichtbij.”

De kans bestaat dus dat hier geen gevolg meer aan wordt gegeven. Ook al blijft voormalig Standard-eigenaar Roland Duchâtelet bij hoog en bij laag beweren dat Anderlecht toen de titel gekocht heeft.

Voor de voetbaljaargang 2016-2017 ligt de verjaringstermijn nog niet in het verschiet. Van Holsbeeck zou in dat kampioenenjaar onder trainer René Weiler aan scheidsrechter Sébastien Delferière gevraagd hebben om Anderlecht ‘in bescherming te nemen’ in de match tegen Club Brugge. En dat op drie speeldagen van het einde. In ruil daarvoor zou hij tickets hebben gekregen voor drie Champions League-wedstrijden, met gratis toegang tot de parking en de receptie.

Voormalig voetbalmakelaar Alain De Nil, die in het verleden ex-Anderlechtspeler Elias Cobbaut in zijn portefeuille had, vindt dat we niet al te naïef mogen omgaan met de beschuldigingen die nu op tafel liggen.

"Ik mag hier doodvallen, maar ik heb in mijn hele carrière nog nooit een vorm van matchfixing van dichtbij meegemaakt. Dat lijkt me niet zo eenvoudig en wordt vaak ook fout geïnterpreteerd. Een doelman kan op de eerste speeldag dezelfde flater begaan als aan het einde van het seizoen. Plots wordt er dan gesproken over een omgekochte match, terwijl dat misschien helemaal niet zo is. Anderzijds zal elke sector waar veel geld in omgaat corruptie aantrekken."

… versus financiële fraude

Naast matchfixing richt het onderzoek zich ook op financiële fraude. De zwarte boekhouding van Anderlecht zou hoofdzakelijk bestaan uit het opstellen van zogenaamde ‘valse arbeidscontracten’. “Neem nu dat een speler van Anderlecht een netto loon heeft van zo’n 100.000 euro. In werkelijkheid komt dat voor de club neer op een bruto loon van 250.000 euro. Als een club er dan voor kiest om dat netto loon officieel te herleiden tot 30.000 euro, dan wordt ook het bruto bedrag verminderd tot pakweg 60 à 70.000 euro,” legt Ledure uit.

“Voor die overige 70.000 euro wordt dan beroep gedaan op de makelaar. Onder het mom van bijvoorbeeld een scoutingsopdracht schrijft die dan voor dat bedrag een factuur uit vanuit een vzw in een belastingparadijs. Het geld wordt daar dan van een rekening gehaald en aan de speler bezorgd, eventueel na aftrek van een persoonlijke commissie voor de makelaar. Op die manier bespaart de club zo’n 100.000 euro en kan ze bovendien nog eens de BTW van de factuur van de makelaar aftrekken van de belastingen.”

Als dergelijke financiële constructies kunnen worden aangetoond, kan de KBVB weigeren om een club een proflicentie toe te kennen, wat de facto neerkomt op degradatie. “Maar die beslissing kan pas vallen na een veroordeling door de correctionele rechtbank en dat kan nog jaren aanslepen. Bovendien zal bijvoorbeeld Anderlecht zich verschuilen achter het feit dat Van Holsbeeck vandaag niet meer actief is bij paars-wit en de club in deze dus geen verantwoordelijkheid meer draagt.”

Uit goede bron vernemen we echter dat de KBVB, die zich burgerlijke partij heeft gesteld in de zaak, nu al zou kunnen overgaan tot disciplinaire sancties. "Ze hebben maanden geleden al inzage gekregen in het dossier. De bewijzen liggen op tafel en toch laten ze het na om actie te ondernemen. Dan kan je je vragen beginnen stellen, want van zelfregulering lijkt geen sprake te zijn. Het valt dus af te wachten of er ook daadwerkelijk zware sancties zullen worden uitgesproken door de KBVB na een eventuele veroordeling door de rechtbank. Dit is in ieder geval de lakmoesproef voor het geweten van de Belgische voetbalbond, maar ik maak me geen illusies."

Gevraagd om een reactie, laat de Belgische voetbalbond voorlopig niet het achterste van haar tong zien. "We geven geen commentaar en wachten het resultaat van het onderzoek af dat nog loopt. Dat is onze keuze," zegt woordvoerder Pierre Cornez.

‘Sluit niet uit dat wanpraktijken nog voorkomen’

Voor Ledure is het duidelijk dat het Belgisch voetbal door en door rot was, en voor een stuk misschien nog altijd is. “De normvervaging is compleet. Ook al bestaat er vandaag een clearing house dat toeziet op de in- en uitgaande transfers en de financiële werking van een club. Toch valt niet uit te sluiten dat er vandaag nog gesjoemeld wordt. Dat is deels te wijten aan een gebrekkige opleiding en begeleiding van de mensen die moeten waken over de financiële transacties.”

En dat blijkt nochtans broodnodig. "Heel deze operatie is een voetnoot in de context van de mondiale voetbalsport. In het buitenland wordt eens gelachen met wat hier aan de gang is. Ik hoor toch nog vaak verhalen over internationale transfers die op zijn minst de grenzen van het toelaatbare aftasten," vertelt een persoon die dicht bij het dossier staat, maar liever anoniem wil blijven.

Imagoprobleem

De KBVB had volgens Ledure ook veel sneller een einde moeten maken aan de samenwerking met oud-bondsvoorzitter Mehdi Bayat. “Het kan niet zijn dat de broer van een van de verdachte makelaars (Mogi Bayat, red.) aan het hoofd staat van de Belgische voetbalbond. Dat creëert nu eenmaal een fout beeld en is allesbehalve een schoolvoorbeeld van good compliance. Laat ons hopen dat de bond uit heel dit dossier ook de nodige lessen trekt,” zo hoopt Ledure.

De Nil sluit zich daarbij aan. "Het kan toch niet dat een spijtoptant zich zomaar opnieuw zal kunnen mengen in de voetbalwereld? Wat voor een signaal zend je dan uit? Anderzijds: it takes two to tango. Een makelaar kan geen frauduleuze constructies opzetten zonder hulp van een speler of club. Als die clubs dan nog eens zo massaal vertegenwoordigd zijn bij de KBVB, dan wordt het moeilijk om de rotte appels eruit te halen. Het is tijd voor een volledig onafhankelijke vertegenwoordiging bij de voetbalbond. Want die zit nu met een groot imagoprobleem."