Experts scherp voor bouwplannen op Josaphatsite

De participatie is onvoldoende, de mobiliteit moet beter en vooral op het vlak van biodiversiteit zijn de plannen te zwak. Het advies van de gewestelijke ontwikkelingscommissie is scherp voor de plannen van het gewest voor de Josaphatsite. Op dat oude spoorwegterrein zouden onder meer 1.200 woningen moeten komen.

De Josaphatsite is met zijn 25 hectare een van de grotere grondreserves in het gewest. De Brusselse regering wil er graag 1.200 woningen, scholen en een park bouwen. Dat kan enkel als er een nieuw stedenbouwkundig kader voor de zone komt, een Richtplan van Aanleg (RPA).

Het voorstel van RPA dat de regering indiende – het tweede al, na een storm van kritiek – krijgt opnieuw heel wat tegenwind van de gewestelijke ontwikkelingscommissie (GOC). Die bestaat uit 18 door de regering aangeduide onafhankelijke experts uit verschillende disciplines. Haar adviezen zijn niet bindend.

De commissie toont zich onder meer kritisch over de mate waarin burgers en verenigingen betrokken zijn bij de totstandkoming van het project. Te weinig participatie en ‘samen uitwerken’ heeft tot een dynamiek van betwisting geleid in het dossier, klinkt het.

Op mobiliteitsvlak vindt de commissie dan weer dat het RPA tekortschiet voor fietsers (geen duidelijk aangegeven fietspaden) en voetgangers met een beperkte mobiliteit.

Dat het Gewest heel wat woningen wil bouwen op de site vindt de GOC dan weer positief. Alleen stelt de instelling vast dat slechts 22 procent daarvan sociale huurwoningen zijn, terwijl de nood aan dat soort huisvesting net erg groot is.

De scherpste kritiek is echter voor het luik milieu/biodiversiteit. De GOC merkt onder meer op dat het deel van het RPA dat over groene en blauwe netwerken handelt (aaneengesloten vegetatie en water) ‘vrij zwak’ is. “Biodiversiteit kom er weinig aan bod,” luidt het. De commissie merkt ook op dat, “hoewel in het ontwerp van RPA sprake is van één groot aaneengesloten park, dit in werkelijkheid niet het geval is: er zijn verschillende parken die elkaar kunnen aanvullen, maar die niet uit één stuk bestaan.”

De commissie vraagt de regering dan ook om meer rekening te houden met zones die buiten de perimeter van het RPA liggen, zoals de voormalige NAVO-site en het nabijgelegen Josaphatpark, waarmee de Josaphatsite een geheel kunnen vormen. Het advies verwijst daarvoor verschillende keren naar het concept van 'groene vingers', dat oorspronkelijk in Kopenhagen werd bedacht en waarbij stroken groen en water tot diep in de stad doordringen en er onder meer koelte en biodiversiteit brengen.

Verschillende minpunten in het gewestplan hebben wellicht te maken met de slechts beperkte wijzigingen tegenover de eerste versie, vermoedt de GOC. “De Commissie is van mening dat de inspanningen om veranderingen tot stand te brengen op stedenbouwkundig en planologisch niveau, ontoereikend zijn. Er is inderdaad één bouwfase geschrapt, maar dit is onvoldoende om rekening te houden met de aanwezige biodiversiteit. Zelfs al komt er een follow-up waaruit zou blijken dat soorten zijn verdwenen, dan zal het toch te laat zijn. (...) Achteraf vaststellen dat er soorten zijn verdwenen, dient tot niets.”

Het advies is zoals vermeld niet bindend. Het is nu nog wachten op het advies van de overlegcommissie, die zich moet buigen over bijna 2.000 reacties van burgers en organisaties tijdens het openbaar onderzoek over het RPA.