Grootscheepse heraanleg abdijsite Vorst in het teken van groen en cultuur

De gemeente Vorst gaat haar historische hart een grondige facelift geven. De verloederde abdij wordt grondig gerenoveerd, het park met een kwart uitgebreid, en culturele instellingen als de muziekacademie en bib krijgen er een plaats. Tegen 2023 zou de reconversie, die in totaal 40 miljoen euro kost, af moeten zijn.

De gemeente diende al in augustus de aanvraag voor de bouwvergunning in, maar onthulde woensdag in Le Soir in detail haar plannen. Woensdagavond kregen geïnteresseerde buurtbewoners de (ver)bouwplannen van de gemeente voorgeschoteld op een presentatie.

De abdij moet niet enkel het historische, maar ook het culturele hart van Vorst worden. De Sint-Denijsabdij en het gelijknamige plein liggen er dezer dagen maar verkommerd bij. Aan de ene kant van de Brusselsesteenweg staat het gemeentehuis al sinds 2006 in de steigers, al is de buitenkant inmiddels helemaal gerenoveerd.

Nu is het de beurt aan de abdij aan de overzijde van de straat om onder handen genomen te worden. De eeuwenoude abdij werd deze zomer opengesteld voor een zomerbar, maar maakt voorlopig nog een verloederde indruk. Het merendeel van de vensters is betimmerd met houten panelen, en hier en daar is ook het glas gebroken.

Maar tegen 2023 moet de site helemaal opgefrist zijn, met hulp van een financiële injectie door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO), het Gewest en het federale Brusselfonds Beliris. In totaal worden de kosten van de reconversie geschat op 40 miljoen euro, laat schepen van Stadsvernieuwing Charles Spapens (PS) weten aan BRUZZ. (Lees verder onder de overzichtsfoto)

Culturele hub met drie doelen

De abdij van Vorst moet een culturele hub worden, klinkt het bij het gemeentebestuur. Daarbij heeft het bestuur drie doelen voor ogen.

Ten eerste wil het college de belangrijkste gemeentelijke culturele instellingen verenigen op één plek. Zowel de Franstalige muziekacademie en bibliotheek als een ruimte voor de jeugd en burgerinitiatieven krijgen een plek op de site. Daarnaast wil de gemeente de aftakelende abdij, die ze 50 jaar geleden al kocht, grondig renoveren.

Ten derde moet de omvangrijke renovatie-operatie het centrum van Vorst nieuw leven inblazen. Door de bibliotheek en de muziekacademie vlak bij het gemeentehuis te installeren, hoopt de gemeente dat hun 1.500 wekelijkse bezoekers de buurt gaan herontdekken.

Aan de kant van het Sint-Denijsplein wordt een huis afgebroken zodat het plein het voorplein wordt dat abdijarchitect Laurent-Benoît Dewez in de jaren 1760 voor ogen had. Helemaal achterin het park, aan de zuidzijde, komt zelfs een element waarvan Dewez droomde maar nooit werkelijkheid werd: een overdekte buitenruimte die in de zomer een zomerbar moet worden. Tot de werken over een aantal jaar klaar zijn, zal zomerbar Aby overigens jaarlijks terugkeren in de abdij.

Podiumkunstenzaal en bib

Op de oost-westas van de abdij moet de toren van het gemeentehuis weer in het vizier komen, zoals dat voordien het geval was. De ruimte aan de binnenkant van de hoefijzervormige abdij – het 'ereplein' uit de 18de eeuw – wordt ook opgeknapt.

In een nieuwe uitbreiding van het originele hoefijzervormige gebouw komt de nieuwe bibliotheek. “De Franstalige bib barst uit haar voegen, en zit momenteel in een gebouw dat niet aan de normen voldoet”, zegt Hilde De Visscher, verantwoordelijke cultuur en Nederlandstalige aangelegenheden bij de gemeente Vorst.

Om daarvoor geen groene ruimte te hoeven opofferen, heeft de gemeente twee aanpalende huizen gekocht. Die zullen gesloopt worden om plaats te maken voor de bib. De bakstenen zullen “heel subtiel verschillen van de originele variant, op een heel respectvolle manier", zegt de projectleider in Le Soir, "altijd met het idee in het achterhoofd dat de site al duizend jaar lang een voortdurende evolutie doormaakt."

Tot slot moet aan de westkant van de terreinen rond de abdij een podiumkunstenzaal verrijzen, op de plaats waar zich eerder een stal bevond. “Het is zeker de bedoeling dat ook Nederlands- en anderstalige organisaties daar kunnen programmeren”, laat De Visscher weten. De zaal zal erg flexibel zijn, dankzij inklapbare tribunes. (Lees verder onder de foto)

Groen en water

De muur omheen de abdij is door de eeuwen heen afgebroken, om plaats te maken voor plassen en bomen die uiteindelijk ook verdwenen.

Omdat de abdij zich op het laagste punt van Vorst bevindt, kende ze eerder al problemen bij watersnood. Verdwenen waterpartijen zullen daarom opnieuw het licht zien, en moeten tegelijk regenwater van de gebouwen afvoeren.

Tegelijk moeten er ook weer bomen aangeplant worden, 422 in totaal, “een verovering van publieke ruimte door de natuur”, aldus Spapens. In totaal zal bijna een hectare worden toegevoegd aan het bestaande park van 3 hectare. Het is de bedoeling dat daarvoor een bezoekersparking van Audi wordt opgebroken, net zoals een kleine ambtenarenparking en de weg die de abdijgronden omzoomt, de Abdissenstraat (zie foto hierboven).

Ook het bestaande speelplein zal in grootte toenemen, van 500 naar 800 vierkante meter.