'Op vlak van huisvesting is altijd veel beloofd, maar bitter weinig gerealiseerd'

Het ontsnapte misschien wat aan de aandacht, maar de Brusselse regering heeft vorige week een ambitieus huisvestingsplan voorgesteld.

Dat is geen primeur. De laatste decennia kwam wel elke legislatuur een Brusselse minister van Huisvesting op de proppen met zo’n ambitieus huisvestingsplan. De resultaten, daar zijn vriend en vijand het over eens, zijn mager. Er is altijd veel beloofd, maar bitter weinig gerealiseerd. De vorige staatssecretarissen van Huisvesting zullen niet meteen de geschiedenis ingaan als toonbeelden van succes.

Zelfs Citydev, toch een sterk merk in het Brussels Gewest, slaagt er niet in om meer dan enkele honderden woningen per jaar te bouwen. Ondertussen bouwt de privémarkt in een ijltempo woningen bij.

Als de publieke woningproductie niet gelijk opgaat met de privémarkt, zal dat zich op een bepaald moment wreken, zeker omdat het Brussels Gewest in de loop der jaren ook veel arme gezinnen heeft aangetrokken. Dan krijgen we een scheefgetrokken huisvestingsmarkt waar het recht van de sterkste heerst.

Er zijn wel ambitieuze doelstellingen, vijftien procent sociale woningen in elke gemeente, maar die worden lang niet bereikt. Al jaren niet.

De huisvestingscode, die vastlegt aan welke (sanitaire) normen een woning moet voldoen, is misschien nog de mooiste realisatie die het Brusselse Gewest sinds zijn ontstaan kan voorleggen.

Alleen slaagt de Brusselse overheid er niet in om die zelf te respecteren. Dat mocht enkele jaren geleden nog blijken in het BRUZZ-dossier over de Brusselse sociale woningen waarbij het beeld van krot en co overheerste. Een schandaal, dat ook weer snel vergeten is. Te snel.

Er is dus nog werk aan de winkel voor deze Brusselse regering. Voor het eerst krijgen we daarbij de indruk dat erover nagedacht is. Het idee van massaal sociale woningen te bouwen, is daarbij vervangen door een groter plan met verschillende facetten. Het is een plan dat transversaal wil zijn, over de verschillende bevoegdheidsdomeinen heen.

Nu wordt er onder journalisten weleens meewarig gelachen als het woord ‘transversaal’ valt. Het is dan meestal een synoniem voor warrig en weinig doelmatig. Maar voor het huisvestingsplan dat staatssecretaris Nawal Ben Hamou (PS) zopas voorstelde, lijkt het toch zin te hebben.

Er zal uiteraard gebouwd en gerenoveerd worden. Er wordt in totaal 1 miljard euro voor uitgetrokken deze legislatuur. Maar net zo goed zal er gewerkt aan de governance, met personeel dat gerichter zal samenwerken met de lokale besturen en procedures die versneld zullen worden. Zo zal bijvoorbeeld ook de leegstand beter aangepakt kunnen worden. Het is een beetje een boutade, maar om 15.000 gezinnen een nieuwe woning te geven, zou het al kunnen volstaan om de maar liefst 15.000 leegstaande woningen weer op de markt te brengen.

Verder wordt er ook naar de woonfiscaliteit gekeken. Het Brussels Gewest heeft, met het abattement, al een aantrekkelijke formule voor de aankoop van de eerste woning. De Brusselse regering wil kijken of ze nog niet verder kan gaan. Aangezien de vastgoedprijzen blijven stijgen, daalt het voordeel van het abattement. Minister van Financiën Sven Gatz (Open VLD) hoopt hier ‘iets’ te kunnen doen, binnen de budgettaire marges van het Gewest.

Verder oogt de formule van de geconventioneerde huurprijzen interessant en innovatief. De Brusselse regering heeft gelukkig het idee laten varen om huurprijzen op te leggen aan de eigenaars. Ze zou daarmee in een juridisch moeras verzeild raken. Aan het eigendomsrecht in België valt moeilijk te tornen.

In de plaats daarvan zullen eigenaars vrijwillig zich kunnen conventioneren, een beetjes zoals artsen vandaag, met redelijke prijzen. In ruil kunnen de eigenaars daar voordelen voor krijgen, bijvoorbeeld premies. Het zal er wel op aankomen om de huurprijzentabel up-to-date te krijgen, het best in overleg met de eigenaarsverenigingen. Want anders riskeert de conventionering dode letter te blijven.

The proof of the pudding is in the eating. De lat ligt hoog. Het zal aan Nawal Ben Hamou zijn om te tonen dat haar ambitieuze plan ook echt waargemaakt kan worden. Dat de wachtlijsten voor een sociale woning inderdaad weggewerkt kunnen worden en dat er komaf wordt gemaakt met lege en/of verkrotte publieke woningen. Goeie huisvesting is een basis voor het welzijn van de Brusselaar. Daar valt niet op af te dingen.