Belgische politie gebruikte dan toch software voor gezichtsherkenning

Ondanks expliciete ontkenning van de Federale Politie blijkt dat de ordedienst toch gezichtsherkenningstool Clearview AI heeft gebruikt. Bevoegd minister Annelies Verlinden (CD&V) herhaalt dat het gebruik ervan illegaal is.

Dat schrijft Le Soir.

Anderhalf jaar geleden al meldde nieuwssite Buzzfeed op basis van een gelekte klantenlijst dat verschillende politie- en overheidsdiensten wereldwijd aan de slag gaan met Clearview AI. Ook België stond op die lijst.

Anderhalve maand later publiceerde BuzzFeed een lijst met specifieke diensten en schreef dat de Belgische Federale Politie de dienst '101 tot 500 keer' had gebruikt. Dat zou gebeurd zijn in oktober 2019 in het kader van een conferentie bij Europol waarbij nationale politiediensten en proeflicentie kregen.

'Nooit gebruikt'

Dat werd toen ontkend door de Federale Politie zelf. De woordvoerder zei toen dat de systemen bij hun weten nooit zijn gebruikt, dat daar geen aanwijzingen voor zijn en dat er geen plannen zijn om Clearview AI te gebruiken.

Dat blijkt niet waar te zijn. In antwoord op enkele parlementaire vragen van onder meer Vooruit, CD&V, PVDA-PTB, Ecolo, Groen, Vlaams Belang en PS bevestigt minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) nu dat de illegale gezichtsherkenning toch werd gebruikt.

"In oktober 2019 kregen twee onderzoekers als onderdeel van een Europol-taskforce voor slachtofferidentificatie toegang tot een proeflicentie die beperkte tijd geldig was", zegt Annelies Verlinden. Aldus Verlinden in de Kamer.

Illegaal in België

Het zou volgens Le Soir enkel zijn gegaan om testen. Het controleorgaan van de politie deed begin september een intern onderzoek naar de kwestie en stelde vast dat de software wel degelijk voor een beperkt aantal consultaties werd gebruikt. Verder onderzoek toonde volgens Le Soir aan dat er ook onder meer op aangeven van Child Focus en met dossiers uit het buitenland zoekopdrachten werden uitgevoerd.

Wel benadrukt Verlinden dat het niet om structureel gebruik van de software gaat en dat de Belgische wetgeving dat ook niet toelaat. Het is dus niet de ambitie van de overheid of de Federale Politie om Clearview AI te gebruiken, maar het werd wel gebruikt, ook al ontkende de dienst dat aanvankelijk.

Clearview legt zich toe op gezichtsherkenning die enorm breed gaat. Het bedrijf verzamelt ongevraagd miljarden beelden van onder meer Instagram, Facebook, Twitter en YouTube en kan zo beelden van bijvoorbeeld een bewakingscamera eenvoudig linken aan een identiteit of profiel op sociale media.

Maar die beelden worden verzameld zonder toestemming. Het bedrijf werd onder meer in de VS en in Canada aangeklaagd. Ook in België is de software nooit legaal geweest, maar dat belette de Federale Politie niet om ze alsnog uit te testen en daar in eerste instantie over te zwijgen.

Europees parlement in de bres

Woensdag nog stemde het Europees parlement een resolutie waarin staat dat geautomatiseerde gezichtsherkenning van individuen volledig verboden moet worden, uit respect voor de privacy en de menselijke waardigheid. Enkel burgers die verdacht worden van een misdrijf mogen gemonitord worden.