Grote meerderheid van de vrouwen voelt zich onveilig tijdens uitgaan in Elsene

Slechts een derde van de vrouwen die uitgaat in Elsene voelt zich onbezorgd. Dat blijkt uit een studie die de gemeente Elsene liet uitvoeren naar aanleiding van de getuigenissen over seksueel geweld eind vorig jaar. "De onveiligheid is een structureel fenomeen en heeft een fundamentele impact op het dagelijkse leven."

In oktober 2021 werd het Brusselse uitgaansleven opgeschrikt door #BalanceTonBar. Op de gelijknamige Instagram-pagina kwamen heel wat getuigenissen binnen over seksueel misbruik in de cafés Le Waff en El Café in Elsene. Op 14 oktober werd een eerste betoging georganiseerd tussen het kerkhof van Elsene en het Fernand Cocqplein om de problematiek aan te kaarten. Na de betoging ontving burgemeester Christos Doulkediris (Ecolo) een delegatie, waarna hij een studie liet maken door advies- en marketingbedrijf Égérie Research.

Het bedrijf voerde gesprekken met feministische verenigingen, waaronder Touche pas à ma pote en Balance Ton Bar. Ook barmannen en uitbaters werden bevraagd. Daarnaast werd een enquête afgenomen bij 826 respondenten tussen de 18 en 30 jaar, die regelmatig cafés bezoeken rond de begraafplaats van Elsene of rond het Flageyplein.

Uit het onderzoek blijkt dat slechts 28 procent van de bevraagden zich onbezorgd voelt bij het uitgaan. De rest geeft toe zich altijd in een staat van oplettendheid, gevaar of angst te bevinden in de openbare ruimte. “Onze resultaten tonen aan dat de onveiligheid een structureel fenomeen is dat een fundamentele impact heeft op het dagelijkse leven van de bevraagden en dit al vanaf heel jonge leeftijd,” meldt het onderzoeksbureau Égérie Research.

Opvallend is dat cafés in principe als ‘veilig’ worden beschouwd in vergelijking met de rest van het uitgaansleven. Zo gaf 70 procent van de bevraagden aan zich veilig te voelen op café. In een taxi is dat slechts 42 procent, in discotheken 26 procent, op straat 21 procent en in stations 14 procent. “Het geweld dat in cafés plaatsvindt, wordt daardoor ervaren als een vorm van verraad,” aldus het rapport.

Gebanaliseerd

Iets meer dan de helft van de vrouwen geeft aan al slachtoffer te zijn geweest van seksuele intimidatie of aanranding. Voor een derde van hen is dat al meermaals gebeurd. Al ligt het werkelijke cijfer een pak hoger, aangezien niet alle vrouwen gendergerelateerd geweld ook zo benoemen. In de enqûete konden vrouwen aangeven met welke situaties ze al in aanraking zijn gekomen, van nagefloten worden tot seksueel misbruik. Zo goed als alle ondervraagden (96 procent) gaven aan dat ze minstens één situatie al hadden meegemaakt. “Dit wijst op een sterke internalisering en bagatellisering van gendergerelateerd geweld bij deze mensen," aldus het rapport.

Ook uit gesprekken met de managers van de cafés blijkt dat de feiten vaak gebanaliseerd worden en dat er niet veel tegen te doen zou zijn. “Onveiligheid 's nachts wordt beschreven als een “oud”, “constant” fenomeen, waartegen niets kan worden gedaan,” staat in het rapport.

Door de banalisering is het vertrouwen in het personeel dan ook laag. Ongeveer de helft (48 procent) van de vrouwen zegt dat ze de uitbater om hulp zou vragen, al geeft slechts een vijfde (19 procent) aan die te vertrouwen.

Gelijkaardige cijfers zien we bij de politie, al is het vertrouwen daar iets hoger (36 procent). “Er is een grote kloof tussen de hulp die we veronderstellen te kunnen krijgen van professionals met gezag, en het vertrouwen dat we vandaag werkelijk in hen hebben,” aldus het rapport.

Bovendien doen transgender- of non-binaire personen nog minder beroep op de politie (27 procent). Nochtans zijn zij vaker slachtoffer van discriminatie, intimidatie en geweld. Naast seksisme, krijgen ze te maken met transfobie. “Er is een verhoogd risico op fysiek geweld na seksueel geweld wanneer de aanrander beseft dat het slachtoffer een transgender is,” aldus het rapport.

Een van de meest gebruikte strategieën om met seksuele intimidatie of geweld om te gaan is conflictvermijding. Bijna drie vierde (72 procent) van de vrouwen geeft aan een uitvlucht te zoeken om uit de situatie te geraken, bijvoorbeeld doen alsof ze gebeld worden.

De meeste vrouwen nemen ook voorzorgsmaatregelen wanneer ze uitgaan. Ze zorgen bijvoorbeeld dat hun telefoon volledig is opgeladen, zoeken op voorhand op hoe en wanneer ze naar huis zullen gaan en verbergen hun avondkleding onder losse kleding of jassen.

Aanbevelingen

Om de problematiek aan te pakken, wordt een reeks aanbevelingen geformuleerd in het rapport, waaronder een bewustmakingsopleiding bij bar- en discotheekuitbaters en hun personeel. Ook sensibilisering in scholen, goed verlichte straten en een verbeterde toegang tot openbaar vervoer worden aangehaald.

Brugemeester van Elsene Christos Doulkeridis heeft afgelopen woensdag de Nachtraad van de gemeente opnieuw bijeengeroepen. Die raad moet de aanbevelingen omzetten in de praktijk, in samenwerking met alle betrokken partijen. “Ons doel is om in overleg met de verschillende sectoren die met deze problematiek te maken krijgen, maatregelen te kunnen nemen en ervoor te zorgen dat deze maatregelen beantwoorden aan correct vastgestelde noden,” aldus de burgemeester.

Gezien de resultaten uit het onderzoek zich niet beperken tot Elsene, zal de gemeente de resultaten ook delen met alle federale, gewestelijke en lokale overheden, verenigingen, de horecasector en alle politiezones van België.