Brussel-Stad neemt voor het eerst beheer leegstaand pand over

Brussel-Stad heeft voor het eerst het beheer van een leegstaand gebouw midden in het centrum overgenomen van een onwillige eigenaar, en gaat het renoveren. Het pand in de Kleerkopersstraat, halverwege Muntplein en Beurs, wordt tegen 2018 omgevormd tot vier studentenstudio's.

Afbladderend behangpapier, vermolmde trappen, loshangend sanitair en wiebelige vloeren: zo ziet een hoekpand midden in de Vijfhoek er vanbinnen uit. Al meer dan twintig jaar staat het pand leeg. Het gebouw van vijf verdiepingen staat in een winkelstraat in de voetgangerszone, halverwege tussen het Muntplein en de Beurs. Een smalle wenteltrap leidt naar telkens twee kleine leegstaande kamers per verdieping. De wastafels werken al decennia niet meer, het kleurige vergeelde behang dateert uit de jaren zestig en zeventig.

Op de benedenverdieping zit een kledingwinkel, en langs de buitenkant valt er niks aan te merken. Maar wie het smalle trapje naar de etages erboven neemt, wordt snel terug in de tijd gekatapulteerd. Hoewel de Stad meermaals ging praten met de eigenaar, en die al een tijd een leegstandstaks moest betalen, weigerde de man iets te doen aan de situatie. “En dus hebben wij het beheer overgenomen, zonder zijn goedkeuring”, zegt schepen van Huisvesting in Brussel-Stad, Mohamed Ouriaghli (PS). “Het is de eerste keer dat dit gebeurt in het Brussels gewest.”

Terwijl 50.000 gezinnen in het gewest op de wachtlijst voor sociale woningen staan, staan duizenden panden tegelijk ook leeg. In het centrum alleen al vond de Stad 633 leegstaande woongebouwen, en binnenkort gaat ze ook in de Bockstaelwijk op zoek. Het is heel moeilijk voor gemeenten om daar wat aan te doen.

Druk op eigenaars
Brussel-Stad heeft intussen de procedure al een aantal keer opgestart, en als eigenaars eenmaal druk voelen, gaan ze meestal zelf over tot verbouwingen en verhuur. “En dat is ook precies onze bedoeling”, zegt de schepen. “Wij zijn helemaal niet op zoek naar extra panden om te beheren, we hebben er al 5.000. Maar als eigenaars zelf geen vinger willen uitsteken, worden we gedwongen, zoals we hier nu voor het eerst doen.”

De procedure is tijdrovend: ze startte al in oktober 2014 en begon met uitgebreide verzoeningspogingen met de eigenaar, die meerdere lege panden heeft in het centrum. Toen die niets opleverden, vroeg de Stad vorig jaar de nodige renovatievergunningen aan. De werken aan het gebouw worden geraamd op 343.000 euro en moeten uiteindelijk vier studentenstudio’s opleveren. “Omdat wij ook gebonden zijn aan sociale tarieven, zullen die elk maar iets van een 260 euro kosten”, zegt schepen Ouriaghli. “We denken dat heel veel studenten voor dat tarief wel in het centrum van de stad zouden willen wonen.”

Na 28 jaar en 6 maanden is de investering van de Grondregie van de Stad terugbetaald en krijgt de eigenaar het beheer van het pand terug. “Hij kan altijd eerder het beheer terugvragen”, benadrukt Ouriaghli. “Maar dan moet hij wel de nog uitstaande renovatiekosten terugbetalen.”

Werner Van Mieghem van de Brusselse Bond voor het Recht op Wonen (BBROW) is zeer tevreden dat de Stad heeft ingegrepen. "We hopen dat dit een eerste goede voorbeeld kan zijn. In winkelgebieden is er veel leegstand boven de handelszaken, die vaak niet te merken is van op straat. Tegelijk is de vraag heel groot. De Stad heeft een uitstekende technische dienst en juristen die dit soort procedures kunnen inleiden. Veel gemeenten hebben die middelen niet. Het zal nooit het speerpunt worden van het woonbeleid - de Stad focust op nieuwbouw - maar dit is een zeer goede aanvulling."