VUB-professor: 'Teruggehaalde IS-vrouwen vormen geen gevaar meer voor de maatschappij'

Zes van de twaalf vrouwen die België terughaalde uit de Syrische kampen met IS-gevangenen lopen ondertussen op vrije voeten. Volgens VUB-professor Gerrit Loots, die hun re-integratie in de samenleving begeleidt, vormen zij geen bedreiging meer.

Tussen 2021 en 2022 haalde de Belgische regering twaalf vrouwen en hun kinderen uit de Syrische gevangenenkampen weg. Alle vrouwen werden veroordeeld in ons land, maar intussen is de helft van hen alweer vrij.

N-VA-Kamerlid Koen Metsu ondervroeg hierover minister van Justitie Vincent Van ­Quickenborne: “Zij lopen nu vrij rond in de samen­leving die ze wilden ­vernietigen. Dat is niet alleen ronduit beschamend, maar ook een bedreiging voor de nationale veiligheid.”

Hij wil een verplichte terbeschikkingstelling bij elke nieuwe veroordeling voor terrorisme. Dan blijft de veroordeelde ook na de straf nog enkele jaren onder toezicht van de strafuitvoeringsrechtbank.

Re-integratie

VUB-professor en psychotherapeut Gerrit Loots begeleidt de zes vrijgelaten vrouwen: "Hun re-integratieproces loopt heel goed. Alle vrouwen die ik begeleid hebben een hele sterke wil om hun leven opnieuw op te bouwen, twee van hen doen dat in Brussel."

Professor Loots spreekt de vrouwen op regelmatige basis en ook de politie en sociale diensten blijven hun proces opvolgen. "Die opvolging is noodzakelijk, maar wordt afgebouwd in de loop van hun traject. Velen van hen maakten de keuze om een job in de sociale sector op te nemen", aldus Loots.

De vrouwen die hier familie hebben, konden rekenen op hun steun en in vele gevallen nam de familie tijdens hun opsluiting ook de voogdij van hun kinderen over. "Zij die hier geen familie hebben, kwamen terug onder zeer moeilijke omstandigheden", meent Loots. "Eén vrouw leefde jaren in een kleine kamer met haar twee schoolgaande kinderen, terwijl zij zelf een koksopleiding volgde. Ondertussen is zij al aan het werk en stellen de kinderen het goed."

Gevaarlijke mythe

Volgens Gerrit Loots is het belangrijk om geen klimaat van wraak en vergelding te ontwikkelen tegenover de vrouwen. "Door hen als gevaarlijk te bestempelen creëert Kamerlid Koen Metsu een mythe van dreiging. Dat soort commentaar werkt contraproductief, we moeten net inzetten op herstel", benadrukt Loots.

De professor is ervan overtuigd dat de ideologieën van terreurgroep IS nog steeds zeer gevaarlijk zijn, omdat ze niet-geradicaliseerden beschouwen als afvalligen of ongelovigen, en hen daarom willen uitschakelen.

"De vrouwen die ik begeleid zijn hier niet vertrokken uit haat tegenover België of het Westen, wel door familiale en sociale omstandigheden. Zij hebben ondertussen al een oorlog overleefd in Syrië, waar ze zelf gekozen hebben om zich van IS af te scheuren. Op die manier zijn ze in de gevangenenkampen terechtgekomen, waar ze vaak jaren in erbarmelijke omstandigheden hebben gewoond. Het is dan ook onnodig om hen nog verder te straffen, zij willen verder met hun toekomst."

OCAD-lijst

Alle vrouwen die teruggekeerd zijn vanuit de kampen, ook de zes vrouwen die terug op vrije voeten zijn, staan nog steeds op de OCAD-lijst. Sommigen van hen kregen dreigingsniveau 1, wat wil zeggen dat ze amper nog risico vormen voor de samenleving, de anderen hebben dreigingsniveau 2.

"Als je aan mij vraagt of die vrouwen nog gevaarlijk zijn, dan zeg ik absoluut niet", besluit Loots.