Open (the) Debate: hoe ziet de toekomst van de Pierre Marchantbrug eruit?

Kijktip: spring naar de verschillende hoofdstukken in het programma via de knop links bovenaan in de videoplayer.

Sinds de Marchantbrug in 2014 afgesloten werd voor gemotoriseerd verkeer, nam de buurt bezit van de verbinding tussen het oude en het nieuwe Anderlecht. Er wordt gegeten, gepraat en schaak gespeeld op picknicktafels, ouders rijden er in alle rust met hun fietsende kinderen voorbij. BRUZZ en BX1 organiseerden een debat op de brug met buurtbewoners, actiecomités en ondernemers. Die klonken opvallend eensgezind. “De wagen mag niet terugkeren.”

De brug vormt ook de link tussen het historische centrum van Anderlecht en de wijk waar Brussel het snelst groeit: de Biestsebroekwijk langs het gelijknamige dok. Maar hoe ziet de toekomst van de brug eruit? Het Gewest heeft plannen klaar om ze te renoveren, maar die voorzien wel de terugkeer van de wagen.

Inge Paemen (Brussel Mobiliteit): 'Gemotoriseerd verkeer op de brug zal nog mogelijk zijn'

"De brug is erg oud en vervallen, maar te duur om te herstellen, dus we beginnen met een nieuw project. Dat zal meer plaats geven aan fietsers en voetgangers. Er zal meer groen zijn en gemotoriseerd verkeer zal er nog steeds overheen kunnen rijden. Maar we voorzien ook een systeem om de brug op bepaalde momenten af te sluiten voor het verkeer,” aldus Inge Paemen van Brussel Mobiliteit.

De buurt ziet dat anders en heeft – zeker sinds corona – een eigen visie op wat er precies zou moeten gebeuren. Dat bleek heel duidelijk uit het debat dat BRUZZ samen met BX1 afgelopen week op de brug organiseerde. De gietende regen hield bewoners, ondernemers en leden van buurtcomités niet tegen om hun ideeën over de toekomst van de brug te komen verdedigen.

Viviane Hoeken (Vélofiets A'lecht): 'Hier met de fiets komen was vroeger een hel'

Viviane Hoeken neemt de brug al twintig jaar en zag ze veranderen "van een zwart punt naar een prachtige ontmoetingsplaats." En ze wordt daarin bijgetreden door buurtbewoonster Isabelle De Meyere van de vzw Sur le Pont. "We zijn heel erg georiënteerd op het centrum van Anderlecht, een geweldige gemeente waar je alles vindt, van academies tot bibliotheken en sportclubs. Maar je moet er altijd wel geraken. Sinds de verkeerssituatie hier op de brug veilig is, hebben we ontdekt dat dit een geweldige plek is om rond te kijken en te verblijven."

Isabelle De Meyere (Sur Le Pont): 'Ik doe het traject over de brug twee tot zes keer per dag'

Buurtcomité Sur Le Pont heeft tafels neergezet op de brug, en die worden intussen veel gebruikt. Op de banken komen mensen uitrusten, discussiëren, picknicken of een potje schaken. Velen halen het prachtige uitzicht aan als een van de redenen om de brug autovrij te houden. “Je kan nergens zo ver zien als hier. De brug biedt een ongelooflijk panorama, ze is als een plein boven het water”, aldus Remco Ruiter van Sur Le Pont.

Remco Ruiter (Sur Le Pont): 'Deze plek kan een symbool worden van hoe de wijk eruit moet zien'

Steve Rotsaert (buurtbewoner): 'Hier kan ik mijn kinderen rustig leren fietsen'

Ook de verkeersveiligheid van een autoloze brug speelt, voor wie kinderen heeft, erg mee. Steve Rotsaert woont al 14 jaar in de wijk. ”De schone lucht is geweldig, ik kom hier om te joggen, maar ik kom hier ook met mijn kinderen voorbij en dat zijn jonge fietsers, die op deze manier op een erg veilige plek kunnen leren fietsen.”

Sébastien Morvan (Brussels Beer Project): 'Vrachtverkeer beperkt tot één vrachtwagen per dag voor 30.000 flessen'

Opvallend is dat ook belangrijke ondernemers uit de buurt geloven in een autovrije oplossing. Sébastien Morvan van Brussels Beer Project dat dagelijks 30.000 flesjes bier produceert: “Voor ons hoeft het gemotoriseerd verkeer zeker niet terug te komen. Onze medewerkers komen al met de fiets, ze gaan erg blij zijn als het blijft zoals nu. Toen we ons hier vestigden, wisten we dat we in een ultrastedelijke omgeving terecht zouden komen. We beperken nu al onze ritten tot één vrachtwagen per dag en onze opslagzone ligt buiten Brussel om hinder van het vrachtverkeer voor de buurtbewoners te beperken."

Paul Steinbrück (Pool is Cool): 'Op termijn kan de brug een attractie voor heel Brussel worden'

Paul Steinbrück is de man achter Pool is Cool, het project dat met Flow voor het eerste openluchtzwembad in het Brussels Gewest zorgde. Hij ziet de plannen voor de nieuwe Marchantbrug als een opportuniteit voor heel Brussel. "Vorige zomer zijn de jongeren uit de buurt bij Flow komen zwemmen, maar ook mensen uit heel het Gewest zijn naar Anderlecht afgezakt. Zo kan je ook naar dit project kijken. De Marchantbrug is niet alleen een connectie tussen het oude en het nieuwe Anderlecht, maar ook tussen het oosten en het westen van het kanaal. Op termijn heeft de brug ook kans om een attractie voor heel Brussel te worden. Die schaal is belangrijk om mee te nemen in wat het wordt.”

Annekatrien Verdickt: 'In welke stad willen we morgen wakker worden?'

Annekatrien Verdickt kreeg het laatste woord in de gezamenlijke uitzending van BX1 en BRUZZ op de Marchantbrug. Verdickt is vooral bekend als voortrekker van burgerbeweging Filter Café Filtré, die ijvert voor schone lucht, maar van beroep is ze architecte en gastprofessor aan de UGent. Aan haar masterstudenten vroeg ze niet enkel om een nieuwe Marchantbrug te bouwen, maar ook de omgeving te bekijken en het geheel in te passen in de hedendaagse uitdagingen van Brussel en de wijk.

Ze hamert op het belang van stedenbouwkundig debat over onze stad die zich in een rotvaart aan het ontwikkelen is. "In welke stad willen we morgen wakker worden? Ik ben echt blij dat het mogelijk is om een stadsdebat te voeren over de brug zelf, kijkend naar de nieuwe en de oude stad."