Hoe de nachttrein na vijftien jaar zijn comeback maakt

Het is nu meer dan vijftien jaar geleden dat de laatste nachttrein het station van Brussel verliet. In ons land waren er verbindingen naar onder meer Zürich, het zuiden van Frankrijk en Italië. Ook waren er speciale autoslaaptreinen, een subcategorie van de nachttreinen, waarop ook de auto mee kon.

In 2003 is de NMBS gestopt met nachttreinen. Later waren er wel andere operatoren die in België nachttreinen aanboden. Zo had Deutsche Bahn bijvoorbeeld een nachttrein tussen Parijs en Hamburg, die ook stopte in Brussel. De City Night Line reed met een locomotief en personeel van de NMBS, en ook met een Belgische veiligheidslicentie. Maar ook de Duitse spoorwegen stopten in 2008 met hun nachttreinen.

De concurrentie van het vliegverkeer is een van de redenen die woordvoerder Dimitri Temmerman aanhaalt, net als de liberalisering. Internationale verbindingen moesten kostendekkend zijn. Ook kwam er in 2003 een Europese wetgeving die voorschreef dat de organisatie van een nachttrein van start tot finish moest gebeuren door één en dezelfde uitbater, in plaats van door meerdere operatoren. Eerder was het een samenwerking over de landen heen.

Voortrekkersrol

Maar de nachttrein komt mogelijk terug naar Brussel. De Oostenrijkse spoorwegmaatschappij ÖBB zou in januari met een nachttrein tussen Brussel en Wenen komen, zei haar baas Andreas Matthä in een interview met de dagelijkse Wiener Zeitung. “De Oostenrijkse spoorwegen spelen echt een voortrekkersrol in deze”, becommentarieert spoorwegspecialist Herman Welter. “Zij zien er wel brood in. Zürich-Bazel-Hamburg is al een zeer goede lijn die vaak volgeboekt is.”

Ook in Brussel zou er wel een markt zijn voor een nachttrein, zegt Raphaël Winkler-Goldstein van het collectief Back on Track Belgium. Dat collectief ijvert sinds mei voor de terugkeer van de nachttrein naar België en zamelde er al bijna tienduizend handtekeningen voor in. “Er wonen duizenden expats in Brussel,” zegt Winkler-Goldstein. “Voor veel van hen is de enige mogelijke connectie met het thuisland via het vliegtuig.”

Voor het collectief is het duidelijk: “De trein is het ecologische transportmiddel bij uitstek. Het biedt de kleinste koolstofvoetafdruk per passagier ten opzichte van welk ander vervoermiddel dan ook.” Back on Track Belgium onderzoekt dan ook welke nachttreinen weer in het leven kunnen worden geroepen. “Er komt bijvoorbeeld een nachttrein tussen Parijs en Berlijn,” zegt Winkler-Goldstein. “Het zou fantastisch zijn als die ook in Brussel zou stoppen: in het hart van Europa.”

Het goede voorbeeld

Het is afwachten of de Oostenrijkers erin zullen slagen om hun nachttrein in januari al door België te laten rijden. “Januari is al heel dichtbij,” zegt Welter. “Dat is nogal ambitieus. Dan moet iedereen wel meewerken. Maar het is goed nieuws als het zou gebeuren. Dan zouden de Europarlementariërs het goede voorbeeld kunnen geven en met de trein naar Brussel reizen. Ik juich het toe. Je wint in de nacht een dag, en je verliest met het vliegtuig heel wat tijd in de luchthaven. Wie de nachttrein naar Brussel neemt, stapt uit in het centrum.”

Duik met de video hieronder nog eens mee in het rijke verleden van de nachttrein: