Petitie voor opening Paviljoen der Menselijke Driften: 'Erfgoedparel met enorm potentieel'

Een groep erfgoedliefhebbers uit Brussel stelt voor om het Paviljoen der Menselijke Driften vaker open te stellen voor het grote publiek. De verantwoordelijke conservator heeft de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis gevraagd om het voorstel te overwegen.

Het – volgens sommigen - expliciete reliëf is het resultaat van een samenwerking tussen de bekende architect Victor Horta en beeldhouwer Jef Lambeaux en verbeeldt 'de menselijke driften'.

Het is tijd om deze "artistieke schat" te bevrijden uit zijn eenzame opsluiting en "te laten schitteren." Dat zeggen Carlo Van Grootel en mede-initiatiefnemer Armel de Schreye, kunst- en erfgoedliefhebbers met een liberale signatuur, die eerder opkwamen voor onder meer het behoud van de Hallepoort. "Mocht het Paviljoen in Parijs of Rome staan, dan zouden toeristen zich in lange rijen verdringen om het te bewonderen," stellen ze vast.

Na een renovatie heropende het Horta-Lambeaux-paviljoen in 2015 gedurende één weekend tijdens Open Monumentendag. Het lokte toen zo'n vijfduizend bezoekers, een stuk meer dan de andere monumenten, herinnert Van Grootel. Dat laat volgens hem het "groot potentieel" zien van het paviljoen als toeristische attractie.

Gered van de vergetelheid

Ook in het verleden vroegen Brusselaars al regelmatig om het monument open te stellen, waarvan het meest opvallende voorbeeld de actie was van kunstenaar Enca Caen, tien jaar geleden. Met een petitie en een stunt – een naaktfoto in het paviljoen – vroeg hij aandacht voor de heropening van het Paviljoen der Menselijke Driften dat toen niet of nauwelijks toegankelijk was voor het publiek.

Het paviljoen is vandaag in beheer van het Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis, maar het kent een woelig verleden. Sinds de inhuldiging in 1899 is het nauwelijks toegankelijk geweest voor het publiek. In 1967 schonk koning Boudewijn de grond waarop het paviljoen stond in vruchtgebruik aan Saoedi-Arabië, samen met het Oriëntaals Paviljoen, dat later werd omgevormd tot de Grote Moskee.

"Er waren op een bepaald moment zelfs plannen om het af te breken," zegt de verantwoordelijke conservator, Werner Adriaenssens. "Gelukkig is dat voorkomen door mijn voorganger, die Monumenten en Landschappen heeft gewaarschuwd." In 2012 werden restauratiewerkzaamheden uitgevoerd, gevolgd door het stopzetten van de concessie met Saoedi-Arabië in 2018.

Duur om open te houden

Waarom het paviljoen vandaag niet vaker open is? In tegenstelling tot wat soms gezegd wordt, heeft dat niet te maken met de voormalige erfpachthouder, Saoedi-Arabië. “Het paviljoen is niet gesloten vanwege de afgebeelde naaktheid, zoals de stadslegende wil doen geloven," zegt Adriaenssens.

Het museum kampt met een personeelstekort sinds de coronapandemie. Daardoor is het moeilijk om de beveiliging van het werk te waarborgen. Adriaenssens heeft de oproep om het paviljoen vaker te openen, gedeeld met het directie van het museum.

Georganiseerde groepsrondleidingen zijn vandaag wél mogelijk. Het Paviljoen der Menselijke Driften is te bezoeken met gids, wie wil kan ook aansluiten bij de rondleiding op bepaalde dagen van het jaar en tijdens festivals zoals het art nouveau-festival BANAD.