BIG CITY. Verdwenen in het Brusselse straatbeeld: de bloemen­verkoopsters

Dat er deze nazomer meer bloemen in bloei staan dan andere jaren ligt aan de nattigheid van de afgelopen maanden. Helaas kan de Brusselaar daar niet meteen van profiteren. Een boeketje met echt Brusselse bloemen samenstellen, is haast onmogelijk. Ooit was dat anders. Jarenlang waren er in onze stad tientallen bloemenvelden en brachten verkoopsters de oogst daarvan op pleinen in de stad aan de man.

Toen de Europeanen de wijde wereld introkken – eerst de ontdekkingsreizen, later ook de kolonisaties – keerden ze vaak naar huis terug met zaden en bollen uit verschillende continenten. Bij wijze van experiment kregen ze een plekje in botanische tuinen en serres, zoals de Kruidtuin in Brussel.

Op de vele bloemenbeurzen wisselden verzamelaars bollen en zaden met elkaar uit. Ook was het sierlijk en chic om in je huis exotische planten uit te stallen. Daar zagen sommigen wel een handeltje in en dus begonnen boeren her en der op hun veld in de stad bloemen te kweken.

Vooral in Neder-Over-Heembeek moeten er in de negentiende en twintigste eeuw verschillende bloemenvelden geweest zijn. Net zoals dat gebeurde met groenten en fruit verkochten ook zij hun oogst op veilingen. In de Diksmuidelaan was er zelfs een veiling waar enkel bloemen werden verkocht.

Verstedelijking

In de beginjaren van de veiling waren zo goed als alle sprieten die er te koop waren van Brusselse bodem, verkocht voor behoorlijk lage prijzen. Stukje bij beetje deed ook het buitenlandse groen zijn intrede. Binnenlandse bloemen verloren stilaan terrein, vergeleken met de exemplaren van buiten de grenzen, ook door de opkomende verstedelijking, die de bloemenvelden gaandeweg uit de stad deed verdwijnen.

In de hoogdagen van de bloemenweelde boden de mannen hun koopwaar aan op de veiling en verkochten hun vrouwen een deel ervan op straat.

Op heel wat pleinen en straathoeken in onze stad stonden de kleurrijke waren in kraampjes uitgestald. Aan het Beursplein, het Rogierplein, het Anneessensplein, maar ook in andere uithoeken, zoals het Colignonplein in Schaarbeek, het Bockstaelplein in Laken of het Kardinaal Mercierplein in Jette.

Flanerende stadsbewoners of bezoekers konden er een kleurrijk boeket laten samenstellen. Vooral de kraampjes op de Grote Markt staan in het Brusselse geheugen gegrift. De laatste bloemenverkoper verdween er in het najaar van 2016.

De vaste plekken mogen dan verdwenen zijn, op de vele markten in onze stad zijn nog altijd bloemen te koop. De kans dat ze van Brusselse bodem zijn is wel erg klein.

Wie toch graag echt Brusselse bloemen wil, kan sinds een paar jaar terecht op het bloemenplukveld Fleurakker in Jette. Biobloemenboerin Annemie Knaepen droomt ervan om dat veld uit te breiden om nog meer mensen kennis te laten maken met Brusselse bloemen. En dat intussen bijen en vlinders ook het Jetse veld bezoeken, is mooi meegenomen.

Meer weten over de het Brussels bloemenverleden? Beluister dan de aflevering 'Waar zijn de bloemen heen?' van de podcast (Zw)erfgoed van de Erfgoedbank.

• VOLGENDE KEER Als de vlag uithangt, is de koning aanwezig. Klopt dat?

Zelf ook een vraag voor Big City? Stel hem hier