Nieuwe vertraging voor metrolijn 3: kost en impact blijven onduidelijk

Een onvoorziene kleilaag onder de sporen van het Noordstation legt de werken voor de nieuwe metrotunnel daar al tien maanden stil. Door de klei kan het grondwaterpeil moeilijk zakken. Bouwheer Beliris bekijkt nu hoe ze dat kunnen oplossen, maar kent nog geen timing of kostprijs. “Wij hopen dat we geen tweede Stalingrad worden,” zeggen de handelaars uit de Brabantwijk achter het station nu al.

Al tien maanden wordt er niet verder gegraven aan de metrotunnel onder de treinsporen van Brussel-Noord. Die tunnel moet dienen als tijdelijk eindstation van metrolijn 3, in afwachting van een verdere uitbouw van de lijn tot in Evere. Eigenlijk was het de bedoeling om volgend jaar klaar te zijn, zo werd gezegd bij de eerste spadesteek in 2021. Mogelijk zullen de werken nu toch langer dan de voorziene vier jaar duren.

Aanleiding van de stilstand is een probleem met het grondwaterpeil, dat onder de sporen moeilijk kan zakken door klei en steunmuren in de ondergrond. “De ondergrond is onderzocht voor de werken, maar enkel op plaatsen waar wij aan konden. Een deel van de grond ligt onder de spoordijk. Daar konden we geen proeven doen,” zegt woordvoerster Elien De Swaef van bouwheer Beliris. “We onderzoeken nu welke technische oplossingen er zijn.” Een van de ideeën is om de tunnelgalerijen hoger te leggen, tot boven het niveau van de grondwaterlaag. De kostprijs en haalbaarheid daarvan zijn nog niet bekend.

In afwachting van een besluit wordt er niet gewerkt. De werf is aan weerszijden van het station stilgelegd, zowel in de Vooruitgangstraat vooraan als de Aarschotstraat achteraan. Beliris wil nog niet zeggen of de rest van de timing door de stillegging ook opschuift en of de nieuwe metro vanuit Vorst pas later dan voorzien naar het Noordstation zal kunnen rijden.

Sociale controle

De pauze geeft in principe geen hinder voor de buurt, klinkt het. “We ondervinden weinig last, want er rijden geen vrachtwagens meer af en aan door de wijk. Ook tijdens de werken viel de hinder goed mee,” bevestigt Mohamed El Hajaiji van het handelscomité uit de Brabantwijk, net achter de Aarschotstraat.

“De afgesloten rijstrook is weer open voor autoverkeer, dus er is meer passage voor de sekswerkers,” zegt ook Isabelle Jaramillo van Espace P. Die vereniging ging namens de sekswerkers in de buurt in overleg met Beliris toen de werken nog moesten beginnen. “Sindsdien hebben we eigenlijk geen klachten gehad. In het afgesloten deel van de Aarschotstraat zijn ook maar vier bordelen open.”

Volgens Utsopi, een andere belangenvereniging van sekswerkers, heeft de werf wel degelijk een impact op de veiligheid in de wijk. “We zien al sinds de start van de werken dat er minder sociale controle en zichtbaarheid is, bijvoorbeeld door een toename aan sluikstorten,” zegt Daan Bauwens van Utsopi.

El Hajaiji maakt zich wel zorgen over verdere vertraging, zegt hij. “Al sinds de werken zijn aangekondigd, vrezen we dat ze lang zullen duren en meer zullen kosten dan voorzien. Zal men de tunnel dan nog afwerken of blijven wij met een put zitten?” vraagt hij.

“We zitten nu zeker niet in een situatie zoals de handelaars aan de Stalingradlaan (waar de metrowerken onder het Zuidpaleis voor grote impact en vertraging zorgen, red.), maar ik zie wel wat voor een ramp het daar is. Hoe zal dat in Schaarbeek zijn, als ze hier nog zeven stations moeten bouwen? We kunnen geen tien jaar met een werf zitten. Ik hoop dat wij geen tweede Stalingrad worden.”

Ondergrond

Bouwheer Beliris wil geen uitspraken doen over de exacte timing voor de verdere metrowerken. Voor de bouw van toekomstige metrostations, waaronder het metrostation onder het gemeentehuis van Schaarbeek, loopt nu voor de tweede keer een openbaar onderzoek.

Over het hele traject zijn al heel wat proeven in de ondergrond gedaan, zegt De Swaef. “En we voeren nog bijkomende proeven uit. Maar zoals het woord zelf zegt, valt een onvoorziene situatie niet te voorzien. Je kan die dus nooit volledig uitsluiten.”

Eerder had Beliris al uitgelegd dat de ondergrond in de lager gelegen Zennevallei van Brussel, onder meer aan het Zuidpaleis maar ook in de Noordwijk, minder oud en minder homogeen is dan de oudere, hogere zandheuvels van Schaarbeek. Dat zou de graafwerken aan de toekomstige stations voorspelbaarder moeten maken, klonk het toen.

De Swaef benadrukt tenslotte dat Beliris nog geen vragen of opmerkingen kreeg van buurtbewoners sinds de werf aan het Noordstation stilligt. “Er is geen impact op de omgeving.” Het openbaar onderzoek voor de rest van de metrolijn loopt nog tot 13 februari.