Na de vergiftigde vosjes in Evere: 'Deze beschermde diersoort is helemaal niet gevaarlijk'

Vorige week werd een vossenfamilie vergiftigd door buurtbewoners in Evere. De vossen zouden voor overlast gezorgd hebben, vier babyvossen werden dood teruggevonden. Op een dergelijke vergiftiging kunnen hoge boetes staan. "Samenleven is niet altijd makkelijk, maar de vossen brengen ons ook heel wat voordelen," benadrukt vossenkenner Thomas Jean.

De verovering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest door de vos dateert al van de jaren 1980. Het kleine dier met zijn kenmerkende roodbruine vacht vond toen als opportunist en alleseter in onze hoofdstad een ideale habitat. Jaar na jaar namen hun aantallen zo toe.

Exacte cijfers over hun huidige populatie zijn moeilijk te vinden. “In 2015 kwamen schattingen uit op zo’n 3.500 en naar mijn gevoel is hun aantal de voorbije jaren niet erg meer toegenomen,” vertelt natuurfotograaf en vossenkenner Thomas Jean aan BRUZZ. “Het zijn ook erg territoriale dieren, waardoor er een limiet staat op hun aantal. Mogelijk hebben we die limiet intussen bereikt.”

Jean maakt er geen geheim van dat hij zelf een grote vossenliefhebber is: op zijn website La Minute Sauvage deelt hij zijn talloze ontmoetingen met dieren en in 2018 schoot hij zijn allereerste documentaire over het Brusselse dierenrijk, waarin de vos ook een glansrol had. “Maar ik ben zeker niet de enige die ze graag ziet,” vertelt hij.

“Over het algemeen zijn de meeste Brusselaars zeer dankbaar om naast vossen te mogen leven. Bovendien zijn ze erg handig tegen ongedierte zoals ratten.” Toch loopt het “soms inderdaad eens fout,” geeft Jean toe.

In Evere hadden vossen holen gegraven, wat volgens sommigen veel overlast veroorzaakte. Enkele buurtbewoners besloten de holen te dichten en uiteindelijk zelfs gifzakjes te plaatsen. Het resulteerde in de dood van vier babyvossen en waarschijnlijk ook in de dood van hun moeder. Een laatste, vijfde babyvos werd gesignaleerd door buurtbewoners die de vossen wilden beschermen. Het dier werd overgedragen aan de zorgen van de Ligue Royale Belge pour la Protection des Oiseaux.

Misverstanden

Volgens Jean zijn dit soort botsingen tussen mens en dier vooral het gevolg van heel wat misverstanden over vossen. “Zo leeft het idee heel erg dat ze gevaarlijk kunnen zijn en geregeld mensen aanvallen,” vertelt hij. “Dat is in België echter nog nooit voorgevallen en ook met honden en katten leven ze doorgaans vreedzaam samen.” Ook Leefmilieu Brussel stelt op haar website dat “er geen enkel gevaar van een spontane aanval dreigt voor mensen.”

Een ander heikel punt is dat vossen ziekten kunnen verspreiden, al is dat risico de voorbije jaren sterk afgenomen. Vossenrabiës en -lintworm komen in België niet meer voor.

Wel kunnen de dieren, net zoals honden en katten, besmet worden met hondenspoelworm. Die parasiet kan via de uitwerpselen terechtkomen in het milieu. “Het is daarom erg belangrijk honden en katten geregeld te ontwormen.”

Vuilnis

Een bijkomende bron van frustratie is dat vossen soms vuilniszakken openrijten, op zoek naar voedsel. Net als bij kraaien, katten of honden vormt een hardplastieken vuilnisbak ook hier echter een simpele oplossing. Onder meer in Evere werd hierrond al een actie opgezet die zijn vruchten afwierp en het aantal klachten fel verminderde.

Lees verder onder de video.

Tot slot zijn er de vossenhollen, ook wel burchten genoemd. Omdat de Brusselse parken door vossen te druk worden bevonden, nestelen de dieren zich liever in privétuinen, bermen of op braakliggend terrein. “Dat kan voor overlast zorgen, waarbij mensen het uiteindelijk beu raken om uitwerpselen terug te vinden of verdwenen spullen te moeten zoeken,” aldus Jean. “Hierbij is het echter belangrijk om te weten dat de vos een beschermde soort is en het dus strikt verboden is hun burchten te verwijderen.”

Om een hol te dichten, is een vergunning nodig van Leefmilieu Brussel. Een aanvraag zal geval per geval worden bekeken en bij positief advies krijg je een autorisatie die de interventiemethoden en -perioden voorschrijft. Veel mensen zijn hier echter niet van op de hoogte of besluiten simpelweg zelf actie te ondernemen, zoals in Evere. “Zo’n verhalen zien we een tiental keer per jaar terugkomen, maar dat blijft vooral anekdotisch,” aldus Jean. “Hier staan dan ook erg zware boetes op.”

Judith Verbist, woordvoerder van Leefmilieu Brussel laat weten dat boetes kunnen variëren van 50 tot 62.500 euro. “Hier gaat het om een ernstig geval, dus kan de boete oplopen tot meerdere honderden euro's.”

Volgens Martine Raets (Open VLD), schepen voor Dierenwelzijn in Evere, onderstreept het incident wel de nood aan een doorgedreven debat over hoe we moeten omgaan met vossen in een stedelijke context. “Het is cruciaal hierbij zowel voor de bewoners als voor de dieren een modus vivendi te vinden waar iedereen zich in kan vinden,” klinkt het.