Kritiek op geplande hoofdzetel Infrabel: ‘Te groot, alweer kantoren en monofunctioneel’

Verschillende bewoners- en stadsorganisaties zijn niet blij met de plannen van Infrabel voor een nieuwe hoofdzetel aan het Zuidstation. “Dit, maar ook de houding van de NMBS dragen alleen maar bij tot een monofunctionele wijk.”

Dinsdag bleek hoe de nieuwe hoofdzetel van spoorinfrastructuurbeheerder Infrabel aan het Zuidstation er moet uitzien. The Switch wordt 60 meter hoog, komt aan de zijde van de Frankrijkstraat en moet 1.400 werkplekken voor het personeel bieden. Infrabel wil er haar personeel, dat nu op vijf verschillende huursites werkt in de wijk, samenbrengen in één eigen gebouw. De vergunningsaanvraag loopt.

De aanvraag komt er terwijl ook de NMBS een hoofdzetel aan het Zuidstation wil optrekken, maar dan aan de zijde van Sint-Gillis. Voor dat project is er al bijna twee jaar een vergunning, maar de NMBS wacht met bouwen omdat er ook een procedure van buurtbewoners en stadsverenigingen loopt bij de Raad van State. Die vinden het project te hoog en onecologisch.

Hoogbouw als nieuwe normaal

Dezelfde critici zijn ook niet opgezet met de plannen van Infrabel. Net als bij het NMBS-project hekelen ze onder meer de omvang van het gebouw. “Hoog bouwen wordt hier het nieuwe normaal, lijkt het wel, met als argument dat de Zuidertoren (met 150 meter het hoogste gebouw van het land, red.) al hoog is,” merkt Raphaël Rastelli van het collectief Midi moins Une op.

Het steekt het collectief ook dat er woningen moeten verdwijnen voor de nieuwe hoofdzetel. “Men had ons een meer gemengde wijk beloofd met minder kantoren, maar nu wordt bestaande huisvesting (dienstwoningen van Infrabel, red.) afgebroken. Tegelijk lijkt het erop dat ook andere woningbeloften voor de wijk niet worden nageleefd. Enkele weken geleden bleek nog maar dat de NMBS haar kantoren die tot woningen zouden omgevormd worden nu gewoon als kantoren verkoopt.”

Pakketdeal

Die laatste opmerking vraagt om een woordje uitleg. Jarenlang werd gezegd dat de NMBS haar nieuwe hoofdzetel zou financieren via een pakketdeal. Daarbij zouden de drie bouwbedrijven die de zetel gingen optrekken een aantal NMBS-kantoorpanden vlakbij het station in ruil krijgen. Het gaat om een groot complex tegenover de nieuwe Infrabelzetel (Frankrijk Bara), ernaast (Delta-Zennewater) en aan de Kleine Ring in Sint-Gillis (Atrium). Die zouden ze vervolgens vooral tot woningen transformeren.

Maar nu besliste de NMBS om die panden gewoon als kantoren te verkopen, zonder dat daarbij over huisvesting wordt gerept. Gevraagd waarom de pakketdeal niet doorgaat, antwoordt de spoormaatschappij dat het "de doelstelling is om de verwezenlijking van het Fonsny-project (met de hoofdzetel van de NMBS, red.) deels te financieren met de opbrengst van de verkoop van de verschillende huidige sites. De verkoop van de sites door NMBS moet het mogelijk maken de best mogelijke prijzen voor deze operatie te bekomen."

“Ik vrees dat het Gewest zich hier heeft laten vangen”, zegt Rastelli. “Want de NMBS heeft ondertussen wel haar bouwvergunning voor meer kantooroppervlakte aan de Fonsnylaan. Zo wordt het alleen maar een meer monofunctionele wijk.”

Zonder overleg

Brussels bouwmeester Kristiaan Borret wijst erop dat de verkoop van de NMBS-panden nog niet betekent dat er daar ook nieuwe kantoren kunnen komen. "De NMBS heeft die panden zonder overleg met het Gewest op de markt gebracht. Wij houden nog steeds vast aan die gemengde wijk met genoeg woningen. Kopers zullen daar rekening mee moeten houden."

Over de Infrabelhoofdzetel is de bouwmeester wel positief. "Het is ook logisch dat er kantoren komen langs de sporen. Dat is zo in elke stedenbouwkundige visie die de voorbije jaren ontwikkeld is op het Zuidstation."

Evenement met de buurt

Benjamin Delori van stadsvereniging Bral zit op dezelfde lijn als Rastelli. Hij hekelt bovendien dat er geen collectieve voorzieningen gepland zijn in de nieuwe hoofdzetel, die enkel voor Infrabel zal dienen. Het gebouw van de NMBS-hoofdzetel aan de andere zijde van het station zal ook winkels en een hotel omvatten.

Infrabel zelf wijst erop dat het gelijkvloers op gezette tijden wel degelijk een semi-publieke invulling kan krijgen. “Daar kan bijvoorbeeld ook eens een evenement met de buurt worden georganiseerd," zegt woordvoerder Frédéric Petit.

Bral en Midi moins Une willen nu alvast aan het openbaar onderzoek voor de nieuwe hoofdzetel van Infrabel deelnemen. Dat loopt nog tot 17 juni.