Seksuele agressie op Brussels openbaar vervoer: 'Alomtegenwoordige kwaal'

Het Brussels parlement keurt een resolutie goed die seksuele intimidatie op metro, tram of bus wil tegengaan door alle gebruikers te sensibiliseren, zodat omstaanders tussenkomen bij een incident. "We moeten af van de wegkijkcultuur."

Vier op de tien Brusselse vrouwen houden op het openbaar vervoer hun sleutels vast als eerste verweermiddel tegen eventuele belagers, zo bleek recentelijk uit een enquête door de vzw Touche Pas à Ma Pote.

Die statistiek bewijst voor Brussels parlementslid Leila Agic (PS), mede-indiener van de resolutie, dat seksuele intimidatie van vrouwen in de publieke ruimte "helaas een alomtegenwoordige kwaal is".

"Dat gaat van opdringerige blikken, denigrerende opmerkingen, obscene gebaren en zowel verbaal als fysiek geweld. Op straat, op weg naar school of het werk, wachtend op de bus of in volle metrostellen", zo somde ze vrijdag op in het Brussels parlement.

Collectieve verantwoordelijkheid

Zelf zegt ze voor de eerste keer geseksualiseerd te zijn in de openbare ruimte toen ze amper 12 jaar was, op weg naar school. "Dat draag je de hele adolescentie mee."

De resolutie die ze samen met zes andere parlementsleden indiende, roept burgers op om niet de andere kant op te kijken bij een incident, maar in te grijpen.

Hoewel dat in sommige situaties natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan is, merkt co-indiener Fouad Ahidar (Team Fouad Ahidar) op. "De agressor kan zich tegen jou keren. Ertegen ingaan is niet voor iedereen even vanzelfsprekend", beseft hij.

Maar als we al komaf kunnen maken met de algemene onverschilligheid, zijn we al een stap verder, redeneren de indieners. Initiatiefneemster Lotte Stoops (Groen) wijst op de resultaten in andere steden: na campagnes over hoe je als burger op een veilige manier kan ingrijpen, blijken drie keer meer omstaanders dan voorheen dat ook te doen.

Agic: "We moeten af van de cultuur van de stilte. Het is tijd dat Brussel een stad wordt waar elke vrouw zich vrij kan bewegen zonder vrees, zonder achterom te kijken en zonder sleutels in de hand."

De vijf A's

De resolutie verwijst naar de vijf A's, de tips van het expertisecentrum Sensoa over hoe omstaanders kunnen ingrijpen.

− anderen betrekken: in groep reageren is minder gevaarlijk dan alleen
− aanspreken: in gesprek gaan met de betrokkenen
− afleiding creëren: dat geeft het slachtoffer meer kans om te ontsnappen
− afzonderen: het slachtoffer uit de situatie weghalen
− aanwezig blijven: het slachtoffer niet in de steek laten

Een gelijkaardige lijst van vervoersmaatschappij MIVB heeft het over de vijf D's, waarbij ook de tip gegeven wordt om het voorval via smartphone te documenteren.

Het probleem is wel hardnekkig. Recente campagnes als Join The FAM lijken nog niet tot tastbare resultaten geleid te hebben.

Co-indiener Margaux De Ré (Ecolo) legt zelfs de link met de feministische beweging Reclaim the Night uit de jaren zeventig in Engeland.

Zij ziet naast een grotere betrokkenheid van omstaanders nog twee andere hefbomen: een betere sensibilisering bij het MIVB-personeel en een ruimer gebruik van digitale tools, zoals de app The Sorority. Via die app kan een belaagde vrouw een alarmsignaal uitsturen naar tientallen vrouwen die dicht in de buurt zijn en haar ter hulp kunnen snellen.

Stemming

De oppositiepartijen N-VA en MR waren kritisch voor de resolutie, die volgens hen vaag is en niet meer is dan een herhaling van eerdere voorstellen, en dat drie maanden voor de verkiezingen. "De veiligheidssituatie op het Brussels openbaar vervoer is in deze legislatuur alleen maar verergerd. Dat is de realiteit", zeggen beide partijen.

"Dit zou een van de onderwerpen moeten zijn waarrond we over de partijgrenzen heen verenigd moeten zijn", reageerden de parlementsleden uit de meerderheid. Dat eensgezinde signaal kwam er grotendeels, zo blijkt uit de stemming: de resolutie haalde het met 74 ja-stemmen, 2 onthoudingen en geen nee-stemmen.