'Cybatleet' Michel Jacques (56) doet met VUB mee aan beenprotheserace

Morgen start de Cybathlon in het Zwitserse Zürich, een soort paralympische spelen, maar het is vooral een proef voor de laatste prothesetechnologie. Cybatleet Michel Jacques neemt er deel met een beenprothese die aan de VUB werd ontwikkeld. Het VUB-team staat hem bij: "We zijn het team met de oudste cybathleet, dus we vertrouwen echt op de technologie zelf."

De 56-jarige Jacques uit Gesves (Namen) was een geldkoerier en werd in 1996 slachtoffer van een gewapende overval. Dokters probeerden zijn been nog te redden, maar enkele jaren later werd besloten dat het beter was om te amputeren. Sinds 25 jaar heeft hij een prothese.

"In die tijd heb ik de technologie sterk zien evolueren", zegt Jacques. "Ondertussen heb ik al een tiental prothesen gehad. Mijn eerste was nog van hout en werd vastgemaakt met leer. Ik kon die slechts twee uur dragen, omdat het echt pijn deed. Mijn huidige prothese daarentegen kan ik gewoon de hele dag dragen."

Met een team van ingenieurs en bewegingswetenschappers van Brubotics aan de VUB neemt hij nu van 25 tot 27 oktober deel aan de Cybathlon 2024. Dat is een competitie waarin teams uitgedaagd worden om ondersteunende technologie te ontwikkelen voor mensen met een fysieke beperking.

Acht disciplines

De competitie wordt sinds 2016 elke vier jaar georganiseerd door de Zwitserse universiteit ETH Zurich. De Cybathlon omvat acht verschillende disciplines, gaande van een rolstoelrace tot het aansturen van een computer met hersengolven.

"De Cybathlon is gelijkaardig aan de paralympische spelen, maar met een twist", legt projectcoördinator professor Tom Verstraten uit. "De paratleten worden geholpen door hoogtechnologische toestellen. De robotprothesen kunnen extra energie injecteren en zelfstandig bewegen. We kunnen die dus programmeren om ingewikkelde bewegingen uit te voeren. De bedoeling is dat ze met behulp van dat toestel gewone dagdagelijkse taken kunnen uitvoeren die moeilijk zouden zijn voor een persoon met een beperking."

Het VUB-team neemt deel aan de beenprotheserace. Tijdens deze wedstrijd moeten de cybatleten onder meer over een dunne balk stappen, een ladder opklimmen, en aan een picknicktafel gaan zitten. Dat klinkt misschien eenvoudig, maar voor een persoon met een amputatie is dat allesbehalve zo.

"Onze prothese wordt al sinds een tiental jaar ontwikkeld, maar de moeilijkheid bestaat erin om de prothese op een intuïtieve manier te laten bewegen, net zoals een gezond been. Om dat te bereiken hebben we de voorbije vier maanden intensief getraind met onze cybathleet, Michel Jacques", zegt Verstraten.

Het prototype van de VUB is sterk geëvolueerd op enkele maanden tijd. "Ik kan er redelijk moeiteloos mee op een trap gaan, wat echt indrukwekkend is", zegt Jacques.

Of hij zal winnen? "Ik denk dat ik minder sportief ben dan de andere kandidaten, maar ik ga me niet zomaar laten verslaan", zegt Jacques. "Ik wou bovendien in de eerste plaats meedoen als bedanking aan Brubotics voor het werk en onderzoek dat ze doen."

"We zijn het team met de oudste cybathleet, dus we vertrouwen echt op de technologie zelf", vult Verstraten aan. "Ook de grote bedrijven sturen teams naar de Cybathlon, dus we treden in competitie met commerciële producten. Winnen wordt dus moeilijk, maar een plek in de middenmoot moet haalbaar zijn."