Recordaantal buitenlanders stemt bij lokale verkiezingen

Precies 49.406 niet-Belgische inwoners van Brussel gaan op 14 oktober stemmen om een gemeenteraad te verkiezen. Dat is in absolute cijfers en procentueel gezien een record. In vier gemeentes zal meer dan 1 kiezer op de 10 een buitenlander zijn.

Brussel is een van de meest internationale steden ter wereld, en dat blijkt ook uit het grote aantal inwoners met een niet-Belgische nationaliteit. Op 14 oktober gaan bijna 586.000 Belgen stemmen in Brussel, zij zijn door de stemplicht automatisch ingeschreven. Bij buitenlanders geldt echter stemrecht, en geen -plicht. Ruim 285.000 mensen moeten zich registreren voor ze mogen stemmen.

49.406 mensen deden dat ook, of 17,3 procent van de niet-Belgen in Brussel. Een minderheid, maar wel een grotere dan vroeger. De Overheidsdienst Binnenlandse Zaken maakt een opsplitsing in twee groepen omdat de inschrijvingsprocedures verschillend zijn. EU-burgers hebben altijd stemrecht bij gemeenteraadsverkiezingen, ze moeten zich enkel inschrijven bij hun gemeente. Inwoners van buiten de EU moeten eerst vijf jaar in ons land wonen.

Uiteenlopend enthousiasme

Bij de inwoners met een EU-nationaliteit schreef 16,8 procent zich in, of 37.232 mensen. Dat is meer dan bij alle vorige gemeenteraadsverkiezingen, blijkt uit de cijfers die in onderstaande grafiek staan samengevat.

Mensen van buiten de Europese Unie gebruiken hun stemrecht iets enthousiaster dan EU-burgers: 19,3 procent registreerde zich (12.174 mensen). In de onderstaande grafiek beginnen de cijfers pas in 2006 en niet in 2000, omdat burgers van buiten de EU pas later stemrecht kregen.

Burgerinitiatief

Dat het aantal ingeschreven niet-Belgen duidelijk stijgt is wellicht te verklaren door verschillende initiatieven om hen te overtuigen. Zo was er het burgerinitiatief VoteBrussels dat actief campagne voerde, maar ook partijen zoals Ecolo-Groen probeerden expats te overtuigen met een stemfiets in Elsene.

Ook overheden en lokale besturen deden extra moeite om expats te bereiken. Het Brussels Gewest stuurde de buitenlanders in Brussel een brief met een inschrijvingsformulier, en ook gemeentes ondernamen actie. Sint-Gillis ging daar erg ver in en verstuurde brieven in 26 talen, maar ook de Stad Brussel contacteerde haar buitenlandse inwoners.

Grote verschillen

Ondanks die inspanningen blijven er wel duidelijke verschillen bestaan tussen de verschillende gemeentes. Watermaal-Bosvoorde is de beste leerling van de klas met 26 procent van de buitenlanders ingeschreven om te gaan stemmen, Evere is de rode lantaarn met 12,3 procent. In onderstaande grafiek staat een volledig overzicht, de gemeentes staan gerangschikt op basis van het percentage ingeschreven niet-Belgen. Bekijk je de grafiek op een smartphone, dan draai je je telefoon best horizontaal.

In de meeste gemeentes is het enthousiasme om te gaan stemmen bij de niet-EU-burgers groter dan bij de inwoners van het Europees blok. Zo gaat in Sint-Joost-ten-Node bijna een derde van de niet-Europeanen stemmen. Grote uitzonderingen op de regel zijn Watermaal-Bosvoorde en Sint-Pieters-Woluwe waar vooral EU'ers zich enthousiast tonen. (Lees verder onder de grafiek)

Invloed

In een aantal gemeentes worden buitenlandse inwoners een factor om rekening mee te houden als politicus. Van het totale aantal kiezers (Belgen en niet-Belgen) zal in vier gemeentes meer dan 1 op de 10 een buitenlander zijn. Dat is het geval in Sint-Gillis (16,7% van de kiezers is geen Belg), Sint-Joost-ten-Node (13,9%), Elsene (13,1%) en Etterbeek (12,6%). Een groep die groot genoeg is om invloed te hebben op de verkiezingsuitslagen, dus.

In het hele Brussels Gewest zal 7,8 procent van de kiezers geen Belg zijn op 14 oktober. Van de 635.328 kiezers zijn er 585.922 Belg en 49.406 niet.