Brussel-Stad boert achteruit qua transparantie

Vandaag precies een jaar geleden beloofden Brusselse fractieleiders volledige transparantie over de vergoedingen van mandatarissen. Maar onderzoek leerde dat het ook erna nog bijzonder triest gesteld met de transparantie in de Brusselse lokale politiek. Nu deed men die test over. Wie steekt 'beste leerling' Etterbeek naar de kroon? En wat is er aan de hand met Brussel-Stad?

Op 13 juni 2017, precies een jaar geleden, beloofden de fractieleiders van alle Brusselse partijen minus het Vlaams Belang volledige transparantie. Vanaf dat moment ging 'Brussels Papers' - een groep van zes media waaronder BRUZZ - op zoek naar informatie over alle zitjes waarmee gemeenteraads- en collegeleden geld verdienen.

De belofte van meer transparantie leidde op 28 november tot een update van een bestaande ordonnantie, die nooit goed werd nageleefd omdat ze niet afdwingbaar was. Dat bleek ook uit onze publicatie begin december 2017 van de transparantiebarometer van de gemeenten: het merendeel gaf, ondanks herhaaldelijk aandringen, niet alle gevraagde informatie over vergoedingen en onkosten voor nevenmandaten die ze eigenlijk al sinds 2006 hadden moeten bijhouden.

Elsene maakt inhaalslag

Een half jaar na die rondvraag, en exact een jaar na de hernieuwde belofte van transparantie, vonden Le Vif/L’Express en La Capitale het tijd om opnieuw te kijken hoe het staat met de transparantie van de 19 Brusselse gemeenten. Vanaf begin 2018 zouden alle openbare bezoldigingen immers bekendgemaakt moeten zijn.

Net als de vorige keer publiceren bijna alle gemeenten een overzicht van de (wettelijk vastgelegde) lonen en onkosten van de leden van de gemeenteraad, en zetten ze ook een lijst van de openbare aanbestedingen online. Maar informatie over de nevenmandaten (en dus extra inkomsten) van schepenen en/of gemeenteraadsleden wordt nog door veel gemeenten weggelaten. Elsene en Sint-Lambrechts-Woluwe halen Etterbeek in aan de top, Koekelberg en Sint-Agatha-Berchem bungel(d)en helemaal onderaan.

Een overzicht per gemeente

Anderlecht

Anderlecht zette op 21 november 2017 een kadaster online, ook met nevenmandaten en vergoedingen. Onkosten ontbreken evenwel en belangrijker, eveneens de vergoedingen voor Vivaqua-bestuursleden. De gemeente geeft geen lijst van gesubsidieerde vzw’s, van bouw- en milieuvergunningen en van kabinetsmedewerkers van de schepenen. Dit zijn nochtans ook allemaal beloftes die de Brusselse politici een jaar geleden maakten.

Brussel-Stad

De website van Brussel-Stad geeft een lijst met nevenmandaten, maar die is niet op naam. We weten dus niet hoeveel elke schepen of gemeenteraadslid bijverdient. In 2017 was nochtans een lijst nevenmandaten per verkozene online gezet, met zoekfunctie. Maar dat kadaster is geruisloos weer offline gehaald. "Omdat er heel wat verschuivingen zijn gebeurd de afgelopen maanden", zei de administratie aan de VRT. De Stad beloofde aan onze collega’s dat het kadaster ‘snel’ weer online komt.

Ook bevat de website geen lijst van gesubsidieerde vzw’s, noch van bouwvergunningen of van de reiskosten van de schepenen. Het stadsbestuur heeft na maanden aandringen de volledige samenstelling van zijn schepenkabinetten gepubliceerd op de website van Transparencia.be.

Elsene

Elsene gaat een bank vooruit met een kus van de leerkracht: de gemeente heeft een online mandatenkadaster voor 2016 en 2017, met daarin alle nevenmandaten en bijbehorende vergoedingen. Bovendien publiceerde de gemeente ook een lijst van alle gesubsidieerde vzw’s, met de bijbehorende bedragen, en een lijst van alle kabinetsmedewerkers. Een lijst van bouw- en milieuvergunningen was niet terug te vinden. Op vraag van Transparencia heeft de gemeente op haar website een pagina gewijd aan transparantie en goed bestuur.

Etterbeek

Etterbeek was vorige keer duidelijk de beste leerling van de klas. De gemeente heeft een overzichtelijk online kadaster met mandaten en nevenmandaten (op 1 januari 2017), vergoedingen en onkosten. Ze publiceerde echter geen nieuwe versie op 1 januari 2018, noch een lijst van gesubsidieerde vzw’s, de bedragen van die subsidies, of een lijst van de bouw- en milieuvergunningen. Zo wordt Etterbeek van de troon gestoten door Elsene en Sint-Lambrechts-Woluwe. De leden van het kabinet van de burgemeester staan online, maar niet die van de schepenen.

Evere

Op de website van de gemeente Evere zijn nog altijd zelfs de (wettelijk vastgelegde) lonen en onkostenvergoedingen van de schepenen en gemeenteraadsleden niet te vinden. Er is een lijst van vzw’s waar de gemeente in het bestuur van zetelt, met de naam van de betrokken mandatarissen. Maar informatie over vergoedingen of onkosten voor die nevenmandaten ontbreekt. Er is evenmin een lijst van gesubsidieerde vzw’s, of informatie over de samenstelling van de kabinetten.

Ganshoren

Een half jaar geleden hulde Ganshoren zich nog in stilzwijgen, vandaag is de situatie merkelijk beter. De gemeente heeft een lijst met nevenmandaten van de verkozenen gepubliceerd, en de bijbehorende vergoedingen. Het valt wel op dat 1 schepen (Pierre Kompany, CDH) en zeven gemeenteraadsleden geen informatie hebben vrijgegeven: achter hun naam staan nog lege vakjes. De gemeente geeft ook nog altijd geen informatie vrij over welke vzw’s gesubsidieerd worden of welke bouwvergunningen zijn uitgereikt. Enkel de burgemeester heeft een medewerkster, wier naam is vrijgegeven.

Jette

Het mandatenkadaster is niet gedateerd, maar alle nevenmandaten en bijbehorende vergoedingen en onkosten zijn er wel terug te vinden. Ontbreken nu nog op het vlak van transparantie: een volledige duidelijke lijst van de gesubsidieerde vzw’s, een lijst van de uitgereikte bouwvergunningen en van de kabinetsmedewerkers van de collegeleden.

Koekelberg

Koekelberg, dat een half jaar geleden nog bar slecht scoorde, geeft nu een heel klein beetje informatie prijs. Sinds begin 2018, na de inwerkingtreding van de nieuwe ordonnantie, heeft de gemeente een lijst van de (wettelijk vastgelegde) lonen en zitpenningen van gemeenteraadsleden en schepenen online staan. Maar de onkostenvergoedingen ontbreken nog.

Er is nog altijd geen enkele informatie over de nevenmandaten van de verkozenen, en over welke bouw- en milieuvergunningen zijn uitgereikt. Gesubsidieerde vzw’s zijn terug te vinden, maar verspreid over verschillende lijsten. Burgemeester Pivin (MR) verstrekte alleen de namen en functies van zijn eigen medewerkers, het is wel mogelijk dat de andere schepenen er geen hebben.

Oudergem

Oudergem publiceerde sinds de vorige barometer een lijst met de nevenmandaten van de verkozenen van deze legislatuur. De gemeente geeft daarbij echter geen details over de vergoedingen, enkel of het raadslid betaald wordt voor het nevenmandaat of niet.

Bonus is wel dat de website ook een verklaring van financiële belangen van de verkozenen bevat, met de activiteiten die zij naast hun politieke mandaat uitoefenen, en een loonvork van de bezoldiging. Oudergem publiceerde eveneens een gedetailleerde lijst van alle gesubsidieerde vzw’s en de bedragen van de subsidies.

Ontbreekt nog: een lijst van de uitgereikte milieu- en bouwvergunningen. Volgens Didier Gosuin (Défi) is dienstdoend burgemeester Christophe Magdalijns de enige die over een secretaris beschikt.

Schaarbeek

Sinds de aanvragen eind vorig jaar heeft Schaarbeek een aantal transparantierapporten voor de afgelopen jaren online gezet. Voor 2016 geeft de gemeente een overzicht van alle intercommunales en verenigingen waar de verkozenen in zetelen, met de vergoedingen erbij. De lijst is niet volledig: de RTBF schreef bijvoorbeeld eerder over een schepen die in de raad van bestuur van Neptunium zetelt, en dat is niet terug te vinden op de Schaarbeekse gemeentesite. Verder is er (nog) geen lijst voor 2017. Er is geen lijst van alle gesubsidieerde vzw’s, noch een overzicht van de bouw- en milieuvergunningen. De gemeente geeft evenmin vrij wie op de kabinetten van de schepenen werkt.

Sint-Agatha-Berchem

De gemeente antwoordde zes maanden geleden niet op de aanvragen van de journalisten, ook niet na positief advies van de Commissie voor Toegang tot Bestuursdocumenten (CTB). Ze gaf tot donderdag geen enkele informatie vrij over nevenmandaten en de vergoedingen die daarvoor uitbetaald worden. Donderdag zei burgemeester Riguelle (CDH) aan La Capitale dat het mandatenkadaster al lang online stond, maar het was pas die dag gepubliceerd. Sinds gisteren is er dus een kadaster met bijbehorende vergoedingen beschikbaar.

De gemeente heeft wel een lijst van alle gesubsidieerde vzw’s, en de bijbehorende bedragen. Informatie over de kabinetten of de bouw- en milieuvergunningen is er niet.

Sint-Gillis

Eind oktober 2017 heeft de gemeente de afgeleide mandaten van 2016 op haar website gepubliceerd. Ook de bijbehorende vergoedingen kwamen online, zonder de kosten. Die lijst is nog niet geüpdatet voor 2017. Er is ook een lijst van mandaten die de raadsleden buiten de gemeenteraad uitoefenen, zowel publiek als privé.

Voor de afgelopen twee jaar geeft Sint-Gillis ook de gesubsidieerde vzw’s en de bedragen vrij, en de mandatarissen die er in de raden van bestuur zetelen indien van toepassing. Bouw- en milieuvergunningen zijn niet terug te vinden.

Sint-Jans-Molenbeek

Volgens Molenbeek bedroegen de onkostenvergoedingen van de schepenen in 2017 0 euro. De gemeente geeft op haar website per verkozene een lijst van nevenmandaten, maar de zogezegd bijbehorende vergoedingen blijken na inspectie gewoon de wettelijke vastgelegde vergoedingen van de mandatarissen voor hun werk in college en gemeenteraad te zijn. Onder meer de vergoeding van gemeenteraadslid Dina Barzin (MR) bij Vivaqua wordt nergens vermeld, of die van haar collega Shazia Manzoor (MR) bij Sibelga.

De gemeente geeft wel een lijst van alle gesubsidieerde vzw’s en de bedragen van de subsidies, net als wie in de bestuursraad zetelt. De samenstelling van de kabinetten van de schepenen blijft achterwege, net als de uitgereikte bouw- en milieuvergunningen.

Sint-Joost-ten-Node

Onder druk van herhaaldelijke vragen van journalisten heeft Sint-Joost wel enige stappen gezet. Er is nu een lijst te vinden van de nevenmandaten van de verkozenen voor 2017, met de bijbehorende verloningen (zonder onkostenvergoedingen), maar die lijst is niet volledig. De samenstellingen van de kabinetten, een lijst van gesubsidieerde vzw’s, milieu- en bouwvergunningen ontbreken nog. Een ander minpunt, zoals Transparencia opmerkte: het laatste verslag van de gemeenteraad dateert intussen al van december 2017. Dergelijke verslagen zijn ook fundamenteel voor de lokale democratie.

Sint-Lambrechts-Woluwe

Deze gemeente maakt de grootste sprong in onze lijst. Hoewel burgemeester Olivier Maingain (Défi) in december nog zei dat zijn schepenen al jarenlang geen vergoedingen uit nevenmandaten ontvangen, blijkt dat toch iets anders te zitten. De gemeente heeft nu een lijst online van alle nevenvergoedingen voor verkozenen in de raden van bestuur van intercommunales, vzw’s en de cvba L’Habitation Moderne.

Er is ook een lijst met gesubsidieerde vzw’s en de bijbehorende bedragen, en een organigram met de samenstelling van de kabinetten. De gemeente werkt aan een pagina over de openbare onderzoeken en de aanvragen voor milieuvergunningen.

Sint-Pieters-Woluwe

Sint-Pieters-Woluwe heeft nu een lijst met de nevenmandaten van de verkozenen online staan voor 2016 en 2017. Voor 2017 bevat die lijst ook de bijbehorende vergoedingen. In het jaarverslag vinden we na enig zoeken ook een beknopte lijst met subsidies aan vzw’s. De gemeente geeft geen info vrij over de kabinetten. Wat milieuvergunningen betreft zijn er enkel statistieken beschikbaar.

Ukkel

Na drie aanvragen van het collectief Brussels Papers zette Ukkel in het najaar een lijst met nevenmandaten voor 2016 online. Die lijst bevat ook onkostenvergoedingen en voordelen in natura, maar is sindsdien niet meer geüpdatet voor 2017. Er is ook een overzicht van alle subsidies aan vzw’s. Een jaarrapport of informatie over de ‘cabinetards’ van de schepenen ontbreekt echter.

Vorst

Pas in 2017, onder druk van de Brussels Papers en de transparantie-ordonnantie, zette Vorst de (wettelijk vastgelegde) lonen en vergoedingen van de verkozenen online. Er is nu ook een lijst met afgeleide mandaten, maar de precieze vergoedingen daarvoor zijn niet duidelijk. Een lijst van gesubsidieerde vzw’s of bouw- en milieuvergunningen ontbreekt.

Watermaal-Bosvoorde

De gemeente Watermaal-Bosvoorde heeft al sinds begin 2017 een overzichtelijk kadaster online van alle nevenmandaten en bijbehorende vergoedingen voor het jaar 2016. Dat is inmiddels ook geüpdatet voor 2017. De gemeente heeft voor die jaren ook een lijst van alle subsidies aan vzw’s en van de kabinetsmedewerkers in de gemeente (vijf in totaal). Wat de milieu- en bouwvergunningen betreft, zijn enkel de statistieken op de website te vinden.