VIDEO: Hoe de PS uit de as verrees in Vorst

In Vorst gaan PS en Ecolo uiteindelijk toch samen verder besturen met Stephane Roberti (Ecolo) als burgemeester. Na meer dan een maand onderhanden trokken de groenen plots de stekker uit de coalitiegesprekken met MR, CDH en Défi. Een opmerkelijke comeback van de socialisten, maar een totale verrassing is het niet.

Om de nieuwe wending te begrijpen moeten we eerst even terug in de tijd. De samenwerking tussen Ecolo-Groen, MR en CDH werd geboren in een bijzonder woelige onderhandelingsnacht. Daarin hebben verschillende scenario’s op tafel gelegen. Zelfs een coalitie zonder de groenen, die op 14 oktober nipt de grootste formatie werden, leek op een bepaald moment in de maak. Eerder op de avond was er ook een akkoord tussen PS en Ecolo, maar dat werd theatraal verscheurd door aftredend burgemeester Marc-Jean Ghyssels (PS).

Ghyssels betoonde enkele dagen later zijn spijt, maar Ecolo toonde zich toen niet bereid om de alliantie met MR en CDH te verbreken. PS en Ecolo besturen Vorst al twaalf jaar en op het einde van de rit zat er sleet op de relatie. Vandaar ook dat er geen voorakkoord was om verder te besturen. Dat verklaart ook waarom veel opties mogelijk waren in de nacht na de verkiezingen.

Krappe meerderheid

Meteen na de eerste gesprekken daagde bij de nieuwe partners wel het besef dat de nieuwe meerderheid erg krap was, met slechts één zetel op overschot. Geen rustgevende gedachte, zeker niet in Vorst waar de gemeentepolitiek vroeger al is opgeschrikt door onverwachte alliantiewissels. In de hoop tot een meer stabiele meerderheid te komen, werd Défi alsnog betrokken bij de coalitiegesprekken. De komst van een nieuwe partner zorgde echter voor een nieuw hoofdbreker binnen de potentiële meerderheid: Défi, dat in tegenstelling tot MR en CDH winst boekte op 14 oktober, eiste twee schepenposten op. Dus moesten andere partners inbinden.

De formatiegesprekken sleepten aan en ondertussen roerde ook de achterban van Ecolo-Groen zich. Was een meerderheid met vier wel de beste om het eigen programma te realiseren? Vooral de rol van de MR, die gehavend uit de kiesstrijd kwam en boven zijn gewicht leek te boksen in de nieuwe ploeg, lag moeilijk. De liberalen hebben een verjongde ploeg die gewonnen is voor decumul en participatie, maar tegelijk blijven oude, meer conservatieve boegbeelden achter de schermen aan de touwtjes trekken.

In twee dagen tijd een akkoord

In die context lanceerde Marc-Jean Ghyssels een ultieme verzoeningspoging: de aftredende burgemeester schreef een brief aan Ecolo met de vraag om alsnog nieuwe gesprekken op te starten. Met succes dit keer: zondag hebben leden van PS en Ecolo elkaar informeel ontmoet. Maandagavond volgde dan plots het bericht dat Ecolo toch in zee ging met de PS.

Het nieuws sloeg de gedumpte partners met verstomming. In een gemeenschappelijk persbericht klagen ze over “verraad” en “gebrek aan respect” van Ecolo. “Op menselijk vlak was het een moeilijke beslissing, maar ik heb die in eer en geweten genomen in het belang van alle Vorstenaars”, klinkt het bij toekomstig burgemeester Roberti. “De beslissing kwam laat omdat ik alle kansen wilden geven aan de gesprekken met MR, CDH en Défi, maar uiteindelijk hebben we moeten vaststellen dat er meer overeenkomsten zijn met het programma van de PS.”

Ghyssels zet stap opzij

Behalve de compatibiliteit van de programma’s speelt ook mee dat het makkelijker is om een vergelijk te vinden met twee partijen dan met vier. Waarschijnlijk minstens even belangrijk is echter dat Ghyssels een stap opzij zet. Hij zal zich engageren op gewestelijk vlak.

Het is voortaan Charles Spapens die de eerste viool zal spelen bij de PS in Vorst. De jonge Spapens heeft meer affiniteit met Ecolo dan Ghyssels, die verschillende keren overhoop heeft gelegen met groene mandatarissen, onder wie ook Roberti.

Vorst wordt nu de achtste Brusselse gemeente waar PS en Ecolo samen een rol spelen in het bestuur. Beide hoofdrolspelers ontkennen echter dat er vanuit de regionale afdelingen van de partijen druk is gezet om de coalitiegesprekken een andere richting uit te sturen met het oog op de gewestverkiezingen. “De coalitie in Vorst zal daar geen invloed op hebben”, zegt Spapens. “Dit was in de eerste plaats een lokale kwestie. Dat buurgemeenten zoals Sint-Gillis en Elsene nu dezelfde coalitie hebben, opent wel perspectieven om nog meer te gaan samenwerken.”