Frédéric De Gucht, het nieuwe Open VLD-kopstuk: ‘Graag meer fiere Brusselaars'

Zaterdagmiddag werd Eva De Bleeker verkozen tot nieuwe voorzitter van Open VLD. Als toeschouwer aanwezig op de eerste rij: Frédéric De Gucht, de voorman van Open VLD in Brussel-Stad. Hoewel De Gucht pas vierde werd tijdens de eerste ronde, is zijn aanzien binnen de partij de voorbije weken fors gegroeid. De Gucht vond het ook belangrijk om erbij te zijn tijdens de bekendmaking van de nieuwe liberale leider: "Ik wil dat de partij eenheid uitstraalt."

BRUZZ sprak na afloop uitgebreid met de zoon van ex-partijvoorzitter en voormalig minister Karel De Gucht. Over zijn plannen voor Brussel, de partij en hoe de overstap van het bedrijfsleven naar de politiek hem bevalt. "Dat CD&V 76 dagen na de verkiezingen nog altijd niet bereid is om aan de onderhandelingstafel te komen, vind ik een aanfluiting van de democratie."

Bent u tevreden over hoe het de afgelopen weken is gegaan?
"Ik was liever zelf voorzitter geweest. Maar de leden hebben een duidelijk signaal gegeven. Eva is een verdiende voorzitter.

Ik heb vorige week een mooie score gehaald, maar nog belangrijker vind ik het aantal stemmen dat ik kreeg voor het partijbestuur: het hoogste aantal voor een niet-mandataris. Dat is wel een mandaat om te wegen binnen Open VLD. Ik ben dan ook van plan om een rol te spelen binnen de partij. Als ik aan iets begin, is dat zelden halfslachtig."

U bent nu ruim anderhalf jaar voorzitter van Open VLD Brussel, daarvoor was u lid, maar niet actief. Waarom heeft u onlangs besloten om die sprong naar de actieve politiek te wagen?
"We hadden begin 2023 in Brussel-Stad nood aan een figuur die de verschillende fracties, die op dat moment niet goed overeenkwamen, kon verenigen. Daar zijn we spijtig genoeg niet in geslaagd, al lag dat minder aan ons dan aan zij die vertrokken zijn.

Daarnaast blijf ik niet graag aan de zijlijn staan. Ik stoorde me fundamenteel aan de manier waarop er aan politiek wordt gedaan. Daar kan je over blijven zagen, of je kan er proberen iets aan te doen."

Gaven de slechte peilingen voor uw partij de doorslag?
"Niet alleen dat, ook omdat ik vond dat we onszelf waren vergeten. Als je als partij in een regering zit, dan moet je dat op een of andere manier collegiaal doen, maar misschien zijn we dat te veel geweest. Nu moeten we weer een duidelijke smoel geven aan Open VLD, of hoe de partij in de toekomst ook zal heten. Ik wil daar mee aan werken, er is volgens mij plaats voor een helderblauw verhaal in België en in Brussel.

Ik ben nu door de microbe van de politiek gebeten, de kans dat ik ook bij volgende verkiezingen op een lijst sta is zeer reëel. Want ik voel dat ik een wezenlijke impact kan hebben. Bovendien vind ik het belangrijk dat we mensen met verschillende achtergronden in de politiek hebben. Het ontbreekt er aan kruisbestuiving. Ik breng met mijn achtergrond als ondernemer andere accenten en realiteiten aan tafel."

Inhoud eerst

In Brussel staat u op de lijst MR+, daar wordt zelfs ‘Open’ of 'VLD’ niet vermeld. De hoogste Open VLD’er staat pas op plaats 11, is dat niet teleurstellend?
"Ik vind de naam veel minder belangrijk dan de mensen die op de lijst staan. Samen met de vrienden van MR positioneren we ons als een echt alternatief in Brussel. We moeten in de politiek minder naar symbolen kijken en meer naar de inhoud en de uitwerking van die inhoud."

Gaat u zich toeleggen op de lokale verkiezingen? U staat niet hoog op de MR+lijst.
"Onze kopman hier is Frederik Ceulemans, heel de afdeling staat achter hem. Dat wil niet zeggen dat ik niet de ambitie koester om verkozen te geraken in de gemeenteraad, integendeel. Ik ga daar zeker campagne voor voeren. Maar het is niet het ene of het andere. Ik kan perfect lokaal actief zijn en ook nationaal wegen.

Wat de elfde plaats voor Frederik betreft, daar spelen vooral lokale evenwichten. In het Brussels gewest is de ‘visgraat’ absoluut, de hele lijst moet man-vrouw-man-vrouw zijn opgesteld. We zijn een beetje slachtoffer van dat systeem. Maar we zien die plaats niet als een teken van wantrouwen naar Open VLD of Frederik. Hij is onze kopman, los van welke plaats hij heeft."

Op die lijst staat ook Ana Kazemi van Voor U, maar niet Els Ampe. Klopt het dat u absoluut niet wou dat zij een plaats zou krijgen op die lijst?
"We hebben samen een zo sterk mogelijke lijst gevormd. Meer zeg ik er niet over."

'Vuil trekt vuil aan'

Op welke vlakken wil u het verschil maken in Brussel-Stad?
"Voor mij zijn veiligheid en netheid de twee grote problemen in Brussel. Ik denk dat die spijtig genoeg hand in hand gaan. Daarom moeten we ons vooral focussen op netheid, als we dat oplossen krijgen we automatisch ook meer veiligheid. Vuil trekt vuil aan, vrees ik.

Daarnaast is het belangrijk om de verschillende uitdagingen die Brussel heeft op wijkniveau te bekijken. De uitdagingen in de Vijfhoek zijn niet dezelfde als die in Haren, laat staan in de Louizawijk.

Daarvoor kunnen we al rekenen op de vele actieve wijkcomités. Ik ben zelf al naar een aantal vergaderingen in de Kaaienwijk geweest, waar toch wel wat uitdagingen zijn. Ik denk dat die mensen goede voorstellen hebben. De meetings met het stadsbestuur verlopen ook steeds constructief. Maar je ziet vaak één of twee weken na die meetings een kortstondig effect, daarna is het terug naar af. Dan is het waarschijnlijk aan het volgende wijkcomité om te klagen, waarop de inspanningen naar die buurt verschuiven. Dat moet beter."

Hoe wil u de Brusselse straten netter maken?
"Ik ben als liberaal geen grote voorstander van boetes, we moeten vooral aan een mentaliteitswijziging werken. Daarnaast trek ik volop de kaart van innovatie. Het is, met alle datasystemen die al bestaan, perfect mogelijk om kostenefficiënter te werken en toch meer huisvuil op te halen. Ik heb een bedrijf waarin we glas leveren bij verschillende klanten. En met slimme systemen optimaliseren we die transportroutes. Hetzelfde principe geldt bij huisvuil, als je meer ophaalt per punt moet je minder stoppen. Zo kunnen we kosten besparen en toch een properdere stad krijgen."

Wat is uw visie op mobiliteit? Good Move is bijvoorbeeld een controversieel thema, waar de Brusselse MR sterk op inzet.
"Ten eerste, er bestaat niet één Good Move, maar twintig Good Moves. Er is een plan op gewestniveau, en negentien lokale invullingen daarvan. Het is daar fout gelopen omdat er geen communicatie is tussen de gemeenten en het gewestelijk niveau. En dat terwijl Groen er net op had ingezet om in veel gemeenten de schepen van mobiliteit te leveren. Een betere afstemming tussen al die plannen is de eerste uitdaging.

Daarnaast moeten we opletten met hoe we met democratie omgaan. We kunnen niet eerst zeggen dat we een testfase opzetten. Om daarna geen evaluatie of bevraging van die buurt te doen, maar droogweg te melden dat het al is ingevoerd.

Bij de invoering van Good Move in 1000 Brussel is er veel te weinig rekening gehouden met de inwoners van de stad. We dienen meer rekening te houden met de verschillende soorten verkeer. Wijkbewoners moeten daardoor beter toegang krijgen tot het plaatselijke wegennet ten opzichte van doorgaand verkeer.

Maar, we mogen niet uit het oog verliezen dat we gewoon met te veel met de auto rijden. Het is niet goed om te denken dat Good Move afschaffen, op zijn Frans, ‘un baton magique’ is, die ineens alle mobiliteitsproblemen oplost, dat geloof ik niet."

Niet met Fouad

Met wie wil u die plannen uitvoeren? Bent u bijvoorbeeld bereid om in Brussel-Stad in een meerderheid te stappen met Team Fouad Ahidar, als zij in de gemeenteraad raken?
"Ik heb persoonlijk niets tegen Fouad, ik ken hem trouwens niet. Maar, ik heb wel zijn programma bekeken, en dat ligt niet in lijn met hoe ik als liberaal naar de wereld kijk. Hetzelfde geldt voor het cordon sanitaire. Team Fouad Ahidar, Vlaams Belang en PVDA zijn fundamenteel te verschillend van ons om mee samen te werken. Het is uitgesloten dat we in een coalitie stappen."

Ook op gewestelijk niveau? De kaarten liggen er niet eenvoudig.
"Ja, ook daar is het uitgesloten. Er zijn bepaalde fundamentele breekpunten waar wij niet voorbij kunnen. Stellen dat de scheiding tussen geloof en staat niet altijd evident is staat haaks op ons liberaal maatschappijbeeld.

Maar, wij hebben niet de lead bij de Brusselse formatie, Elke Van den Brandt blijft aan zet. Zij moet zorgen dat de partijen aan tafel geraken. En als het van ons had afgehangen, dan waren we al een tijdje bezig om met alle potentiële partners af te tasten of we tot een verenigbare beleidsvisie kunnen komen. Om nadien ook nog eens te onderhandelen met de Franstaligen, vergeet dat niet."

Sommigen denken aan een formateurswissel. Zou u ingaan op een uitnodiging om te komen praten met formateur Fouad Ahidar?
"Brussel kent geen officieel formateurschap, er is geen koning of gouverneur bij betrokken. Bovendien zijn er zodanig veel partijen die ondertussen al hebben laten weten dat ze niet met Team Fouad Ahidar in zee willen gaan, dat ik denk dat weinigen op zo’n uitnodiging zouden ingaan. Het zou ook een vreemd precedent vormen, dat iemand die niet de grootste fractie in het Brussels parlement vertegenwoordigt, het initiatief zou nemen om een regering te vormen."

Maar de formatie lijkt niet te bewegen, ook uw partij zit aan tafel.
"Ik zit zelf mee aan tafel, al is dat heel relatief. We zijn nu exact 76 dagen na de verkiezingen, en er is nog altijd geen enkele vergadering geweest met alle Nederlandstalige partijen die potentieel nodig zijn voor een meerderheid. Dat is iets dat ik betreur. Je kan het niet een zijn over de inhoud, maar dat CD&V nog altijd niet bereid is om aan tafel te komen, vind ik een aanfluiting van de democratie."

Ziet u na het verkiezingssucces in MR een inspiratiebron?
"Op vlak van communicatie kunnen we veel van hen leren. Of ik het altijd eens ben met de manier waarop ze dat doen, is een andere zaak. Maar, MR heeft getoond hoe je verkiezingen kan winnen. Dat is nu wel even geleden voor Open VLD, dus we kunnen gerust een en ander van hen opsteken.

Toch blijven er nog belangrijke nuanceverschillen bestaan tussen Open VLD in Vlaanderen en MR in Wallonië. In Brussel ligt dat anders, omdat, en dat vind ik mooi aan het Brussels model, hier de gemeenschappen verplicht zijn om samen te werken.

Ik vertrek ook niet vanuit het identitaire principe dat je of een Vlaming of een Waal bent in Brussel. Ik zou niet liever hebben dan dat er meer meertalige Brusselaars zouden zijn. Maar onze partijen leggen andere accenten, en dat is niet verkeerd. Ik geloof niet in een unitaire partij onder het voorzitterschap van Georges-Louis Bouchez."

Besparen en investeren

Op gewestelijk vlak is de budgettaire uitdaging groot. Sommige partijen pleiten voor meer geld voor Brussel, maar in de uitgelekte federale startnota van ex-formateur De Wever zou volgens Het Laatste Nieuws het federale fonds Beliris het met 125 miljoen euro minder moeten doen. Wat denkt u daarvan?
"Beliris moet zich toeleggen op een aantal infrastructuurprojecten die een wezenlijk verschil maken voor de Brusselaar. Neem nu het metro 3-project, ik denk dat ze vooral daarop moeten focussen. Er zijn veel, vaak dichtbevolkte, wijken die vandaag bijna geen toegang hebben tot openbaar vervoer, metro 3 kan dat mee verhelpen.

Verder ken ik de details van die nota niet. Maar, het wordt inderdaad een uitdaging voor de Brusselse regering om aan de ene kant te besparen en anderzijds investeringen te blijven doen om Brussel beter te maken voor de toekomst. Een juist evenwicht daartussen vinden is dé opdracht voor David Leisterh en Elke Van den Brandt."

Nog zo’n uitdaging lijkt de Brusselse industrie, is de dreigende sluiting van Audi Brussels het resultaat van slecht beleid?
"Nee, het gaat eerder om een Europees probleem, we worden op een unfaire manier beconcurreerd door China en de VS. Audi Brussels heeft ook gewoon de pech van een model te produceren dat niet goed verkoopt. Het gaat hier niet om een probleem met de productiviteit van de fabriek, en ook niet over sociale voorwaarden. Want wij hebben al heel veel uitzonderingen geboden aan Audi.

Waarom ze voor de ene of de andere fabriek kiezen, daarvoor heb ik te weinig kennis van zaken. Maar, het is een zeer spijtige zaak dat er weer een grote werkgever in Brussel onder druk staat. Daarom is het net zo belangrijk dat we een positief ondernemersklimaat creëren om meer bedrijven aan te trekken. Dat kan bijvoorbeeld door de registratierechten te hervormen, die liggen in Brussel op 12,5 procent, veel hoger dan in Vlaanderen en Wallonië. Dat zorgt voor een scheeftrekking van het concurrentieel landschap.

Ook met mobiliteit kan je hier het verschil maken. Als je als leverancier van een maakbedrijf in Brussel vaker stilstaat dan rijdt, terwijl je dertig kilometer verder je bedrijf even goed uit de grond kan stampen, dan zou je geen serieuze ondernemer zijn als je dat niet doet."

Ten slotte, what’s next voor Frédéric De Gucht?
"Ik ben verkozen in het partijbestuur, ik ga mijn rol daar spelen. En ik zal daar de stem van de Brusselaars verdedigen. Ik vind dat er op nationaal niveau veel te weinig gesproken wordt over Brussel, waar bijna 13 procent van de Belgen woont. Ik ben ook een zeer fiere Brusselaar en ik zou graag hebben dat er meer fiere Brusselaars zijn."

U mist het bedrijfsleven niet?
"Ik heb de bedrijfswereld nog niet verlaten. Ik werk zeer graag, en benut ten volle de 24 uur in een dag en de zeven dagen van de week. Maar, ik leg me nu wel toe op de politiek. Mijn bedrijf is goed georganiseerd, het directiecomité geniet mijn volste vertrouwen. Het is de rol, zowel van een bedrijfsleider als van een politicus, om zich zo overbodig mogelijk te maken op een bepaald moment."