Beeldspraak: flashback, vroeger was alles slechter

Elke week verzint Michaël Bellon een nieuw onderschrift bij een oude persfoto. Deze week: Jean Roba met Bollie en Billie in 1991.

Op zoek naar voorbeelden hoeven we het niet eens over de ernstige trauma’s te hebben. Hoewel … Neem nu Kerstmis, of de winter in het algemeen. De kerst is een goed voorbeeld van een periode die door allerlei kunstgrepen en pepmiddelen wordt opgeleukt. Maar je moet in de zomer eens de oefening doen, en je voorstellen dat het alweer Kerstmis is, en je in een donkere straat in natte sneeuwpap staat. Langer dan vijf seconden hou je dat niet vol. Niemand verruilt uit vrije wil zijn gin voor een warme chocomelk.

Of neem de donkere jaren tachtig. Velen hebben die overleefd door te zwelgen in muziek die de zwartgalligheid exploiteerde. Luister je nu naar het vrolijkste van Joy Division, dan schaam je je toch een beetje voor die dansjes op de rand van de afgrond.

Ik weet ook nog hoe ik ooit met voldoening om geleverde arbeid en verdiende centen vakantiejobs afhaspelde in de GB Resto. Wanneer ik daarna nog eens terugdacht aan dat baantje in de geurkeukens werd het me altijd droef te moede.

Met de sentimenten die de foto bij dit stukje oproept, is iets gelijkaardigs aan de hand. Ik vermoed dat het beeld in 1991 nog bedoeld was als een kleurrijk kiekje met enige wervende kracht. Terwijl er nu vooral een ontstellende tristesse van uitgaat.

De boekenbeurs, of wat het ook was waarop de slapgewassen luizenpakken van Bollie & Billie je naartoe wilden lokken, was vast ook een evenement om naar uit te kijken. Terwijl je vandaag de blauwe wilgengriep krijgt van de amateuristische beursstand met loeihete spotjes die hun schamel licht weerkaatsen op onderbenutte whiteboards, beplakt met zwart-witfoto’s op te kleine formaten.

De snelle pose waarmee tekenaar Jean Roba en zijn doodgeflashte geestelijke kinderen in het rommelige decor hebben plaatsgenomen, illustreert niet alleen een ferme dip in de prestatiecurve van de persfotografie, maar ook de ontwapenende overmoed waar de ontluikende marketingtechnieken in de jaren negentig last van hadden.

De levensgrote poppen waren revolutionair om de manier waarop ze striphelden tot leven wekten die voorheen alleen in vakjes en verbeelding voorkwamen. Terugblikkend op de vormloos aaneengenaaide lompen waarin de jobinterimarissen op de foto zijn gestoken, moet je concluderen dat de helden beter in hun strip waren gebleven. Zéker Bollie en Billie, want de sproetige roskop en de hyperspaniël met zijn heen en weer slingerende oren zijn in hun getekende verschijning bij uitstek de incarnatie van jeugdige joligheid in een onverbeterlijk heden.