Beeldspraak: hete brokken in een romantische ruïne

Elke week voorziet Michaël Bellon een oude persfoto van een nieuw onderschrift. Deze week: L'Amour in het verbrande Frans paviljoen op de Wereldtentoonstelling van 1910.

Die elementen zijn ook de drijvende krachten achter de elkaar snel opvolgende Wereldtentoonstellingen. Miljoenen bur­gers komen daar welvaart, stad en internationale betrekkingen vieren. En niet alleen met taart en koffie. Het zelfs naar hedendaagse normen nog megalomane Expo 58 staat ons nog klaar voor ogen, maar ook de Brusselse Wereldtentoonstelling van 1910 op Solbosch en in het Jubelpark was groots van aanpak.

De constructies die ervoor werden gebouwd waren zo ambitieus dat het achteraf gezien misschien niet hoefde te verwonderen dat op 14 augustus grote delen in vlammen opgingen en instortten tot deze romantische ruïne, waarin alleen nog de liefde restte. Alvast een hint dat er grenzen waren aan de groei en een einde kon komen aan het feestje.

Op een wat geforceerde manier benadert de man in uniform het zoenoffer, alsof het de stoffelijke resten van echte mensen betreft. Alsof hij voor de foto nog eens overdoet hoe hij officieel het overlijden wilde attesteren, maar toen tot zijn verbijstering vaststelde dat de slachtoffers nog passioneel aan het leven vasthielden.

Overigens waren dit soort publieke omstrengelingen geen evidentie op het einde van het Victoriaanse tijdperk, waarin de liefde sowieso verworden was tot een aangebrande abstractie, en Wereldtentoonstellingen hoofdzakelijk bezocht werden door heren met stijve kragen en dames in kuise korsetten. Halfnaakte lijflijkheden konden eigenlijk alleen als je zoals deze hete brokken een gevleugelde allegorie van steen was, of wachtte tot na de oorlog.

Deze foto spreekt net als die van Eisenstaedt aan als makkelijke metafoor voor het gedeelde verlangen dat liefde uiteindelijk en hoe dan ook altijd zou overwinnen. Voor de hunker naar haar snelle terugkeer na de verwoesting. Vraag het iedereen afzonderlijk, en je zal vaststellen dat er consensus bestaat over de na te streven naastenliefde.

Laat iedereen vervolgens weer zijn gang gaan, en het zal snel blijken dat die universele consensus niet volstaat om groot onheil te voorkomen. De ongeïnformeerden, de benadeelden, de bedreigden, de mishandelden, de geesteszieken en de andere menselijken lijken dan een noodlottig mechanisme te voeden dat alles langzaam van de rails doet lopen zoals in 1910 al aan het gebeuren was. Eigenlijk had deze foto dus kunnen volstaan als wereldtentoonstelling.