Column

Beeldspraak: walkwoman, over lijstjes met meisjes

Michaël Bellon

23/11/2019

Lees ook: Beeldspraak: studenten, io vivat nostrorum insanitas

© PhotoNews

| Augustus 1982: op de fiets in Brussel met een walkman op het hoofd.

Elke week verzint Michaël Bellon een nieuw onderschrift bij een oude persfoto. Deze week: een foto met walkman uit het Brussel van augustus 1982.

Binnenkort is het weer hitlijstjestijd. Sinds een jaar beseffen we dat in die lijstjes weinig tot geen vrouwelijke artiesten staan, dus is het met spanning afwachten of en hoe daar op korte termijn aan zal verholpen zijn.

De verontwaardiging over de testosterontophonderd is uiteraard terecht. Maar ik wil iedereen die onder het weerkerende eindejaarsseksisme lijdt toch ook een hart onder de riem steken met een mogelijke verklaring die ik nog niet voorbij hoorde komen.

Dat er zo weinig vrouwelijke muzikanten in toplijstjes staan, heeft natuurlijk voor een groot deel te maken met het feit dat alleen mannelijke luisteraars tegelijk zo zelfvoldaan en radeloos kunnen zijn dat ze favorietenlijstjes gaan opstellen en doorsturen naar elk radiostation dat daarom vraagt. Rond deze tijd gaan zij dus echt even zitten nadenken alvorens ze netjes een '1.' zetten voor Stairway to heaven, een '2.' voor Bohemian Rhapsody, een '3.' voor Smells like teen spirit, en dan afwachten wat daarmee zal gebeuren.

Je zou zelfs kunnen beargumenteren dat dat schattig is, dat sommige mensen ook in Spotifytijden nog bereid zijn een paar weken te wachten tot hun favoriete liedje op de radio komt. De vraag is alleen of we ten behoeve van de vrouwelijke artiesten dan moeten meestappen in dat stupide cijfercircus van grootste stijgers en hoogste nieuwkomers.

""De walkman werd gezien als manifeste uiting van persoonlijke vrijheid, waarmee vooral jongeren zich van de buitenwereld afsloten"

Michaël Bellon, columnist bij BRUZZ

Als ik naar mijn Spotifylijstjes kijk, stel ik trouwens vast dat daar buitensporig véél vrouwen in staan. Ik vind nummers met vrouwenstemmen sowieso veel beter dan nummers met mannenstemmen.

Daardoor ben ik zelfs geïnformeerd genoeg om met Arlo Parks, Nilüfer Yanya of Kate Boy te kunnen dwepen. Maar dat is dan ook weer verdacht. Het is het zelfs zo overduidelijk promiscue dat ik er ook klachten over verwacht, waartegen ik me dan niet zal kunnen verweren. Ik zou misschien nog kunnen tegenwerpen dat ik pas voor zangeressen die doen alsof ze hees zijn, of zelfs lichtjes hijgen, zoals Angèle.

Maar dan nog moet ik hopen dat niemand me betrapt met de Del Ray, Lana in mijn rooie oortjes, want dat soort auditieve intimiteiten krijg ik op geen enkele manier goedgepraat. Om maar te zeggen dat wat zich tussen de oren en op Spotifylijsten afspeelt misschien wel iets helemaal anders is dan de breed gedeelde mannetjesputterij van de eindejaarslijsten.

Even vergelijken wie de grootste gitaarsolo heeft, om dan collectief tot een radiofonische extase te komen, is niet hetzelfde als stilletjes in je zetel een traan plengen met de troostende fluisterstem van een vervangmoeder in je koptelefoon.

Hoewel koptelefoons al langer bestaan, is de privatisering van de luisterpraktijk, een exponentieel groeiend deel van de muziekbeleving, nog niet zo heel oud. Ze begon pas toen plaatjes en cassettes goedkoop genoeg werden om per persoon aangekocht en in slaapkamers beluisterd te worden, en werd in beslissende mate vergemakkelijkt door de walkman.

Dat symbool van individualisme stuitte destijds op protest. Voor een deel uit bezorgdheid - hoe kan je met muziek op je oren het verkeer nog horen? - maar voor een deel ook uit jaloezie om zo'n manifeste uiting van persoonlijke vrijheid, waarmee vooral jongeren zich van de buitenwereld afsloten.

Vijfendertig jaar later hebben smartphone en EarPods de storende kabeltjes van de walkman weggeknipt, nadat eerder al komaf was gemaakt met de kwetsbare klep van de cassettelader, de haperende laser in de discman, en het scheurende mousse aan de koptelefoons zelf.

Met een steeds groeiende massa mensen om je heen is het fijn om eens een keer bij jezelf te blijven met je muziek. Daarom is de foto van dit lachende meisje zo mooi. Haar frisse verschijning doet me denken aan doeltreffende jarentachtigreclame voor middeltjes tegen puisten in het weekblad Robbedoes, dus misschien is ze speciaal voor de foto door het fotoagentschap geëngageerd.

Ze ziet er ook best bevoorrecht met dat gezonde gebit en die hippe fiets. Ik zie alleen heel kleine walletjes onder haar ogen. Waar zou het jongensmeisje met het kortgeknipte kopje in haar bed naar geluisterd hebben? Het is niet gezegd dat we dat in de hitlijsten van 1982 zullen terugvinden.