Culinair ontdekt: boterboom

Beurre de karité, staat er op doosjes op het aanrecht in de Afrikaanse winkel. 'Afrikaanse winkel', dat is eigenlijk een verkeerde uitdrukking. De meeste van die winkels worden gerund door mensen van het Indische subcontinent. Maar ja, ze mikken wel vooral op Afrikaanse klanten. Onlangs is daar verschil in gekomen, ook Oost-Europeanen krijgen nu hun aandacht met aangepaste dranken.

De karitéboter kwam in een verpakking van 100 gram en kostte 3,90 euro. Het spul was verpakt voor de BMB Group, wat van oorsprong blijkbaar een voedingsbedrijf uit de Golfstaten is.

Beurre de karité is het vet uit de zaden van een Afrikaanse boom, voor de wetenschap Vitellaria paradoxa (vroeger ook Butyrospermum parkii), een plant uit West- en Centraal-Afrika. Hij behoort tot de tropische familie der Sapotaceae. De karité komt van nature voor in de savannes van Senegal tot Ethiopië, Congo inbegrepen. Karité is een woord uit het Wolof (Senegalese taal), het betekent boterboom. In de Oude Britse koloniën is de naam 'Shi' ingeburgerd, wat de Engelsen schrijven als 'shea' en dus moet rijmen op 'tea'.

De vruchten, die een harde bolster hebben, worden gekraakt om de zaden eruit te halen. Die zaden worden dan traditioneel eerst geroosterd en vervolgens geperst of gestampt en in water gekookt tot de boter komt bovendrijven. Dat was vroeger. Maar vandaag heeft de westerse wereld van 'alternatieve producten' zich op de karité gestort, zo erg dat de bomen vandaag blijkbaar 'onder druk' staan, volgens de Natuurverdedigers. Wist ik niet. De moderne manier om ze te gebruiken is dezelfde als die voor de westerse oliën en vetten: extraheren met hexaan en dan uitdampen tot er een industrieel product overblijft. Ondertussen blijken er allerhande organisaties en zelfs grote bedrijven zich achter de aanplant en het behoud van de karitébomen te zetten. Des te beter.

De boomboter is echt wel een héél nuttig product. Je kan erin bakken of frituren, ze gebruiken in bereidingen of sausen. Zo lees ik. Maar dat is niet alles. Karitéboter wordt heel veel gebruikt in schoonheidsproducten. Het vet zou de huid mooi houden, beschermen tegen de zon, vitaminen inbrengen … Ik hoop het, maar panacea, middeltjes die overal voor goed zijn, bestaan meestal niet.
'L'or des femmes' wordt deze boter genoemd. De oogst en verwerking gebeuren meestal door vrouwen. Zij verdienen er zelf ook goed geld aan. Het vet zou daarenboven ook goed zijn voor de huid en voor het glimmen van het haar. Iedereen gelukkig.

Ik deed mijn doosje karitéboter open en rook er eens aan. Weet je wat? Het vet ruikt naar witte chocolade! Heerlijk! Dat is niet het enige. Het smeltpunt, lees ik, ligt ook bij de menselijke lichaamstemperatuur. Je kan er dus huid en lippen mee behandelen, net zoals met cacaoboter.

En verder beweren de damesbladen dat boombotervet vol zit met vitaminen en mineralen en al wat goed voor je is, en alternatief en wat nog allemaal niet?

Zover zou ik niet gaan. Er mag dan een 'shea hype' aan de gang zijn, vet blijft vet en karité zal de mensheid niet redden. Maar het is wel degelijk een interessante vetstof en ingrediënt in het eten.

En denk hier dan eens aan. Terwijl je groente of vlees bakt in dat boterboomvet, haal je je vingers door je haar, wat – zeggen ze – heel goed is voor de glans ervan, vervolgens wrijf je de spatten op je handen in voor een betere huid. Het zou een soort zonnemelk zijn. Goed, het weer wordt weer beter. Geniet ervan. Smakelijk.